- "Có kèo cho cậu này."
- "Ở đâu nhỉ?"
- "Để tôi đến đón"
- "Sẵn lòng thưa sếp".
Đó là cách Peter Buckley thường lên lịch một trận đấu trong gần 20 năm chuyên nghiệp với người đại diện. Cựu võ sĩ sinh năm 1959 không bao giờ chọn đối thủ. Chỉ cần chốt kèo và chắc chắn kiếm ra tiền, anh sẽ xách ba lô lên đường, dù trận đấu có thể chỉ cách cú điện thoại kia vài tiếng.
Tinh thần cầu thị của Buckley được người hâm mộ ghi nhận. Dù thua 256 trong tổng số 300 lần thượng đài, anh vẫn được khán giả tri ân hôm 1/11/2008, sau khi đánh trận cuối cùng sự nghiệp. "Có thể là một tay đấm thiếu tài năng, nhưng Buckley có thừa quyết tâm và lòng can đảm. Những người đàn ông như thế sẽ khiến các môn thể thao đẹp và giàu cảm hứng hơn", một thành viên của diễn đàn BBC Sports viết về Buckley.
Mike Tyson, Floyd Mayweather, những võ sĩ nổi tiếng, có thể kiếm hàng chục triệu, thậm chí hàng trăm triệu USD sau một trận đấu, là thần tượng của hầu hết các thanh niên khi dấn thân vào con đường quyền Anh chuyên nghiệp. Họ có tất cả, từ tiền tài, danh vọng, đến sự ngưỡng mộ của số đông. Ngay cả khi sa cơ, Tyson vẫn đủ sức hút để làm lại cuộc đời. Ông vẫn là một thỏi nam châm ngày trở lại sàn đầu, dù đã tuyên bố treo găng từ 15 năm trước.
Đặt bên cạnh Tyson hay Mayweather, Buckley mang đến một gam màu khác của môn thể thao triệu USD. Khi còn thi đấu, bề ngoài của cựu võ sĩ 51 tuổi chẳng có gì đặc biệt. Một bộ quần áo thể thao nhàu nhĩ. Đôi mắt thường trực sưng húp - dấu vết của những trận bị knock-out, nhưng dễ bị lầm tưởng thành thức đêm lâu ngày. Chỉ có ánh nhìn của Buckley là bình thản, thay vì thách thức hay dương dương tự đắc như phần lớn đồng nghiệp. Anh từng mơ một ngày thành Muhammad Ali, khi thắng sáu trong tám trận chuyên nghiệp đầu tiên. Nhưng khi thất bại liên tiếp xảy đến, võ sĩ sinh tại Birmingham biết, quyền Anh không chỉ có màu hồng.
Mọi chuyện khởi phát từ lúc Buckley còn ở tuổi thiếu niên. 15 tuổi, anh vào tù vì tội gây rối, trộm cắp vặt. Cuộc sống cơ cực của một chú bé mất cha sớm đẩy Buckley xuống đáy xã hội. Dù không nề hà việc gì, 24 tiếng của Buckley lúc nào cũng bị bữa ăn ám ảnh. Những tật xấu, như một cách kiếm thêm thu nhập, tự nảy sinh trong đầu chàng võ sĩ nghiệp dư, khi mà những ông chủ ngần ngại để một người lao động như Buckley quần quật quá tám tiếng một ngày.
Với nhiều bạn bè đồng trang lứa, quyền Anh đồng nghĩa với Mike Tyson, Lennox Lewis, nhưng Buckley nghĩ khác. Một trận đấu nghiệp dư chỉ kéo dài chừng sáu hoặc tám hiệp, tức cỡ chưa đầy 30 phút. Trong trạng thái sung mãn, cựu võ sĩ hạng welterweight có thể đánh hai trận một ngày. "Tôi có thể vừa bị gục ở Birmingham vào buổi sáng, nhưng sẵn lòng bông băng ngay trên tàu đến London (cách hơn 200km) để kịp giờ đánh buổi chiều", anh nói. Trong quan điểm của Buckley, đánh hai trận một ngày không chắc đỡ mệt hơn làm việc tám tiếng, nhưng tiền thu về chắc chắn bằng nhiều ngày công bình thường cộng lại.
Từ một võ sĩ nghiệp dư tiềm năng, thắng 50 trong 54 lần thượng đài, Buckley quyết định lên chuyên nghiệp sau một bữa trà dư tửu hậu. Nobby Nobbs, quản lý của Buckley, là người đầu tiên nhắc Buckley vào nhiệm vụ kiếm tiền, thay vì nghĩ đến đai vô địch. "Nếu mắt thâm quầng sau trận, tôi coi như không hoàn thành nhiệm vụ", Buckley chia sẻ. "Một đêm lý tưởng của tôi là khiến trận đấu chẳng có điểm nhấn nào. Tất cả những gì tôi cố gắng làm là di chuyển quanh dây đai, tránh càng nhiều đòn càng tốt. Miễn không bị thương nặng, tôi sẽ lại có kèo kế tiếp. Nhiều võ sĩ định nghĩa thành công bằng tiền thưởng một trận, còn tôi lại là số trận đấu".
Tính đến khi giải nghệ, Buckley đạt hiệu suất làm việc khó tin: trung bình hai tháng thượng đài ba lần. Đối thủ tìm đến Buckley vì nhiều lẽ. Những võ sĩ mới cần một cữ dượt nhẹ nhàng để tiếp thêm tự tin. Ai đánh lâu hơn thì làm đẹp bảng thống kê, trước khi gạ những kèo lớn. Chỉ một số rất ít xem Buckley là đối thủ ngang tầm, trước khi tiến những bước cao hơn trong sự nghiệp. Dù là với lý do nào, Buckley cũng gật đầu. Hầu hết cuối tuần, anh dành để đàm phán hợp đồng với quản lý. Mọi thứ không có gì to tát, bởi tiền thưởng chỉ khoảng vài trăm hoặc cùng lắm là vài nghìn USD. Với Buckley, điều duy nhất anh quan tâm là đến sàn đấu sao cho đúng giờ.
"Một lần Nobbs gọi khi tôi đang ăn tối. 'Hai giờ nữa lên sàn', anh ấy bảo. Nhưng tôi chẳng vội mà tiếp tục dùng bữa. Lát sau, Nobbs điện lại, bảo đối thủ đã tìm được kèo khác", Buckley kể. "Lần khác, tôi đang loay hoay sửa xe thì bị bỏng, đúng lúc Nobbs báo là đến Nottingham (cách Birmingham hơn 90 km) gấp lúc 18h. Khi ấy đã là 16h. May taxi vẫn đến kịp. Tất nhiên là tôi thua, nhưng chút tiền boa sau trận đủ để tôi sắm chiếc xe mới ngay sáng hôm sau".
Cuộc sống đầy biến động của Buckley cứ xoay vần như thế trong nhiều năm, và không phải lúc nào anh cũng gặp may. Một lần, Buckley thượng đài ở Scotland, nhưng khi chưa xuống ga, tin nhắn báo đến là trận đấu bị hủy. Lần khác, Buckley trở về nhà lúc 5h sáng. Chưa kịp ngả lưng, quản lý báo có trận đấu diễn ra lúc 11h. "Tôi thấy hơi nôn nao, nhưng tặc lưỡi cho qua, vì chỉ có sáu hiệp thôi (mỗi hiệp hai phút)", anh nhớ lại.
Là một võ sĩ, chẳng ai muốn tên mình bị mang ra nhạo báng hay làm trò cười, nhưng Buckley không có lựa chọn nào khác. Từ năm 1992 tới 1994, "Giáo sư", biệt danh mà người hâm mộ đặt cho anh hàm nghĩa kính trọng nhân cách hơn là tài năng, thua liên tiếp 17 trận. Sao mai hạng lông ngày nào không còn, nhưng Buckley chẳng có thời gian để u uất. "Chúng ta phải sống tiếp, đúng không? Nhiều lúc nản chí, tôi tự nhủ, chưa qua mốc 100 trận thì chưa kết luận được điều gì. Nhưng rồi sau đó, tôi bắt đầu quen với thất bại. Những hằn học ngày đầu biến mất. Tôi học cách xác định chỗ đứng bản thân, và vẫy tay chào người chiến thắng".
Trận đấu được xem là cột mốc cho sự nghiệp của Buckley đến vào năm 1991. Trong trận chuyên nghiệp thứ 24, anh gặp Duke McKenzie, người từng giữ đai IBF hạng flyweight và mới chuyển lên đánh hạng bantamweight. Trước khi đấu Buckley, McKenzie đã thua Thierry Jacob ở trận tranh đai vô địch châu Âu, và rất cần một cú hích. Buckley "hoàn thành" sứ mệnh, góp phần giúp McKenzie đoạt đai WBO năm tháng sau đó. Cuối 1992, hai người tái đấu, lần này là sau khi McKenzie mất đai WBO vào tay Rafael Del Valle. Một lần nữa, Buckley có dịp mừng McKenzie thắng trận, tạo tiền đề cho đối phương giành đai WBO hạng junior-featherweight ba tháng sau.
Tới lúc treo găng, McKenzie là võ sĩ giỏi bậc nhất trong lịch sử nước Anh, còn Buckley lần đầu được trải nghiệm đẳng cấp châu Âu. Dù thua cuộc, "Giáo sư" vỡ ra hai bài học đắt giá: Đủ sức trụ lại năm hiệp trước võ sĩ hàng đầu lục địa già, và tìm thấy niềm vui khi là viên gạch lát đường cho cho những niềm hy vọng mới. Ở tuổi ngoài 30, Buckley là một quân xanh vừa vặn cho bất cứ ông bầu nào muốn luyện gà. Anh không bị knock-out quá nhanh, để khiến đối phương hụt hẫng và cảm thấy lãng phí thời gian. Lối đánh một màu, thiếu sức nặng càng là một điểm cộng, bởi chẳng mang tới chút đe dọa nào cho phía bên kia. Hình ảnh Buckley phủ phục hay nằm dài trên sàn trở nên quen thuộc, tới mức ban tổ chức các trận đấu của anh thường bông đùa, là có thể ký sớm tấm sec cho người thất bại từ trước khi hiệp một bắt đầu.
Barry Jones, trẻ hơn Buckley 15 tuổi, nói về ý nghĩa của trận so găng tưởng chừng vô thưởng vô phạt với đàn anh: "Đối thủ hôm ấy rút lui sát ngày thi đấu, và người ta gọi Buckley đến. Tôi không chắc trình độ của anh ta, chỉ biết anh ấy nhanh như sóc. Kinh nghiệm của Buckley có vẻ dạn dày. Anh ta luôn nghĩ trước tôi một nước, để tránh bị áp sát. Kiểu đánh ấy thật khó chịu, ngay cả khi Buckley ít đánh trả. Có lúc tôi như phát điên, vì đấm mãi không trúng. Nhưng nhờ trận đấu kỳ lạ ấy, tôi đoạt đai WBO".
"Càng gặp đối thủ mạnh, tôi càng quyết tâm và thi đấu tốt hơn. Nguyên do bởi nếu đánh với gã trẻ, tôi không thể phán đoán cách ra đòn của họ. Tôi đấm bừa, nhưng họ đấm còn khó hiểu hơn", Buckley phân tích. "Ngược lại, nếu đấu với những tay đấm hàng đầu, họ được đào tạo chuẩn chỉnh, từ cách di chuyển, hạ trọng tâm, đến cả những cú chọc. Đánh nhiều, tôi biết họ thường vào đòn từ hướng nào và chủ động tránh trước. Tôi cũng ít dính những đòn kiểu búa xua hơn. Ngoài ra, tôi cũng học được cách phòng thủ chỉ bằng một tay. Do vội trở lại sàn đấu sau chấn thương trật bả vai, tôi phải luyện cách ấy nếu như không muốn thành bị bông".
Những trận đánh lớn là thứ xa xỉ với Buckley. Cái tên danh giá nhất mà anh liên quan tới là Mike Tyson, khi đánh trận undercard của "Mike thép". Buckley cũng bị Errol Spence Jr lấy ra để chế giễu Kell Brook, khi đối thủ đánh trận chuyên nghiệp đầu tiên với chính Buckley. Trận so găng ớn nhất mà Buckley tham dự là khi sang Áo, tranh đai WBA Intercontinental với võ sĩ chủ nhà Harald Geier. "Lúc ấy tôi sửng sốt vì được đối xử như một minh tinh. Trước lúc thượng đài, tôi còn được nghe quốc ca. Đó cũng là lần đầu tôi đánh 12 hiệp", Buckley hồi tưởng.
Giải nghệ năm 2008, khi chấm dứt chuỗi 88 trận bất bại, và đạt mốc 300 trận chuyên nghiệp, Buckley giữ vị trí có một không hai trong lịch sử quyền Anh. Võ sĩ sinh năm 1959 được xem là "người dẫn đường" cho những nhà vô địch tương lai, cũng là thuốc thử vừa đủ để loại trừ những nhân tố không phù hợp.
Kristian Laight, cựu võ sĩ cũng có 300 trận chuyên nghiệp nhưng thua nhiều hơn Buckley (279 trận), lý giải về hiện tượng kiểu này: "Với quyền Anh, tôi là kẻ thất bại. Nhưng khi bọn trẻ nhà tôi lớn lên, chúng không bao giờ bị tự ti về chuyện cơm ăn áo mặc. Tôi đã làm việc cật lực, theo một cách rất khó tưởng tượng, để nuôi sống gia đình".
Thể thao, nhất là thành tích cao, thất bại rất khó nuốt trôi. Buckley hiểu, nhưng không cưỡng cầu, mà chỉ cố tìm thấy lợi ích tốt nhất cho bản thân. "Tôi chỉ bị trọng tài dừng trận đấu 10 lần suốt sự nghiệp. Nhưng nếu cố đánh đến chết, chưa chắc phần thắng đã thuộc về tôi", anh nói. "Dù thế nào, tôi luôn yêu quyền Anh, môn thể thao đã thay đổi cuộc đời tôi. Lá bài định mệnh đã được chia sẵn. Với một số tiền tương đương, tôi xem thua trận là con đường bớt trắc trở".
Thắng Nguyễn (theo Sky Sports)