"In het vliegtuig is de druk wat lager dan je gewend bent. Dat kun je als gezond mens heel goed hebben, je kunt er alleen wat sneller moe van worden", legt luchtvaartgeneeskundige Ries Simons uit.
"Op kruishoogte is de druk ongeveer drie kwart van wat die op de grond is. Dat is vergelijkbaar met wanneer je op 2.432 meter hoogte in de bergen bent." Door die lagere druk is de zogeheten zuurstofverzadiging van je bloed iets lager dan anders.
"Je komt een heel klein beetje zuurstof tekort", vat Simons die situatie samen. Dat kan een vermoeid gevoel geven en soms een beetje hoofdpijn opleveren.
Alle gassen in je lichaam zetten uit
Door de lagere druk in het toestel zetten ook alle gassen in je lichaam met 40 procent uit, vervolgt Simons. "Dat merk je bij het opstijgen al aan de druk op je oren. Ook de gassen in je maag en darmen zetten uit, waardoor je buik wat boller wordt en je een voller gevoel kunt krijgen." Omdat je lichaam meer last heeft van die gassen dan normaal, en ze kwijt wil, ga je meer boeren en winden laten.
De gassen in je lichaam zetten met 40 procent uit. Daardoor ga je meer boeren en winden laten
Zolang je gezond bent, zijn al die uitzettende gassen geen enkel probleem, benadrukt Simons. "Maar als je een medisch probleem hebt, bijvoorbeeld een ontsteking in je gebit of een bijholteontsteking, dan kan dat een heel rottige pijn opleveren. Die ontsteking in je gebit zet namelijk ook uit, en een dichtzittende bijholte gaat dan ook flink pijn doen."
Tips om zo fit mogelijk te arriveren
- Rek je af en toe flink uit en haal dan een paar keer extra diep adem. Doordat de gassen in je lichaam uitzetten, gaat ook je middenrif omhoog en wordt je longventilatie iets minder.
- Klaar je oren (even je neus dichtknijpen en kort persen) al zodra je daar druk op voelt, niet pas als het pijn gaat doen.
- Doe eventuele contactlenzen uit, of gebruik druppeltjes.
- Doe regelmatig rek- en strekoefeningen voor je benen of maak een wandelingetje door de cabine.
- Leef direct na aankomst volgens het lokale tijdstip: eet en slaap zoals de locals dat doen, ook al heb je daar geen zin in. Zo ben je je jetlag het snelst te boven.
Je ogen en keel gaan vochtige lucht missen
De lage luchtvochtigheid in het vliegtuig kan je een droge keel en droge ogen bezorgen. "Een vliegtuig zuigt verse lucht aan vanbuiten, maar op 10 kilometer hoogte is de luchtvochtigheid buiten 0."
De hoeveelheid vocht in de cabinelucht is daardoor afkomstig van het eten en de passagiers. "Dat levert vaak maar 10 tot 15 procent luchtvochtigheid op, terwijl we 40 à 45 procent prettig vinden. Doordat je oogvocht verdampt, gaan contactlenzen onprettig aanvoelen. Verder draagt die lage luchtvochtigheid ook bij aan het vermoeide gevoel."
Als je gezond bent, is vliegen niet slecht, gevaarlijk of schadelijk voor je gezondheid. (Foto: 123RF)
Meer kans op trombose
Je hebt bij een lange vlucht, een vliegreis langer dan vier uur, meer kans op trombose. "Misschien heeft de iets lagere zuurstofspanning er ook iets mee te maken, maar het komt voornamelijk door het lange stilzitten. We zien het ook bij heel lange treinreizen."
Doe daarom regelmatig rek- en strekoefeningen, haal af en toe extra diep adem of loop een stukje door de cabine, adviseert Simons.
Mensen die niet bij het gangpad zitten, hebben minder de neiging om op te staan, en daardoor meer kans op trombose
"Uit onderzoek blijkt dat mensen die bij het raam zitten, of op de middelste stoel, meer kans hebben op trombose. Zij hebben namelijk minder de neiging om op te staan dan mensen die bij het gangpad zitten."
Tot slot is er nog de jetlag die vaak voorkomt bij langeafstandsvluchten. Omdat je biologische klok een knauw krijgt, slaap je vaak een tijdje minder en voel je je een aantal dagen minder fit dan thuis.
Overleg bij medische problemen
Simons adviseert mensen met hartritmestoornissen, hartfalen en ernstige longziekten om even met de huisarts te overleggen voor ze hun vliegvakantie boeken. Dat geldt ook voor mensen die ooit een longembolie of diepe veneuze trombose hebben gehad en mensen met pasgeboren baby's.
Voor al deze groepen mensen kunnen de lagere cabinedruk of het vele stilzitten in sommige situaties wel een risico opleveren. "Maar voor gezonde mensen kan dat allemaal geen enkel kwaad. Zelfs niet voor wie vaak vliegt, zoals piloten en cabinepersoneel." En dat vermoeide, futloze gevoel? Dat is na maximaal een paar dagen vanzelf weer verdwenen.