Giữa lúc Trung Quốc thông báo doanh số kỷ lục của những chiếc ô tô điện bán ra tại thị trường nước này, nhiều người đã bắt đầu nghĩ đến việc quốc gia tỷ dân đã và đang bắt đầu giành chiến thắng trong cuộc đua công nghệ xe ô tô điện toàn cầu. Tiếc thay, những đánh giá đó đều là quá sớm. Hầu hết những nhận định đều dựa vào thực tế sức mạnh công nghệ cũng như sản xuất xe điện của Trung Quốc, cũng như quy mô thị trường tiềm năng của quốc gia này. Nhưng những phân tích ấy đều quên đi những yếu tố vô cùng quan trọng, đặc biệt hơn cả là liệu thị trường toàn thế giới có chấp nhận xe điện “made in China” hay không.
Một câu hỏi đơn giản dành cho anh em, đó là giữa một chiếc EV của Đức, một chiếc EV của Mỹ, và một chiếc EV của Trung Quốc, anh em sẽ chọn chiếc nào?
Câu hỏi không chỉ nằm ở chỗ liệu Trung Quốc có thống trị được thị trường xe ô tô điện toàn cầu hay không, mà chính bản thân ngành công nghệ đầy tiềm năng này có giúp được Trung Quốc giành lấy những quyền lực về mặt công nghệ, kinh tế và địa chính trị mà đất nước này kỳ vọng hay không. Nói cách khác, nếu Trung Quốc có thể tạo ra những chiếc EV có ích, thì chính bản thân toàn ngành EV có ích lợi gì cho Trung Quốc?
Ô tô điện là một mảng tốn rất nhiều giấy mực và phân tích giữa cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra ở thời điểm hiện tại, mà cũng xứng đáng: Những phương tiện di chuyển kết hợp những công nghệ tối tân nhất với khả năng bảo vệ môi trường ở mức tối đa. Và những quốc gia nắm được công nghệ sản xuất EV chắc chắn cũng sẽ có thể cạnh tranh rất tốt trên trường quốc tế. Nhìn lại lịch sử 100 năm về trước, các sử gia đều nhất trí rằng, sự trỗi dậy trở thành một cường quốc của Mỹ đầu thế kỷ XX là một thứ không thể tách rời với nền văn hóa xe của nước này.
Một câu hỏi đơn giản dành cho anh em, đó là giữa một chiếc EV của Đức, một chiếc EV của Mỹ, và một chiếc EV của Trung Quốc, anh em sẽ chọn chiếc nào?
Câu hỏi không chỉ nằm ở chỗ liệu Trung Quốc có thống trị được thị trường xe ô tô điện toàn cầu hay không, mà chính bản thân ngành công nghệ đầy tiềm năng này có giúp được Trung Quốc giành lấy những quyền lực về mặt công nghệ, kinh tế và địa chính trị mà đất nước này kỳ vọng hay không. Nói cách khác, nếu Trung Quốc có thể tạo ra những chiếc EV có ích, thì chính bản thân toàn ngành EV có ích lợi gì cho Trung Quốc?
Ô tô điện là một mảng tốn rất nhiều giấy mực và phân tích giữa cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra ở thời điểm hiện tại, mà cũng xứng đáng: Những phương tiện di chuyển kết hợp những công nghệ tối tân nhất với khả năng bảo vệ môi trường ở mức tối đa. Và những quốc gia nắm được công nghệ sản xuất EV chắc chắn cũng sẽ có thể cạnh tranh rất tốt trên trường quốc tế. Nhìn lại lịch sử 100 năm về trước, các sử gia đều nhất trí rằng, sự trỗi dậy trở thành một cường quốc của Mỹ đầu thế kỷ XX là một thứ không thể tách rời với nền văn hóa xe của nước này.
Mỹ của 100 năm về trước và Trung Quốc của thời điểm hiện tại có quá nhiều điểm tương đồng. Trong cả hai trường hợp, những đột phá về mặt công nghệ cả hai quốc gia này tạo ra đều trùng khớp với tốc độ phát triển của quyền lực quốc gia đó sở hữu. Tương tự như vậy là với xe hơi. Nếu trong thế kỷ XX, chiếc ô tô là biểu tượng then chốt của sự thay đổi trong xã hội, thì trong thế kỷ XXI, chiếc ô tô điện cũng sẽ đóng vai trò tương tự. Tuy nhiên giữa Mỹ và Trung Quốc trong hai thời điểm ấy khá khác nhau, đơn giản vì ý thức hệ của hai quốc gia này khác nhau. Sự trỗi dậy của Mỹ 100 năm về trước êm ả hơn rất nhiều so với Trung Quốc, khi trong mắt các cường quốc thuở bấy giờ, Mỹ không tạo ra nguy cơ bất ổn khi họ trở nên quá quyền lực.
Ấy là chưa kể, cùng thời điểm đó, Mỹ đã xuất khẩu quá nhiều sản phẩm văn hóa ra toàn thế giới: Nhạc jazz và blues, những mốt thời trang mới, và phim điện ảnh màu, những sản phẩm đã quá thành công. Và ở trung tâm những giá trị văn hóa ấy đều lôi kéo con người đến với “Giấc mơ Mỹ”, trong phạm vi hẹp là việc sở hữu một chiếc ô tô, thứ đã góp phần biến thế giới trở thành một thị trường với 1,4 tỷ chiếc ô tô đang lăn bánh. Và cùng lúc, ngành công nghiệp ô tô của 100 năm về trước cũng rất mới, chẳng ngại những sự cạnh tranh từ bất kỳ doanh nghiệp lâu đời nào.
Không một yếu tố nào được đề cập trên đây áp dụng được cho ngành xe điện của Trung Quốc hiện tại. Họ đang phải đối mặt với thách thức rất lớn, đó là nhận diện thương hiệu gần như chạm tới con số 0 tròn trĩnh tại các thị trường xe hơi lớn nhất hành tinh, kể cả về mức độ hấp dẫn của sản phẩm lẫn mức độ chấp nhận sản phẩm của người tiêu dùng các nước, đặc biệt là ở châu Âu. Trớ trêu thay, sự thành công của xe điện Trung Quốc phụ thuộc hết vào những thị trường lớn này. Nhưng cùng lúc, cũng ở những quốc gia đó, Toyota, General Motors hay Volkswagen đều đã có chỗ đứng rất vững chắc, và cũng đang có kế hoạch chuyển giao từ xe xăng sang xe điện trong vài năm tới.
Cũng có những lựa chọn khác để xe điện Trung Quốc có được thành công, ví dụ như một thị trường tỷ dân khác, Ấn Độ. Tiềm năng của thị trường Nam Á cho phép xe điện Trung Quốc không cần phải chinh phục các thị trường phương Tây để có được những thành công về mặt tài chính. Nhưng những căng thẳng giữa hai nước này ở vùng biên giới trong vài năm gần đây lại khiến khả năng thành công của các hãng xe điện Trung Quốc trở nên không rõ ràng hơn bao giờ hết.
Quảng cáo
Tương lai của xe điện bản chất cũng không rõ ràng như xe ô tô của 100 năm về trước. Những chiếc xe chạy nhiên liệu hóa thạch về cơ bản là những cỗ máy đơn giản, gắn động cơ và bộ truyền động vào khung xe để vận hành bánh xe, và bên trong khung xe là những chi tiết nội thất để giúp những chuyến đi trở nên an toàn và thoải mái nhất. Còn trong khi đó, ô tô điện là tổng hòa của những công nghệ mới hoàn toàn, từ công nghệ pin, công nghệ động cơ, công nghệ truyền dẫn mô men xoắn đến bánh xe, công nghệ kiểm soát hành trình, hay thậm chí là công nghệ tự hành nữa. Những công nghệ ấy là một phần trong toàn bộ quá trình chuyển giao phương tiện đô thị, một quá trình rất khó dự đoán.
Nếu chỉ đổi hết xe động cơ đốt trong sang xe điện chắc chắn sẽ không thể giải quyết được tình trạng ách tắc giao thông hay sự bất bình đẳng về giải pháp di chuyển của mỗi người. Nó cũng không phải giải pháp hoàn hảo để ngăn chặn trái đất ấm lên. Bản thân những chiếc xe điện cũng tạo ra những thử thách khác về môi trường. Nếu như chúng không tạo ra bất kỳ lượng khí thải nào ảnh hưởng đến trái đất, thì hệ thống cung cấp điện của từng quốc gia chắc chắn sẽ phải chịu thêm tải để đáp ứng đủ nhu cầu sạc pin cho những chiếc xe ấy. Đó là chưa kể đến vấn đề rác thải công nghệ với những hệ thống pin cũng tạo ra tác động rất riêng tới môi trường sống của con người.
Tất cả những điều đó hoàn toàn có thể tác động tới ý kiến chủ quan của mỗi tài xế khi nhìn vào một chiếc EV đến từ Trung Quốc.
Lấy ví dụ rất đơn giản. Chiếc xe hơi đã từ lâu là một biểu tượng của sự tự do cá nhân, một yếu tố khiến cho những thành phố với hệ thống giao thông công cộng phát triển đến đâu thì người dân vẫn có tỉ lệ nhất định sở hữu xe hơi. Với một quốc gia có luôn cả hệ thống chấm điểm tư cách công dân dựa vào hệ thống camera theo dõi và nhận diện gương mặt khổng lồ trên toàn đất nước, thì xe điện Trung Quốc dường như tạo ra cảm giác hoàn toàn trái ngược so với cái gọi là “biểu tượng tự do cá nhân” như đã đề cập ở trên.
Quảng cáo
Không liên quan, nhưng hồi năm 2015, hai hacker đã thực hiện một thí nghiệm, nơi họ chiếm quyền điều khiển thành công một chiếc xe điện của một phóng viên, và điều khiển xe từ xa. Những nỗi sợ vô hình về việc bị kiểm soát và theo dõi trong kỷ nguyên kỹ thuật số, dù chẳng liên quan như đã nói, chắc chắn sẽ ảnh hưởng phần nào đến quyết định chọn EV Trung Quốc của nhiều người, đặc biệt là giữa lúc Mỹ cùng nhiều nước phương Tây đang cố gắng giảm sức mạnh và tầm ảnh hưởng của công nghệ Trung Quốc vì những lo ngại về mặt an ninh và bảo mật.
Cuối cùng, bản chất sự hiện diện của xe xăng và xe điện là trái ngược hoàn toàn. Động cơ đốt trong được khám phá giữa thời điểm con người còn nghĩ nhiên liệu hóa thạch là một nguồn tài nguyên vô tận, và lo ngại về rác thải cũng như tác động của xe hơi đối với môi trường gần như là con số 0. Nhưng với xe điện, nó xuất hiện để giảm thiểu gần như mọi nhược điểm mà xe động cơ đốt trong tạo ra đối với môi trường, với mục tiêu tạo ra những giải pháp giao thông bền vững. Điều này đồng nghĩa với việc, những tác động đối với môi trường khi chuyển giao hoàn toàn từ xe xăng sang xe điện sẽ bị các chuyên gia và các nhà nghiên cứu theo dõi một cách vô cùng cẩn trọng. Các hãng xe Trung Quốc có chuẩn bị tinh thần để đối mặt với sự xăm xoi này của giới học thuật hay không, chưa ai biết rõ.
Với những lý do kể trên, hiện tại, chưa có một điều gì chứng minh được ngôi vương của EV Trung Quốc trong tương lai gần cả. Ngay cả bản thân mẫu xe bán chạy nhất tại Trung Quốc trong năm 2020 cũng là một chiếc xe Mỹ, Tesla Model 3, chỉ khác là nó được lắp ráp tại nhà máy của Tesla tại Thượng Hải mà thôi. Để có được thành công trong ngành xe điện, các thương hiệu Trung Quốc không chỉ cần tới việc làm chủ công nghệ (bằng cách này hay cách khác), mà còn cần tới sự trợ giúp rất nhiệt tình từ phía chính phủ. Nhưng cùng lúc, Trung Quốc hỗ trợ được các hãng xe điện nội địa, thì các quốc gia khác cũng làm được điều tương tự, ví dụ như miễn giảm thuế để nhẹ gánh nặng chi phí sản xuất của các hãng, hay giảm giá xe cũng như tặng những khoản hoàn tiền cho người dân nếu họ mua xe điện, từ đó giúp thị phần của các hãng ấy tăng lên.
Việc phương Tây ngày càng nghiêm túc với công nghệ ô tô điện, và cách nhìn của cộng đồng quốc tế đối với Trung Quốc hiện tại, tất cả đều đang không giúp ngành EV của quốc gia tỷ dân một chút nào cả.
Theo The Next Web
