Bạn đã nghe "tòa yêu cầu Apple phải cho các nhà phát triển dùng các biện pháp thanh toán khác?", rồi "Epic phải trả hơn 4 triệu đô la cho Apple." sau đó bạn thấy Apple tuyên bố "Chúng tôi đã thắng.... thành công không hề phạm luật...",... Vậy cuối cùng thì trong trận chiến lớn nhất trong giới công nghệ kéo dài từ năm ngoái đến giờ, ai đã dành chiến thắng thực sự?
Đôi khi, tòa án hay cuộc đời, không phải chỉ có quyết định là đúng hay sai, trắng hoặc đen, 1 hoặc 0 mà còn nhiều khía cạnh khác. Điều đó đúng trong tình huống hiện tại của cuộc chiến Apple và Epic.
Trong phán quyết của tòa án Quận Bắc California, thẩm phán Yvonne Gonzalez Rogers cho rằng việc Apple không cho các nhà phát triển ứng dụng hướng khách hàng tới những cách thanh toán khác đã vi phạm luật cạnh tranh không công bằng của California, từ đó yêu cầu Apple phải cho phép điều này trong vòng 90 ngày tới.
Đôi khi, tòa án hay cuộc đời, không phải chỉ có quyết định là đúng hay sai, trắng hoặc đen, 1 hoặc 0 mà còn nhiều khía cạnh khác. Điều đó đúng trong tình huống hiện tại của cuộc chiến Apple và Epic.
Sơ một chút về các phán quyết của tòa
Trong phán quyết của tòa án Quận Bắc California, thẩm phán Yvonne Gonzalez Rogers cho rằng việc Apple không cho các nhà phát triển ứng dụng hướng khách hàng tới những cách thanh toán khác đã vi phạm luật cạnh tranh không công bằng của California, từ đó yêu cầu Apple phải cho phép điều này trong vòng 90 ngày tới.
Đồng thời, thẩm phán Gonzalez Rogers cũng khẳng định rằng Apple không vi phạm luật chống độc quyền trong thị trường game di động. Đồng thời bà cho rằng Epic đã vi phạm hợp đồng với Apple khi cho phép người dùng Fornite thanh toán trực tiếp bằng cổng thanh toán của Epic thay vì dùng in-app Purchase trong iOS của Apple như thỏa thuận ban đầu.
Cũng trong phán quyết, thẩm phán Gonzalez Rogers nói rằng "Epic không thể thuyết phục tòa bằng những lập luận chung chung như vậy" và "Dù tòa nhận thấy mức hoa hồng 30% có vẻ cao, nhưng Epic chẳng phải tranh tụng về mức này cao hay thấp, mà họ thực tế chẳng muốn trả bất cứ khoản hoa hồng nào" Cuối cùng, bà cho rằng "Cuối cùng, Epic Game đã đi quá xa. Hệ quả là hồ sơ về hành vi chống độc quyền mà họ nộp đã không đầy đủ. Epic đã thất bại trong việc chứng minh Apple là một công ty độc quyền trái phép."
Với phán quyết trên, khi người dùng đăng ký hoặc mua một dịch vụ nào đó trong ứng dụng iOS thì thay vì chỉ dùng In-app purchase như xưa giờ, nhà phát triển có thể cho người dùng lựa chọn giao dịch bằng các cổng khác. Như vậy, các nhà phát triển sẽ có thể né được một phần số tiền hoa hồng 30% trên doanh thu phải nộp cho Apple.
Tất nhiên, điều này sẽ ảnh hưởng tới doanh thu của Apple. Apple hiện vẫn có quyền yêu cầu hoãn thi hành phán quyết của tòa. Đôi bên có thể sẽ kháng cáo lên Tòa phúc thẩm Liên bang khu vực 9 và tại đó, một hội đồng gồm 3 thẩm phán sẽ có thể xem xét lại phán quyét lần này. Quá trình này có thể kéo dài lên tới 1 năm. Sau đó nữa, Apple hoặc Epic còn có thể kháng cáo lên Tòa án Tối cáo nếu vẫn chưa đồng ý.
Tạm gác lại các diễn biến pháp lý tiếp theo, tính tới các phán quyết hiện tại của tòa, cả 2 bên đều có quyền tuyên bố chiến thắng một phần.
Các bên nói gì?
Apple cho biết: "Hôm nay, tòa đã khẳng định những điều mà chúng ta đã biết: App Store không vi phạm luật chống độc quyền. Như tòa án đã công nhận "thành công không đồng nghĩa với phạm pháp". Apple phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt trong mọi phân khúc mà chúng tôi kinh doanh và chúng tôi tin rằng khách hàng và nhà phát triển chọn chúng tôi vì sản phẩm và dịch vụ của chúng tôi là tốt nhất trên thế giới. Chúng tôi vẫn cam kết đảm bảo App Store là một thị trường an toàn và đáng tin cậy, hỗ trợ cộng đồng nhà phát triển phát triển mạnh và hơn 2,1 triệu việc làm ở Hoa Kỳ và nơi các quy tắc áp dụng bình đẳng cho tất cả mọi người".
Quảng cáo
Về phía Epic, sau vụ kiện, CEO Tim Sweeney đã phát biểu trên Epic rằng ông không hài lòng với phán quyết vì nó đã không đi đủ xa trong việc cho phép các công ty hoàn thành các giao dịch bên trong ứng dụng bằng hệ thống thanh toán của riêng họ mà phải hướng khách hàng ra các trang web bên ngoài. Đồng thời, ông khẳng định rằng Fornite sẽ không quay trở lại App Store nếu như những yêu cầu đó được thỏa mãn. “Phán quyết hôm nay không mang lại lợi ích cho các nhà phát triển hay cho người tiêu dùng. Chúng tôi sẽ tiếp tục chiến đấu."
Bên thắng cuộc: thành công không đồng nghĩa với phạm pháp
Còn nhớ, vấn đề trọng tâm khi Epic kiện Apple chính là mức độ kiểm soát của một công ty công nghệ đối với sản phẩm của công ty đó. Apple đã không cho Epic dùng cửa hàng ứng dụng của họ tự mở để cạnh tranh với Apple ngay trong iOS, đồng thời cũng không cho phép Epic thu tiền trực tiếp từ người dùng khi họ mua skin, vật phẩm trong game. Khi đó Epic cho rằng sự cố chấp của Apple đã cấu thành độc quyền và yêu cầu tòa án tước bỏ một số quyền của Apple đối với iPhone.
Do đó dựa trên phán quyết, Apple có quyền tuyên bố chiến thắng khi tòa cho rằng họ không độc quyền trong thị trường kỹ thuật số, cho dù họ có doanh thu rất cao. Phán quyết này phủ định cáo buộc trước đây của các đối thủ vốn cho rằng Apple đã vi phạm luật chống độc quyền.
Cũng trong phán quyết, nữ thẩm phán Gonzalez Rogers cũng đồng tình với Apple rằng Epic đã vi phạm thỏa thuận ban đầu của một nhà phát triển với Apple, yêu cầu Epic phải trả cho Apple 30% trên tổng doanh thu hơn 12 triệu đô mà Epic đã thu được người dùng iOS trong khoảng thời gian 8-10/2020 thông qua cổng thanh toán của họ, cộng với 30% trên toàn bộ doanh thu nào khác mà họ thu từ đó tới giờ.
Quảng cáo
Paul Swanson, một luật sư chuyên về chống độc quyền cho biết: “Đối với Big Tech, họ có thể thở phào nhẹ nhõm vì hôm nay những bức tường trong khu vườn của họ sẽ không sụp đổ, ngay cả khi phán quyết này cố gắng tạo ra một số vết nứt trên bức tường đó. Cú hích quan trọng trong phán quyết của Tòa án là 'thành công không đồng nghĩa với phạm pháp'."
Các nhà phát triển nhỏ sẽ được hưởng lợi?
Một chuyện quan trọng khác trong phán quyết, thẩm phán nói rằng việc Apple không cho phép nhà phát triển hướng người dùng tới những hệ thống thanh toán khác là chống cạnh tranh và yêu cầu Apple phải cho phép các nhà phát triển được phép làm điều đó.
Tạm thời, hãy cứ cho rằng Apple buộc phải cho phép điều đó thì sao? Kết quả có thể dễ dàng nhận thấy, một khi Apple mở đường cho các nhà phát triển dùng cách thanh toán khác ngoài In-App Purchase, doanh thu của Apple sẽ bị giảm một phần nào đó. Vậy thì phần đó là bao nhiêu tiếp tục là câu hỏi được đặc ra. Chắc chắn, con số đó có thể lên tới hàng triệu đô la đối với một chợ ứng dụng khổng lồ với doanh thu lên tới gần 20 tỷ đô như App Store (số liệu năm 2020)
Thoạt nhìn, quyết định này có thể khiến người ta dễ dàng suy nghĩ rằng các nhà phát triển ứng dụng sẽ được hưởng lợi khi không cần phải trả tiền hoa hồng cho Apple nữa. Nhưng trên thực tế, chỉ những nhà phát triển đã có sẵn một cổng thanh toán, một chợ ứng dụng như Epic mới hưởng lợi nhiều nhất từ quyết định này. Ngược lại, đối với các nhà phát triển nhỏ, không có chợ ứng dụng hay cổng thanh toán riêng xây dựng trước giờ, họ vẫn sẽ sử dụng In-App Purchase cho đơn giản.
Tất nhiên, sau này có thể vẫn sẽ có những cổng thanh toán dịch vụ được mở ra dành cho các nhà phát triển nhỏ, nhưng rồi họ vẫn sẽ thu phí để vận hành, ăn hòa hồng dựa trên các giao dịch đước thực hiện qua cổng của họ. Lúc đó, các nhà phát triển nhỏ phải quan tâm, làm thêm nhiều công việc hơn, bao gồm cả việc gởi sự an toàn của những giao dịch từ khách hàng vào các cổng thanh toán đó thay vì giao hết cho Apple làm như xưa giờ.
Rất nhanh sau khi có thông tin này, một người phát triển ứng dụng đã nói trên Reddit rằng "Với tư cách là một nhà phát triển, tôi hoàn toàn hài lòng với kết quả này. Được cấp phép không ứng dụng nào của tôi sử dụng IAP, nhưng có tùy chọn để hướng người dùng tiềm năng đến trang web để mua hàng hoặc quản lý tài khoản của họ là một điều tốt. Mặc dù thành thật mà nói, tôi sẽ không bao giờ làm điều đó bởi vì bạn phải là một tên ngốc (hoặc một công ty lớn) muốn tự mình gánh vác trách nhiệm quản lý hệ thống thanh toán. Trước đây tôi đã làm điều đó. Chẳng vui chút nào đâu."
Lời kêu gọi "Cách mạng" của Epic khi xưa đâu rồi?
Có lẽ, phát biểu trên đây đã phản ánh rất thực tế những viễn cảnh mà chúng ta sẽ thấy được nếu quyết định của tòa lần này được thực thi. Và còn nhớ trước đây khi khởi kiện, Epic bên cạnh kêu gọi sự ủng hộ từ các game thủ nhỏ tuổi dựa trên lý lẽ rằng vụ kiện chống lại Apple của họ là để giúp các game thủ này bớt phải gánh tiền gián tiếp từ khoản "sưu cao thuế nặng của Apple", thì Epic còn tuyên bố vụ kiện sẽ bảo vệ cho các nhà phát triển nhỏ khỏi khoản hoa hồng "cắt cổ" của Apple. Vậy điều đó liệu có đúng?
Trên thực tế, trong nhiều năm nay các nhà phát triển nhỏ đã nói về mức phí được cho là quá cao mà họ phải trả cho Apple. Đáp lại điều này, từ năm ngoái, Apple đã giảm một nửa hoa hồng, xuống chỉ còn 15% đối với các nhà phát triển có doanh thu mỗi năm từ 1 triệu đô trở xuống. Động thái này được báo cáo là được áp dụng tới 98% các nhà phát triển vốn đang trả hoa hồng cho Apple, tuy nhiên hầu như không ảnh hưởng tới lợi nhuận của Apple. Theo một ước tính từ hãng thống kê dữ liệu ứng dụng, các nhà phát triển nhỏ này chỉ chiếm khoảng 5% doanh thu App Store.
Trong khi đó, các công ty lớn vẫn sẽ tiếp tục trả khoảng 30% hoa hồng và họ vẫn tiếp tục theo đuổi, kiện tụng mà Epic là điển hình.
Những thách thức phía trước dành cho Apple
Trên thực tế, vụ kiện với Epic không phải vấn đề duy nhất mà Apple phải đối mặt. Liên minh châu Âu, Anh và Ấn Độ cũng đang điều tra sự thống trị của Apple App Store tại quốc gia của họ. Thẩm phán Gonzalez Rogers chuẩn bị xử một vụ kiện khác từ những người tiêu dùng đang yêu cầu những hành động pháp lý bởi rằng hoa hồng trên App Store của Apple là bất hợp pháp.
Tháng trước, Hàn Quốc cũng đã thông qua luật yêu cầu các chợ ứng dụng cho phép khách hàng thanh toán qua nhiều cổng thanh toán khác. Vài tuần trước, một cuộc điều tra của Ủy ban thúc đẩy Công bằng Thương mại của Nhật, Apple đã đồng ý cho phép một số ứng dụng bao gồm cả Netflix, Spotify,... được bỏ một liên kết trong ứng dụng của họ để dẫn người dùng tới các phương thức thanh toán bên ngoài."
Apple gần đây cũng đã giải quyết một vụ kiện mà trong thỏa thuận sau cùng, Apple đã trả 100 triệu đô và đồng ý cho các nhà phát triển này thông báo cho khách hàng bằng email về các cách thanh toán khác cho dịch vụ của họ bên ngoài IAP.
Tất nhiên, sẽ còn nhiều vấn đề đối với các nhà phát triển "lớn" khác mà Apple sẽ phải đối diện, điển hình là nhiều khả năng Epic sẽ tiếp tục theo đuổi vụ kiện lần này. Suy cho cùng, âu cũng là điều thường gặp đối với một công ty công nghệ lớn như Apple. Chờ xem thời gian tới ra sao nhé anh em.
Tham khảo 9to5mac, Cnet, Mashable, FP