I - Bối cảnh
Như nhiều thông tin đã được đăng tải từ năm 2019, áp lực cạnh tranh ngày càng lớn của các công ty Trung Quốc đã khiến Samsung Display (SDC) và LG Display (LGD) khốn đốn trên thị trường tấm nền cỡ lớn dành cho TV. Hiện tại, BOE đã trở thành hãng sản xuất màn hình lớn nhất toàn cầu Q1/2021 (doanh thu 7.7 tỷ USD, lợi nhuận 1.4 tỷ USD), đánh bại cả hai đại gia Hàn Quốc. Cùng với các đồng hương khác như CSOT (thuộc TCL), Visionox và Tianma, đã đưa Trung Quốc vượt qua Hàn Quốc trên thị trường màn hình lần đầu tiên sau 17 năm.
Đối với SDC, môi trường kinh doanh ngày càng trở nên khắc nghiệt. Một báo cáo từ TrendForce cho biết, SDC dự báo rời khỏi top 5 hãng màn hình TV lớn nhất thế giới trong năm nay, xếp dưới AUO (Đài Loan) và LGD lần lượt sẽ vươn lên chiếm vị trí thứ 6 và 5. Trong BCTC gần nhất, đơn vị màn hình ghi nhận lợi nhuận 1.1 tỷ USD nhờ khoản “thanh toán một lần” tới từ vị khách giấu tên, đã không mua đủ số lượng cam kết (chắc đây là lần thứ 3 vị này phải bồi thường hợp đồng). Giá tấm nền LCD tăng giúp thu hẹp khoản lỗ từ màn hình TV, trong khi hãng tích cực chuyển đổi dây chuyền LCD.
Flagship LCD xịn nhất của Samsung sử dụng tấm nền 8K từ AUO, mang đến thiết kế không viền sexy
Việc SDC mất dần vị thế không quá khó hiểu, bởi công ty đã chấp nhận thua cuộc trên chiến trường LCD. Ngay cả màn hình đắt tiền trên các mẫu flagship Q950TS hay QN900A có thiết kế Infinity Screen, cũng đang sử dụng tấm nền 8K từ AUO (Đài Loan). Công nghệ sản xuất tấm nền LCD không viền này được AUO gọi là Side Bonding, có thiết kế và độ chính xác phức tạp hơn kiểu thông thường. Trước đây, từng có thông tin tiết lộ SDC chiếm khoảng 30% lượng tấm nền cung ứng cho TV Samsung, chủ yếu dùng cho dòng cao cấp. Giờ con số này có lẽ đã giảm đi nhiều, phần của BOE, CSOT, AUO và Innolux tăng lên sẽ bù vào lượng sụt giảm từ SDC. Bộ phận sản xuất TV/monitor tên là Visual Display, phân biệt với bên sản xuất tấm nền là SDC.
*Fun fact: Trong khi TV flagship Samsung sử dụng tấm nền không viền từ AUO, Sony lại mua tấm nền LCD 8K của SDC cho Z8H.
Tình hình của LGD lại sáng sủa hơn, loại LCD vẫn giúp hãng trụ trong top 5 các nhà sản xuất tấm nền TV lớn nhất. Trong khi OLED lại nắm vị thế độc tôn và đang hái quả ngọt sau thời gian dài “cắn răng chịu lỗ” để mở rộng đầu tư. LGD kỳ vọng năm nay có thể giao được 8 triệu tấm nền OLED cỡ lớn, nhờ dây chuyền mới ở Quảng Châu. Có thể thấy rõ, thị trường màn hình LCD cỡ lớn đã rơi vào tay Trung Quốc, và bài học sống còn rút ra từ LGD đó là - all in OLED. Nếu không nhờ quyết tâm theo đuổi công nghệ OLED nhiều năm qua, giờ có lẽ họ cũng ở tình cảnh ngắc ngoải như SDC.
Samsung thực ra từng vấp ngã đau đớn với OLED cỡ lớn trong quá khứ
Và tất nhiên, Samsung không phải thiếu tầm nhìn và bảo thủ đến mức phải ôm dây chuyền LCD chờ chết. Trước khi vào tù (hiện đã được ra tù), Phó chủ tịch Lee Jae-yong đã đưa ra quyết định quan trọng, ủng hộ kế hoạch đầu tư vào công nghệ mới của SDC nhằm thích nghi với xu thế thị trường tấm nền TV. Vậy là khoản ngân sách hơn 11 tỷ USD được phê duyệt, mở ra cánh cửa mới cho bộ phận công nghệ tấm nền của Samsung. Sau một thời gian dài chờ đợi, cuối cùng chúng ta cũng có những thông tin chính thức đầu tiên về công nghệ màn hình mới mà SDC sắp sản xuất.
*Fun fact: nghe đồn bên Visual Display phản đối kế hoạch này gắt lắm, vì chiến lược phát triển TV của họ mâu thuẫn với kế hoạch đầu tư của SDC. Nhưng “thái tử Samsung” đã đứng ra chốt hạ vấn đề.
II - QD-OLED
Dựa theo hình ảnh mô tả từ SDC, có thể tin tưởng họ đang phát triển màn hình phát quang chứ không phải tinh thể lỏng. Cụm từ “blue self-luminescence layer” chỉ ra họ sẽ dùng một lớp nguồn sáng xanh dương có khả năng tự phát sáng, bật tắt chính xác đến từng điểm ảnh. Còn ở một hình minh họa khác, màn hình của SDC đã loại bỏ đèn nền (backlight) khi so sánh trực tiếp với công nghệ LCD. Như vậy, nếu lớp nguồn sáng này là diode hữu cơ, đó sẽ là Blue OLED; còn nếu là diode vô cơ thì sẽ là Blue LED.
Màn hình mới của SDC sử dụng nguồn sáng xanh dương tự phát sáng, loại bỏ đèn nền
Màn hình Samsung giới thiệu sẽ có một lớp chấm lượng tử chắn trước nguồn sáng xanh dương. Công ty sử dụng kỹ thuật in phun để cấu hình lớp chấm lượng tử này thành các ô điểm ảnh phụ, dựa theo đặc tính phát quang dựa trên kích thước hạt mà tạo nên các điểm ảnh phụ tương ứng Red và Green, điểm ảnh phụ thứ ba để rỗng nhằm cho nguồn sáng đi xuyên qua tạo thành Blue. Hình thái công nghệ này được gọi là Quantum Dot Color Converter (QDCC), xịn hơn loại Quantum Dot Enhancement Film (QDEF) phổ biến trên các TV LCD quảng cáo bằng cái tên “QLED”. Vì QDEF bố trí chấm lượng tử lung tung không theo trật tự nào, còn QDCC sắp xếp thành ô điểm ảnh phụ.
Quảng cáo
Khi kết hợp lớp QDCC với nguồn sáng Blue OLED sẽ tạo thành màn hình QD-OLED, còn Blue LED là Quantum dot Nanorod Emitting Diode (QNED). Công nghệ QNED mà SDC đang theo đuổi sử dụng các diode vô cơ (khả năng cao là GaN LED) hình que với kích thước cực kỳ nhỏ và vẫn đang nằm ở giai đoạn thí nghiệm. Chưa có gì đảm bảo hãng sẽ thương mại hóa thành công hay bao lâu nữa thì có nguyên mẫu trưng bày. Thông tin về QNED đã râm ran trong ngành công nghiệp từ đầu năm 2020 nhưng vẫn chủ yếu dựa vào lý thuyết và suy đoán, bài viết này sẽ không đề cập đến QNED mà tập trung vào QD-OLED.
Sử dụng một lớp chấm lượng tử để hứng ánh sáng xanh dương, sau đó tạo ra màu sắc
Bởi QD-OLED hay Blue OLED chắc chắn là công nghệ mà SDC có đủ điều kiện để sản xuất hàng loạt trong thời gian tới. Đây sẽ là bước nhảy vọt tiếp theo của công nghệ OLED trên TV, hứa hẹn là một thách thức thực sự cho White OLED của LGD. Vậy QD-OLED được SDC quảng cáo như thế nào?
III - Các đặc điểm của QD-OLED
Loại bỏ đèn nền
Như đã đề cập ở trên, đây là màn hình phát quang hữu cơ nên không cần đến đèn nền như LCD. Việc loại bỏ đèn nền giúp màn hình mỏng hơn, nhẹ hơn tương tự những gì OLED của LGD đạt được. Chúng ta có thể mơ mộng về những chiếc TV siêu mỏng dán tường, trang trí cho đẹp và tiết kiệm không gian.
Với khả năng điều khiển từng điểm ảnh bật tắt, màn hình có cơ hội mang đến màu đen sâu hoàn hảo mà LCD rất khó làm được. Ở thế hệ đầu tiên, hy vọng hãng có thể xử lý tốt những nguy cơ như bị rò rỉ điện năng hoặc đường cong gamma, tránh ảnh hưởng đến việc thể hiện màu đen.
Quảng cáo
QD-OLED tiếp tục duy trì lợi thế về màu đen sâu, kiểm soát ánh sáng tốt
Một ưu thế rõ ràng nữa là thời gian phản hồi nhanh hơn LCD, hiển thị hình ảnh chuyển động rõ ràng hơn và giảm hiện tượng dư ảnh.
Sản lượng màu dồi dào
Samsung quảng cáo màn hình của họ có thể bao phủ 80% không gian màu BT.2020. Do chưa có nguyên mẫu trưng bày hay thiết bị thực tế nào, tuyên bố này cần thời gian để kiểm chứng. Với việc sử dụng chấm lượng tử và ma trận điểm ảnh không có điểm ảnh phụ White, khả năng cao là QD-OLED của Samsung sẽ cung cấp sản lượng màu phong phú hơn WOLED của LGD hiện nay.
Tuy vậy, một nguy cơ của công nghệ mới là việc chế tạo QDCC cần đảm bảo không bị rò rỉ ánh sáng. Các ô điểm ảnh phụ Red và Green cần hấp thụ 100% ánh sáng xanh dương từ Blue OLED, nếu không sẽ bị ô nhiễm ánh sáng và làm ảnh hưởng tới độ tinh khiết của màu sắc.
Hứa hẹn về sản lượng màu dồi dào nhờ vật liệu chấm lượng tử
Một nguy cơ khác là tuổi thọ của vật liệu hữu cơ. Trước mắt, SDC được cho là sẽ sử dụng huỳnh quang xanh dương, tuy hiệu suất phát sáng thấp nhưng tuổi thọ bền hơn lân quang. Có thể dùng kiến trúc xếp chồng 3 lớp để cải thiện độ sáng, kiểu như LGD bổ sung một lớp phát quang Green vào tấm nền OLED Evo nhằm cải thiện độ sáng thêm 20%. Trong tương lai, hy vọng Samsung có thể đưa loại vật liệu mới Blue TADF vào sản xuất, độ sáng cũng như tuổi thọ sẽ cải thiện so với Blue Fluorescence.
Về nguy cơ burn-in của OLED thì không ai dám nói trước điều gì cả.
Góc nhìn rộng
Hãng cho biết màn hình của mình có thể bảo toàn độ sáng và màu sắc tốt hơn công nghệ LCD truyền thống. Với một công nghệ chống phản chiếu khác, thậm chí màn hình còn sáng rõ ở bất kỳ môi trường ánh sáng nào, giảm tượng bị lóa. Dù vậy, chúng ta không thể kiểm chứng những tuyên bố này khi chưa có sản phẩm thực tế.
Độ sáng
Màn hình QD-OLED của SDC được hứa hẹn sẽ có đỉnh sáng đạt 1,000 nit tương đương các TV OLED hiện nay. Bản thân Blue OLED đã có hiệu suất phát sáng tốt hơn White OLED, nay lại có thêm sự hỗ trợ của chấm lượng tử. Song, đây mới chỉ là thế hệ đầu tiên còn LGD đã cải tiến tấm nền White OLED qua nhiều năm. Không rõ liệu đây có phải một tuyên bố khoa trương hay không?
TV OLED sáng nhất thị trường hiện tại thuộc về Bravia XR MASTER OLED A90J với đỉnh sáng 1,300 nit. Ngoài việc sử dụng tấm nền White OLED thế hệ mới, Sony còn trang bị thêm cho nó một hệ thống heatsink để bơm độ sáng lên cao nhất có thể ở chế độ Vivid. Với việc QD-OLED rất có tiềm năng, chúng ta có thể hy vọng những chiếc TV OLED về sau còn sáng hơn nữa.
Dải tương phản
Nhược điểm trước đây của TV OLED là độ sáng thấp, nay đã có thể mở rộng lên đến 1,000 nit hoặc hơn, kết hợp với lợi thế sẵn có của độ sâu màu đen sẽ đem lại dải tương phản vô cùng ấn tượng. Một điều thú vị ẩn trong thông tin quảng bá về công nghệ màn hình mới, SDC đã đưa ra so sánh với loại màn hình có thể đạt đỉnh sáng tới 3,000 nit. Theo công ty, mức độ bao phủ của QD-OLED trên dải biến thiên độ sáng (từ mức tối nhất tới sáng nhất) là 85%, vượt trội so với loại 3,000 nit chỉ chiếm 54%. Mà hiển nhiên, những TV trên thị trường mà đạt đỉnh sáng tới mức này thì chỉ có LCD mà thôi.
SDC thừa nhận dải tương phản càng rộng thì hình ảnh HDR càng xịn, chứ không phải chỉ cần mỗi đỉnh sáng chót vót là đủ
Như vậy, SDC “vô tình” thừa nhận điều mà chúng ta và nhiều trang công nghệ đã đề cập suốt bao năm qua - độ tương phản càng lớn thì trải nghiệm HDR càng ấn tượng. Chứ không như những gì quảng cáo về dòng TV LCD flagship “QLED” bấy lâu nay - đỉnh sáng 2,000 hay 3,000 nit “chói lòa” trên từng khung hình. Tóm lại, LCD dù cố phát huy ưu thế về độ sáng vẫn rất khó khắc phục vấn đề về màu đen, còn OLED thì duy trì tốt lợi thế sẵn có và tìm cách nâng cấp độ sáng qua từng thế hệ. Càng ngày, OLED sẽ càng bỏ xa LCD về chất lượng hình ảnh trên TV khi mà cả SDC lẫn LGD đều tất tay vào đây.
Độ sáng cao kết hợp với khả năng kiểm soát ánh sáng chính xác đến từng điểm ảnh, màu sắc phong phú, giúp bức tranh hiện lên trở nên sống động hơn. Đó là những gì mà SDC đang hứa hẹn.
IV - Ai sẽ mua QD-OLED?
Trước mắt, người mà chúng ta kỳ vọng nhất sẽ mua những tấm nền QD-OLED đầu tiên của SDC, đương nhiên chính là Visual Display thuộc Samsung Electronics. Trước đây có nhiều thông tin rằng đơn vị này đã cực lực phản đối kế hoạch chuyển hướng từ LCD sang OLED của SDC, sau đó cũng không muốn mua những tấm nền này vì mâu thuẫn trong chiến lược sản phẩm. Tại thời điểm ấy tức mấy năm trước, từng bùng nổ cuộc chiến truyền thông rất gay cấn giữa Samsung QLED và LG OLED.
Samsung từng đầu tư hoành tráng camera Sony 65,000 USD CineAlta F65 và hai lens ARRI có tổng giá tiền gần 55,000 USD cho video công kích đối thủ
Theo chiến lược cũ, công ty thúc đẩy hai công nghệ chủ đạo là “QLED” (LCD LED tiêu chuẩn bổ sung QDEF) và microLED. Gần đây bổ sung thêm nhóm Neo QLED, dòng LCD đèn nền miniLED cao cấp hơn “QLED.” Bên cạnh đó, TV LCD giá rẻ có dòng Crystal UHD, ngoài ra còn thêm The Frame, The Serif là các dòng làm kiểng. Hoàn toàn phớt lờ OLED.
Giả sử họ triển khai dòng TV OLED mới, liệu nó sẽ được đặt vào đâu trong line-up đã kín chỗ như thế này? Và phải marketing ra sao để phân biệt với các dòng TV hiện có trên thị trường, đặc biệt là TV OLED của các hãng khác?
Dù sao, cũng đã có những thông tin cho biết Samsung Electronics có thể giới thiệu TV OLED đầu năm sau ở triển lãm CES. Dự kiến những mẫu đầu tiên trang bị tấm nền QD-OLED sẽ có kích thước 65 và 75 inch. Rất hy vọng với bộ máy truyền thông vô địch trong ngành, Samsung có thể nhanh chóng xây dựng chỗ đứng cho công nghệ QD-OLED trên bản đồ thế giới. Chứ nếu Visual Display mà kiên định “không sản xuất TV OLED” thì buồn lắm!
Chiến lược mấy năm nay của Samsung là nói không với TV OLED, giờ có phải lúc họ nên thay đổi?
Thứ hai là Sony. Công ty Nhật Bản đang là khách hàng lớn thứ 2 của LGD, cũng là nhà sản xuất TV OLED lớn thứ hai thế giới. Thực ra, đã có tin đồn SDC gửi hàng mẫu tới Sony để đánh giá, nếu thuận lợi, đây có thể là một trong những khách mua lô QD-OLED đầu tiên. Việc triển khai tấm nền mới có nhiều lợi ích cho hãng cũng như phù hợp chiến lược kinh doanh. TV Sony vừa có thêm nguồn cung, lại có thể ra thêm dòng OLED cao cấp mới bên cạnh A9x và A8x hiện tại. Việc một thương hiệu cao cấp như Sony chấp nhận tấm nền SDC cũng là một tín hiệu rõ ràng cho ngành công nghiệp.
Các hãng Trung Quốc như Xiaomi, Hisense,… cũng là những khách hàng tiềm năng bởi họ vốn đang mua tấm nền từ LGD. Về cơ bản, toàn bộ quá trình giáo dục người dùng, mở rộng thị trường, lôi kéo các nhà sản xuất TV chấp nhận công nghệ OLED của LGD nhiều năm qua, SDC có thể thụ hưởng không ít. Chỉ cần chứng minh sản phẩm của mình tốt hơn hoặc chi phí rẻ hơn, là có thể kiếm không ít hợp đồng từ chính khách của LGD rồi. Và khi SDC phá vỡ thế độc tôn của đồng hương, thị trường tấm nền TV OLED sẽ trở nên sôi động hơn, cạnh tranh cả về giá cả lẫn kỹ thuật sẽ tăng lên.
Những lời quảng cáo có cánh của SDC về loại màn hình sắp ra mắt
Đối với đơn vị sản xuất tấm nền mà nói, họ đã chẳng còn gì để mất. Nếu ngay cả con bài tẩy QD-OLED cũng không thành công, rủi mà thị trường không đón nhận tích cực như mong đợi, thật không biết Samsung sẽ ứng phó ra sao để lấy lại vị thế ở phân khúc tấm nền cỡ lớn. Ngược lại, nếu thắng lợi thì coi như công ty đã nhìn thấy ánh sáng cuối đường hầm.
Và sau khi SDC thuyết phục thành công các hãng TV sử dụng QD-OLED, nó có thể truyền cảm hứng rất lớn cho CSOT đẩy mạnh thương mại hóa OLED in phun trên kích cỡ lớn, dựa trên công nghệ cấp phép từ J-OLED (Nhật Bản).
Càng đông càng vui! Ai rồi cũng phải OLED mà thôi!
Nguồn:
SDC.
