Hơn 20 nhóm vũ trang sắc tộc đang hoạt động tại các vùng biên giới của Myanmar. Một số đã ký thỏa thuận ngừng bắn với chính quyền trong khi những nhóm khác tiếp tục tiến hành các cuộc xung đột lẻ tẻ.
Yawd Serk, từ Hội đồng Khôi phục bang Shan (RCSS), người cũng giữ chức quyền chủ tịch của liên minh đại diện cho 10 nhóm tham gia Thỏa thuận Ngừng bắn Quốc gia (NCA), hôm nay lên án cuộc đảo chính của quân đội Myanmar.
"Quân đội đã đặt lợi ích của mình lên hàng đầu, điều này đã gây mất lòng tin", ông nói và kêu gọi quân đội chứng minh sự chân thành bằng cách tổ chức đàm phán với tất cả các bên.
"Chúng tôi đã chứng kiến một số cuộc đụng độ xảy ra dù lệnh ngừng bắn được áp dụng, nhưng từ bây giờ, chúng có thể còn leo thang hơn nữa dưới thời chính quyền quân sự", ông nói, đồng thời kêu gọi trả tự do cho bà Suu Kyi và các chính trị gia khác.
Yawd Serk là chủ tịch của RCSS, tổ chức đã tham gia lệnh ngừng bắn cùng các phe khác với chính phủ dân sự từ năm 2015, được thiết kế để trở thành một phần của tiến trình hòa bình nhằm chấm dứt nhiều thập kỷ xung đột. Yawd Serk cho biết quân đội đã liên lạc với tổ chức của ông sau cuộc đảo chính để hứa sẽ không thay đổi lệnh ngừng bắn.
Ít nhất 8 nhóm phiến quân khác đã không tham gia NCA, bao gồm Quân đoàn Arakan, lực lượng đã chiến đấu với quân đội ở bang Rakhine trong những năm gần đây và đồng ý ngừng bắn tạm thời vào tháng 11 năm ngoái. "Chúng tôi đang theo dõi chặt chẽ tình hình hiện tại", phát ngôn viên của nhóm nói.
Anthony Davis, nhà phân tích tại công ty tư vấn an ninh toàn cầu IHS-Jane's, cho rằng cuộc đảo chính có thể khiến áp lực quốc tế và trong nước đối với quân đội gia tăng, tăng ưu thế cho các phiến quân trong việc thúc đẩy quyền tự trị của họ. "Mối nguy thực sự đối với những nhóm này là họ không có khả năng thể hiện một mặt trận thống nhất, lịch sử đã chứng minh điều đó tạo điều kiện để quân đội Myanmar 'chia để trị' các nhóm và kéo dài đàm phán vô thời hạn", Davis nói.
Quân đội Myanmar sáng 1/2 đột kích bắt Cố vấn Nhà nước Aung San Suu Kyi, Tổng thống Win Myint và một số lãnh đạo cấp cao trong đảng cầm quyền NLD với cáo buộc có gian lận trong cuộc tổng tuyển cử hồi tháng 11/2020. NLD bác bỏ cáo buộc này.
Sau cuộc đảo chính, thống tướng Min Aung Hlaing, tổng tư lệnh quân đội Myanmar, được trao lại mọi quyền lực cho đến khi cuộc bầu cử mới được tổ chức vào năm sau. Aung San Suu Kyi bị cáo buộc nhập khẩu trái phép bộ đàm và bị giữ đến ngày 15/2 để điều tra. Bà có thể đối mặt án tù lên tới ba năm nếu bị kết tội.
Lãnh đạo một số quốc gia và các tổ chức quốc tế bày tỏ hy vọng Myanmar giải quyết khác biệt bằng biện pháp hòa bình, đồng thời mong tình hình nước này sớm trở lại ổn định. Các nước G7 bày tỏ "quan ngại sâu sắc" và hối thúc quân đội Myanmar thả những người bị bắt. Một số cuộc biểu tình phản đối vụ đảo chính đã nổ ra ở các nước như Thái Lan và Nhật Bản.
Phương Vũ (Theo Reuters)