Komkommertijd bij de krant: fabel of feit?

Over onsIs het daadwerkelijk rustiger op de redactie in de maanden juli en augustus? En hoe ziet onze krant er deze zomer uit? Hoofdredacteur Hans Nijenhuis geeft antwoord.

Hoofdredactie - Hans Nijenhuis 15-07-19, 14:04 Laatste update: 16-07-19, 11:48

Eigenlijk best gek: de ene dag is er meer nieuws dan de andere, en toch duurt het Journaal altijd even lang en is de krant bijna altijd even dik. De ene dag zijn er wel drie potentiële berichten om de krant mee te openen, zoals we het grootste bericht op de voorpagina noemen. De andere dag is het soms zoeken naar een geschikt verhaal. En toch is er elke dag precies één voorpagina met ruimte voor één opening. De krant is nu eenmaal niet van elastiek. En nee, online is dat niet heel anders. De ruimte is er onbeperkt, maar er kan maar één bericht de meest prominente plek op de homepage krijgen.

Goede dagen voor slecht nieuws

Andere goede dagen voor slecht nieuws: Vlak voor kerst, op Oudejaarsdag, of op de dag van een grote sportfinale

Nieuws is dus relatief. Een gebeurtenis die de ene dag het AD wel haalt, kan er op een andere dag wegens plaatsgebrek buitenvallen. Dat is ook waarom professionele brengers van nieuws, zoals de ‘spindoctors’ van politici of bedrijven, slecht nieuws vaak proberen te brengen op een dag dat er veel ander nieuws is.

Bury the news, noemen ze dat in Engeland. Dan valt het niet op, wie weet haalt het de krant niet eens. Vaak aangehaald is Jo Moore, een persadviseur van de toenmalige regering-Blair, die op 11 september 2001, terwijl de wereld verbijsterd naar de gebeurtenissen in New York keek, aan haar bazen schreef: ,,Vandaag is een goede dag om nieuws te brengen dat we willen begraven.” Ze suggereerde het slechte nieuws over problemen met pensioenen van raadsleden nu maar naar buiten te brengen.

Andere goede dagen voor slecht nieuws: Vlak voor kerst, op Oudejaarsdag, of op de dag van een grote sportfinale.

Komkommertijd

Maar wat nu als er te véél ruimte is? Komt dat ook voor? In de zomer zijn politici en veel andere beeldbepalende mensen met vakantie. Het parlement is met reces, sportcompetities liggen stil, theaters brengen geen premières. Komkommertijd, wordt dit wel genoemd, al weet niemand precies waar dit woord vandaan komt. (Wel zeker is dat in komkommertijd de oogst van komkommer plaatsvindt.)

,,Komkommertijd bestaat niet, dat is een uitvinding van journalisten die ’s middags vroeg op het strand willen liggen”, zei een oud-hoofdredacteur van AD ooit. Mijn collega Paul van den Bosch citeerde de uitspraak vorig jaar augustus in een nieuwsbrief aan de lezers van onze regiotitels. NRC ging die uitspraak ‘factchecken’ – je zou zeggen: hét bewijs dat komkommertijd daar in elk geval bestaat. Mediasocioloog Peter Vasterman kwam aan het woord. Hij zei: „In de zomer krijgen onderwerpen aandacht die in een andere periode geen nieuws zijn. In die zin bestaat komkommertijd wel degelijk.”

Zomerseries

Vasterman heeft een punt. Maar dat hoeft niet per se negatief te zijn. Een periode van weinig nieuws geeft een redactie als de onze ook ruimte om te denken over onderwerpen die aandacht verdienen, maar dat misschien in de hectiek van alledag niet altijd krijgen. Zo brengt het AD al vier jaar elke zomer de serie Vissen met Jan, waarin politiek verslaggever (en verwoed sportvisser) Jan Hoedeman politici op het havenhoofd van Scheveningen de ruimte geeft om nou eens te vertellen wat hen echt drijft. Het levert soms mooie inkijkjes op, en trouwens ook nieuws. Zo was er vorig jaar de tweeklapper van VVD’er Frank de Grave, die iedereen verraste met de aankondiging dat hij naar Raad van State ging én als VVD’er het grote bedrijfsleven er van langs gaf in verband met het afschaffen van de dividendbelasting.

Deze zomer brengen we in het weekend ook de Zomeruniversiteit, een serie waarin we hoogleraren en onderzoekers de hemd van het lijf vragen over hun vakgebied. Wetenschap kan zo interessant zijn! Iedere donderdag besteden we aandacht aan ‘over-toerisme’, reportages over gebieden waar het toerisme volledig uit de hand is gelopen, van de Zaanse Schans tot Barcelona. Onze regionale edities hebben ook zo hun zomerseries. Het is allemaal misschien niet het nieuws van de dag, wat we hier beschrijven. Maar het zijn wel de ontwikkelingen van deze tijd.

MH17 en Nice

Er zijn natuurlijk ook zomers dat de komkommertijd niet bestaat, en dat journalisten ook beslist niet ’s middags op het strand willen liggen. De zomer van 2014 was er zo een, nadat op 17 juli MH17 was neergehaald. De zomer van 2016 werd opgeschrikt door de aanslag op de boulevard van Nice op 14 juli, en daags daarna de mislukte coup in Turkije. De zomer van 2018 stond in het teken van de wekenlang durende droogte. Dat is voor journalisten het mooie aan nieuws: je weet nooit wanneer het gebeurt. Maar we zijn er altijd klaar voor. En als het even uitblijft, dan zijn er genoeg andere interessante onderwerpen om over te schijven. Het leven is zoveel meer dan nieuws alleen, toch?

Hebben we alleen nog het probleem dat u wellicht een paar weken met vakantie gaat deze zomer en dan al deze journalistiek moet missen... Maar daar is een eenvoudige oplossing voor. Download de app van AD op uw telefoon via de knop hieronder. In de app krijgt u het laatste nieuws, maar ook de meest exclusieve verhalen (Premium). Voor abonnees zijn deze vrij toegankelijk. En mocht u bijvoorbeeld over de inhaalmanoeuvres van Max Verstappen niet alleen willen lezen, maar ze ook daadwerkelijk willen zien: in de app van uw AD kan dat. We bieden veel video. Veel lees- en kijkplezier!

Hans Nijenhuis, hoofdredacteur AD