Terug naar de krant

Hoe dodelijk is Covid-19?

Leeslijst analyse

Virus De dodelijkheid hangt niet alleen af van de eigenschappen van het virus, maar ook van hoe ernstig zieke patiënten behandeld kunnen worden. Ook speelt mee of duidelijk is hoe groot de epidemie is.

Leeslijst

Hoe dodelijk is het nieuwe coronavirus? Die vraag is op dit moment nog lastig te beantwoorden, omdat de epidemie nog in zijn volle hevigheid gaande is. Het sterftecijfer kan per tijdstip en plaats veranderen. De dodelijkheid hangt namelijk niet uitsluitend af van de eigenschappen van het virus, maar ook van hoe ernstig zieke patiënten behandeld kunnen worden en hoe goed het beeld van de daadwerkelijke omvang van de epidemie is.

Wat is er tot nu toe bekend over de dodelijkheid van het nieuwe virus? Uit Chinese gegevens is gebleken dat naar schatting acht op de tien infecties met het nieuwe coronavirus mild verloopt. Dat betekent dat mensen het ervaren als een stevige griep of er zelfs nauwelijks iets van merken. Als er geen ernstige klachten zijn waarmee mensen zich bij een arts melden, is de kans groot dat de besmetting niet in de statistieken wordt meegeteld. Een besmetting met het nieuwe coronavirus kan alleen definitief worden vastgesteld met een genetische test.

De case-fatality-rate

Om de dodelijkheid van een virus aan te duiden hanteren virologen de zogeheten case-fatality-rate, CFR. Dat is het totaal aantal doden gedeeld door het aantal bevestigde besmettingen, maal 100 procent. Het is een van de belangrijke getallen op basis waarvan de ernst van de ziekte kan worden ingeschat. Maar de definitieve balans van de CFR kan pas ná de epidemie worden opgemaakt.

De Wereldgezondheidsorganisatie WHO rapporteerde dinsdag op de dagelijkse persconferentie dat de wereldwijde CFR op dit moment op 3,14 procent uitkomt. Dat is een stuk dodelijker dan eerdere schattingen die uitkwamen op iets boven de 2 procent. Ter vergelijking: seizoensgriep heeft over het algemeen een sterftepercentage van minder dan 0,1 procent – per seizoen kan het sterftecijfer hoger liggen. Aan SARS, veroorzaakt door een coronavirus dat in 2003 uitbrak, overleed één op de tien patiënten.

Epidemioloog Maria van Kerkhove van de WHO gaf dinsdag na afloop van de persconferentie op Twitter nog een toelichting over de onzekerheid rond het cijfer. „Er zijn verschillen in sterfte per locatie”, schreef ze. In Wuhan, de stad waar de uitbraak in december vorig jaar begon kwam het sterftecijfer uit op 5,8 procent, terwijl in andere gebieden in China slechts 0,7 procent was. In het begin van de uitbraak was de sterfte ook veel hoger; zelfs 17,3 procent onder patiënten die in de eerste weken van januari symptomen kregen. Daarna daalde het sterftecijfer snel.

Het cijfer weerspiegelt de overbelasting van de ziekenhuizen in Wuhan die de grote toestroom aan ernstig zieke Covid-19-patiënten niet aankonden en misschien ook de in de loop der tijd beter wordende behandeling. Daarnaast speelt ook mee of het totaal aantal besmettingen goed in beeld is, en ook dat was waarschijnlijk in de eerste fase van de epidemie een probleem door gebrek aan voldoende testcapaciteit.

Uitgebreid testen op mogelijke besmettingen brengt het sterfte cijfer omlaag blijkt ook uit de recente ontwikkelingen in Zuid-Korea, een land dat heeft ingezet op massaal testen van de bevolking. De CFR voor Covid-19 komt daar uit op 0,6 procent.

Sterfterisico niet gelijk

Het sterfterisico is niet hetzelfde voor iedereen die met het virus besmet raakt. Uit de Chinese statistieken blijkt dat vooral ouderen en mensen met onderliggende gezondheidsproblemen vaker overlijden aan Covid-19. Dat zijn bijvoorbeeld mensen met hart-en vaatziekten, diabetes of chronische luchtwegproblemen. Bij kinderen verloopt de infectie over het algemeen juist minder ernstig.

Lees ook Hoe ver is het virus verspreid? En 26 andere vragen over het coronavirus
Een verloskundige draagt een mondkapje bij een verloskundigepraktijk in Groningen.

Nu de epidemie ook Nederland heeft bereikt is de vraag hoe het sterftecijfer hier zal uitpakken. Tot nu toe zijn er hier geen doden gevallen, maar er zijn wel een aantal Covid-19 patiënten die in kritieke toestand op de afdeling intensieve zorg van een ziekenhuis ligt. Veel zal al afhangen van de snelheid waarmee het virus om zich heen grijpt, en daarom zijn alle inspanningen van het RIVM gericht op het zoveel mogelijk vertragen van de epidemie. Afgaand op ramingen van Britse gezondheidsautoriteiten zal het sterftepercentage voor een West-Europees land uitkomen op 1 procent. Maar als er een grote uitbraak optreedt, zoals nu in Noord-Italië kan de sterfte plotseling flink stijgen. De CFR van Covid-19 voor Italië is nu ruim 3 procent.

Buiten het sterftecijfer tijdens een epidemie moet er misschien ook nog rekening gehouden worden met blijvende gezondheidsschade bij mensen die ernstig ziek zijn geweest van het virus. Uit China komen berichten van patiënten die genezen zijn verklaard, maar wel forse littekens in hun longen hebben overgehouden aan de infectie. Ook is er kans op nierschade.

Correctie (4 maart 2020): in een eerdere versie van dit artikel stond dat naar schatting een op de acht infecties met het nieuwe coronavirus mild verloopt. Dat klopt niet en is hierboven aangepast.

Een versie van dit artikel verscheen ook in NRC Handelsblad van 5 maart 2020.

Mail de redactie

Ziet u een taalfout of een feitelijke onjuistheid?

U kunt ons met dit formulier daarover informeren, dat stellen wij zeer op prijs. Berichten over andere zaken dan taalfouten of feitelijke onjuistheden worden niet gelezen.

Maximaal 120 woorden a.u.b.
Vul je naam in