Ook met weinig symptomen is Covid-19 al besmettelijk

Mensen die besmet zijn met het nieuwe coronavirus Sars-CoV-2 produceren al in een vroege fase van de besmetting grote hoeveelheden virusdeeltjes, ook als ze alleen milde verkoudheidachtige klachten hebben. Mensen met milde Covid-19 zijn waarschijnlijk na ongeveer tien dagen niet meer besmettelijk. Dat concluderen de Duitse viroloog Christian Drosten en zijn collega’s in een studie onder negen Duitse patiënten.

Het is het eerste onderzoek buiten China dat poogt in kaart te brengen wanneer, via welke wegen en hoe lang iemand besmettelijk is na infectie. Daarover bestaat nog veel onduidelijkheid, met name over de vraag of geïnfecteerde mensen al voordat ze symptomen krijgen het virus kunnen overdragen en hoe lang ze besmettelijk blijven.

De studie verscheen maandag op medRvix als preprint, wat betekent dat het nog niet is beoordeeld door collega-wetenschappers. „Een belangrijke studie”, zegt viroloog Janke Schinkel van het Amsterdam UMC. „Dit geeft richting in hoe we moeten denken over het virus.”

Lees ook President Trump sluit de grenzen voor reizigers uit Europa

Daarin is wel iets veranderd voor haar. „Het onderzoek bevestigt dat er grote verschillen zijn in hoe ziek mensen worden van het virus. Misschien blijf je als je zieker bent ook langer infectieus. Bij de personen die longontsteking kregen, waren nog langere tijd virusdeeltjes in hun longen en keel. Mogelijk geldt het huidige beleid, dat je 24 uur nadat de symptomen over zijn weer kunt werken, alleen voor mensen die milde klachten hadden. Al kun je nog geen harde conclusies trekken op basis van negen personen.”

De Duitsers beschrijven negen patiënten met lichte hoest of verkoudheidsklachten die in een ziekenhuis in München onderzocht werden op Covid-19 na contact met een besmet persoon. Ze namen monsters uit mond, neus en keel, van het slijm uit de luchtwegen, en van bloed, poep en urine. Ze keken of ze daarin het RNA van het coronavirus aantroffen en ook of ze het konden opkweken in schaaltjes met cellen in het lab. Daarmee wordt getest of een virus leeft en zich kan vermeerderen en dus nog anderen kan infecteren.

Verkoudheidachtige symptomen

Direct vanaf de eerste metingen, twee tot vier dagen na het begin van de klachten, waren er grote aantallen virusdeeltjes te vinden in de mond, neus en keelmonsters en in opgehoest slijm. Na vijf dagen verminderde dit bij de zeven patiënten met milde, verkoudheidachtige symptomen, maar bij twee patiënten met beginnende longontsteking bleef de virusproductie hoog.

In dit opzicht wijkt het nieuwe coronavirus af van het SARS-virus dat in 2002-2003 woedde. Daarvan is de virusdeeltjesproductie vooral hoog als de patiënt diepe longontsteking heeft. Virussen die zich verspreiden via mildere, hoge luchtweginfecties zijn lastiger in te dammen.

Tot acht dagen na het begin van de klachten konden de onderzoekers het virus opkweken uit keelmonsters of opgehoest slijm. Dat wijst erop dat mensen na een dikke week niet meer besmettelijk zijn. „Als je het niet kunt opkweken, kun je het waarschijnlijk ook niet meer overdragen”, zegt Schinkel. In bloed en urine werd het virus nooit aangetroffen, wel in de ontlasting van sommige patiënten, maar het virus kon daaruit niet worden opgekweekt.

Hoe meer virusdeeltjes in de monsters aanwezig waren, hoe beter het viel op te kweken, laten de auteurs zien. De hoeveelheid aanwezig virus kan dus als maat worden gezien van de besmettelijkheid.

Ook als mensen zich niet meer ziek voelen, bleven bij hen soms nog tot drie weken lang virussen aanwezig in hun mond en keelholte en hun slijm, al konden die niet meer worden gekweekt. De auteurs raden aan om mensen met ernstiger symptomen pas na minimaal tien dagen na aanvang van de symptomen naar huis te sturen en om daar in isolatie uit te zieken.

RIVM minder stellig

Over de mate van besmettelijkheid voordat de symptomen beginnen is op basis van deze studie niets te zeggen. Er is in de eerste week veel virusproductie, ook bij de patiënten met weinig klachten. „Voor nu kunnen we vasthouden aan de veronderstelling dat je niet besmettelijk bent als je geen klachten hebt”, zegt Schinkel. „Er is nog geen bewijs dat dat niet zo is. Ook geen bewijs tegen, we weten nog maar weinig van dit nieuwe virus, maar we moeten roeien met de riemen die we hebben.”

Het RIVM stelt al sinds de uitbraak dat de kans klein is dat iemand zonder symptomen het nieuwe coronavirus kan overdragen. Maar het zei dit enkele weken geleden wel stelliger dan nu. Op 16 februari werd dit nog „zeer onwaarschijnlijk” genoemd op hun website. Drie dagen later was die typering vervangen door de zin: „Tot nu toe lijkt de overdracht van het virus door iemand zonder deze klachten een zeer beperkte rol te spelen.” Op 27 februari was de „zeer beperkte rol” veranderd in „kleine rol” en die inschatting staat tot op heden nog.