Kể từ năm 1924, đoàn thể thao Philippines mới giành được tổng cộng hai huy chương bạc và 8 huy chương đồng Olympic. Tuy nhiên, riêng Olympic Tokyo năm nay đã góp thêm 4 huy chương, bao gồm huy chương vàng của đô cử Hidilyn Diaz, cùng hai huy chương bạc và một huy chương đồng của các võ sĩ quyền anh.
Dường như không ai ngoài giới quyền anh và cử tạ mong đợi bất cứ huy chương nào từ Philippines tại kỳ Olympic năm nay. Hỗ trợ tài chính cho việc tập luyện ít ỏi đến mức Diaz và Eumir Marcial, người giành huy chương đồng môn quyền anh, phải công khai kêu gọi tài trợ.
Diaz, người hôm 26/7 lập hai kỷ lục Olympic với tổng cử 224 kg và mức cử đẩy cao nhất 127 kg, cho biết cô hầu như không ngủ sau chiến thắng bởi "vẫn không thể tin mình đã giành huy chương vàng". "Trong quá trình tập luyện, tôi luôn thất bại mỗi khi cố gắng nâng mức tạ 127 kg. Tôi từng suy sụp và khóc, trở nên ủ rũ", nữ đô cử kể lại.
Diaz từng nghĩ cô không thể thành công khi các huấn luyện viên đăng ký mức 127 kg cho lần cử đẩy thứ ba của cô. "Có lẽ Chúa đã giúp tôi. Vì vậy, tôi vô cùng cảm ơn những người đã cầu nguyện cho tôi vào Tuần Cửu nhật", Diaz, một người theo Công giáo, cho hay.
Võ sĩ Carlo Paalam, người giành huy chương bạc cho đoàn thể thao Philippines ở hạng cân 48-52 kg quyền anh nam, cũng cho rằng "niềm tin vào bản thân và Chúa" đã giúp anh mang vinh quang về cho đất nước.
Marcus Manalo, người được Hiệp hội Các liên đoàn Quyền anh Philippines (ABAP) giao vị trí huấn luyện viên tinh thần cho đội tuyển từ 8 năm trước, chỉ ra rằng họ cử 4 võ sĩ đến Olympic Tokyo và ba người đã giành huy chương. "Chúng tôi từng chỉ giành được một tấm", anh nói.
Manalo thừa nhận rằng giống như nhiều người Philippines khác, các vận động viên từng khá tự ti và cảm thấy kém cỏi hơn về mặt sắc tộc và văn hóa, tâm lý được cho là kết quả của gần 4 thế kỷ thuộc địa. Do đó, chiến thắng sớm của Diaz được cho là động lực tinh thần lớn đối với đội tuyển quyền anh, đặc biệt sau lời kêu gọi của cô.
"Giờ đây, chúng ta đã có huy chương vàng, hãy chiến đấu vì Philippines. Đừng nghi ngờ bản thân. Hãy tin rằng bạn có sức mạnh và quyền năng. Hãy tự hào là người Philippines", Diaz cho hay.
Năm nay là lần đầu tiên Manalo, người sở hữu hai bằng về khoa học thể thao và tâm lý học tại Đại học Philippines, được đồng hành cùng các vận động viên tại một kỳ Olympic. Khác với Olympic Rio de Janeiro 2016, khi chỉ có một huấn luyện viên đi cùng hai võ sĩ, ABAP đã cử 4 võ sĩ đến Tokyo tranh tài cùng các huấn luyện viên của họ, một chuyên gia dinh dưỡng, một nhà vật lý trị liệu và huấn luyện viên tinh thần.
Sự giúp đỡ nhiệt tình từ nước ngoài cũng được cho là một yếu tố làm nên thành công của đoàn thể thao Philippines. Một gia đình Hồi giáo ở Malaysia đã cải tạo một phần sân sau của họ thành không gian tập luyện ngoài trời cho Diaz khi cô đến nước này tập huấn. Vận động viên thể dục dụng cụ Carlos Yulo cũng được Munehiro Kugimiya, huấn luyện viên người Nhật của anh, chào đón khi đến Tokyo tập luyện trong ba năm qua.
Trong khi đó, các võ sĩ Philippines được Liên đoàn Quyền anh Thái Lan hỗ trợ nhiệt tình. Manalo cho rằng khá may mắn vì các võ sĩ vẫn có thể tập luyện ở Thái Lan 5 tháng, giữa lúc nhiều nơi tại Philippines bị phong tỏa.
ABAP còn thuê cựu huấn luyện viên đội tuyển quyền anh quốc gia Australia Don Abnett làm cố vấn. Họ cùng nhau xem video thi đấu của những đối thủ nước ngoài tiềm năng, rồi vạch phương án cho mỗi trận đấu có khả năng sẽ diễn ra. Manalo đánh giá các huấn luyện viên trước đây chuẩn bị một cách không có hệ thống.
"Để các võ sĩ tự tin, bạn phải lên kế hoạch chiến đấu thật tốt. Nhờ vậy, họ sẽ bước vào trận đấu với tâm thế đã được chuẩn bị kỹ lưỡng và có lợi thế cạnh tranh", Manalo giải thích, nói thêm rằng đây là một phần trong quá trình chuẩn bị về mặt tinh thần.
Manalo còn chỉ ra điểm khác biệt so với những kỳ Olympic trước là các võ sĩ Philippines đều chuẩn bị tâm lý sẵn sàng chiến đấu hết mình. "Họ biết rằng bản thân đã hy sinh rất nhiều cho Olympic. Đây là một thử thách to lớn đối với họ", anh cho hay.
Chiến thắng của Paalam trước võ sĩ Nhật Bản Ryomei Tanaka tại trận bán kết hôm 5/8 "thực sự đúng với kế hoạch của các huấn luyện viên", theo Manalo. Đây là lần đầu tiên Paalam, người vừa bước sang tuổi 23, tham dự một kỳ Olympic.
Tuy nhiên, Manalo lo ngại về triển vọng chiến thắng của đội tuyển quyền anh Philippines trong các kỳ Olympic sau này, bởi không ai còn trẻ ngoài Paalam.
Mặc dù Philippines sở hữu nhiều tài năng thể thao, Manalo đánh giá việc phát triển họ lên "cấp độ ưu tú" đòi hỏi thêm rất nhiều nỗ lực, tiền bạc và sự hỗ trợ từ đội ngũ chuyên nghiệp. "Nếu bây giờ lên kế hoạch, tầm nhìn không chỉ là hướng tới Olympic 2024, mà chúng ta phải xem xét cả Olympic 2028", anh nêu ý kiến.
Hồi cuối tuần, hai nhà tài phiệt Philippines Manuel Pangilinan và Ramon Ang tuyên bố họ sẽ hỗ trợ thêm nhiều vận động viên nuôi hy vọng tham dự Olympic trong tương lai. Harry Roque, phát ngôn viên của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, cũng thừa nhận trợ cấp dành cho các vận động viên hiện chỉ tương đương mức lương tối thiểu hàng ngày, đồng thời cam kết tìm cách thay đổi.
Tấm huy chương vàng Olympic đầu tiên trong lịch sử Philippines giúp Diaz nhận được 5 triệu peso (98.000 USD) tiền thưởng từ chính phủ. Trong khi bày tỏ lòng biết ơn vì phần thưởng này, Diaz nhấn mạnh các vận động viên cần được giúp đỡ nhiều nhất có thể trên hành trình chinh phục đỉnh cao Olympic.
Ánh Ngọc (Theo SCMP)