Bijna alle blikjes tonijn bevatten ‘ploftonijn’

De initiatiefnemer van de actie is culinair blogger en chef Bart van Olphen, die 14 jaar geleden zelf in de duurzame visvangst stapte. Voor zijn eigen merk vangen vissers met een hengel en lijn en de bijvangst is minder 1 procent. Die gaat levend over boord. ,,De grote visproducenten vangen de vis met grote ringnetten. De kilometers lange netten zorgen voor zware overbevissing en onnodig veel bijvangst, tot wel 13 procent van het totaal.”

Roofbouw

De bijvangst verdwijnt vaak dood in zee omdat de vissen sterven in de netten of op het dek. ,,Dat percentage ligt schrikbarend hoog”, zegt Van Olphen. Hij spreekt van ‘roofbouw op de oceanen’. Tijdens de actie kunnen consumenten hun sociale media inzetten. Daarbij kunnen zij de hashtag #StopFouteTonijn gebruiken.

In de tonijnmarkt gaat veel geld om. Tonijn uit blik is de vis die het meest thuis wordt gegeten in Nederland. Op nummer twee en drie staan haring en vissticks. In totaal gaat het om meer dan 41 miljoen blikjes tonijn die in 2018 over de toonbank gingen bij Nederlandse supermarkten. Daarvan waren meer dan 38 miljoen blikjes zonder het keurmerk voor duurzame vangst, zo blijkt uit de cijfers IRI in opdracht van Van Olphen heeft achterhaald.

Ruim 7 procent was duurzaam gevangen vis. Voor een deel daarvan, 3 procent van het totaal, werd de tonijn met hengel en lijn uit de zee gehaald.

Keurmerk

Consumenten kunnen zelf een keuze maken, benadrukt Van Olphen. Maar voor duurzaam gevangen vis kom je al snel uit bij zijn eigen merk dat wel een keurmerk van MSC draagt. Maakt hem dat niet verdacht? Is het een ‘wij van wc-eend adviseren wc-eend’-verhaal? ,,Ik snap het als mensen dat denken. Maar je kunt het ook omdraaien: ik creëer hiermee mijn eigen concurrentie. Want als producenten wel duurzaam gaan vissen, dan krijgen consumenten meer keus.” Nu maakt zijn vismerk Fish Tales circa 1 procent uit van het totaal aantal verkochte blikjes tonijn.

Is het wel mogelijk, om aan die enorme vraag voldoen als de vissers met hengels die vissen bij elkaar moeten vangen? ,,We kunnen de oceanen redden door duurzaam te vissen”, vindt Van Olphen. ,,Nu belandt het geld voor de visvangst in de zakken van grote producenten, terwijl je ook voor werkgelegenheid kunt zorgen voor vissers in ontwikkelingslanden die een eerlijke prijs krijgen voor hun werk. Dat is ook goed voor de economische ontwikkeling van de landen waar die vissers vandaan komen.” Duurzaam hoeft niet veel te kosten, voegt Van Olphen eraan toe. ,,Het scheelt misschien twee dubbeltjes per blik. De macht ligt bij de consumenten.”

Reclame

De grote producenten Princess en John West hebben mondjesmaat ook blikjes tonijn die duurzaam is gevangen, zo blijkt uit de cijfers van IRI. ,,Het zijn juist die soorten waarmee ze reclame maken”, weet Van Olphen. ,,Dat straalt goed af op de rest van het assortiment, ook het niet-duurzame deel.” Op de site meldt John West onderweg te zijn naar MSC-certificering. Nu hebben volgens IRI 2 van de 36 soorten geen duurzaam stempel. Bij Princess zijn dat er 9 van de 36 soorten.