Sáng 18/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về sửa đổi, bổ sung Luật Tần số vô tuyến điện. Điều 5 dự luật nêu ba phương thức cấp giấy phép sử dụng tần số vô tuyến điện gồm cấp trực tiếp; thông qua thi tuyển hoặc đấu giá. Việc đấu giá dựa trên tiêu chí năng lực tài chính, đầu tư và mức trả giá của tổ chức.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng ba phương thức này đã được quy định rõ trong Luật Tần số vô tuyến điện 2009, song đến nay chưa có băng tần nào được cấp thông qua đấu giá hoặc thi tuyển, toàn bộ được cấp trực tiếp.
Khảo sát quốc tế cho thấy, trước năm 2012, 24 nước châu Âu đã cấp phép 103 lượt băng tần cho hệ thống thông tin di động, trong số này 58 lượt thông qua đấu giá, 48 lượt thông qua thi tuyển. Từ 2016 đến nay, khảo sát 36 nước (25 nước châu Âu, 11 nước châu Á) thì 33/36 nước tổ chức đấu giá băng tần, riêng Nhật Bản chỉ thi tuyển, Trung Quốc chỉ cấp trực tiếp.
"Cần lý giải việc này chứ quy định trong luật mà không làm thì không có tác dụng", ông Huệ nói và cho rằng cần có giải pháp tránh tình trạng người có năng lực lại không được phân bổ hoặc phân bổ ít trong khi người không có năng lực lại sở hữu nhiều băng tần, hoặc tích tụ tần số gây lãng phí cho tài nguyên xã hội.
Luật cần quy định tổng băng tần hoặc độ rộng mà một doanh nghiệp được sử dụng, dựa trên năng lực đầu tư, vốn, hạ tầng cơ sở, mức độ công nghệ đang sở hữu, năng lực quản lý của doanh nghiệp... Việc phân bổ phải đảm bảo nguyên tắc công bằng, minh bạch, thúc đẩy cạnh tranh.
Khoản 3, Điều 18 dự luật quy định áp dụng phương thức cấp giấy phép thông qua đấu giá hoặc thi tuyển đối với băng tần có giá trị thương mại cao và có nhu cầu sử dụng vượt quá khả năng phân bổ xác định trong quy hoạch, băng tần được sử dụng để thiết lập mạng viễn thông di động mặt đất công cộng.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị ban soạn thảo làm rõ thế nào là "giá trị thương mại cao". "Đây có phải là điểm chưa rõ ràng khiến việc đấu giá quyền sử dụng băng tần không được thực hiện trong thực tế? Việc doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài tham gia thi tuyển, đấu giá quyền sử dụng băng tần thì có ràng buộc nào để đảm bảo an ninh quốc phòng, bởi việc này rất nhạy cảm liên quan đến chủ quyền số?", ông nói.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho rằng chưa đấu giá và thi tuyển được băng tần do quy định chưa rõ, có vướng mắc. Dự thảo luật cần xác định rõ khi nào đấu giá, khi nào thi tuyển, theo điều kiện, tiêu chí thế nào. "Luật không xử lý được thì sau này vẫn vướng mắc, không đảm bảo nguyên tắc minh bạch", ông Tùng nói.
Thứ trưởng Tư pháp Phan Chí Hiếu cũng cho rằng băng tần là loại tài nguyên thuộc sở hữu nhà nước nên khi chuyển nhượng quyền sở hữu cần đấu giá. Đấu giá cũng đảm bảo việc cạnh tranh lành mạnh, nhất là khi băng tần là loại tài sản có giá trị thương mại rất cao. "Đấu giá sẽ giúp chúng ta có thêm nguồn thu cho ngân sách nhà nước", ông Hiếu nói.
Theo quy định, trình tự đấu giá sẽ theo Luật Đấu giá tài sản, còn điều kiện, tổ chức, cá nhân nào được tham gia thì sẽ theo luật chuyên ngành. Bộ Tư pháp tán thành cần ban hành trình tự thủ tục riêng để đấu giá băng tần, dựa vào thông lệ và kinh nghiệm các nước. "Do vậy cũng phải sửa Luật Đấu giá tài sản và trình tự thủ tục, cố gắng đưa vào Luật Tần số vô tuyến điện sửa đổi", ông Hiếu nói.
Giải trình, Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, hài hòa tần số là vấn đề khó nhất của quốc tế khi 85% là dùng cho các mạng chuyên dùng như quốc phòng và an ninh, còn tần số thương mại chỉ 15%. Thực tế, mạng chuyên dùng cho lĩnh vực quốc phòng, an ninh cũng mới dùng 4%. Như vậy, không gian cho các mạng chuyên dùng rất rộng, còn đến 81%. Tần số cho kinh doanh rất hữu hạn, trong khi nhu cầu kinh tế xã hội ngày càng lớn.
Ông cũng chia sẻ khó khăn khi nhà mạng không có tần số để sử dụng, trong khi Bộ chưa cấp được. "13 năm phát triển công nghệ 4G mà chúng ta chưa cấp được tần số 4G là sự đau đầu lớn nhất của ngành thông tin và truyền thông", ông Hùng nói. Ông cho biết ban soạn thảo sẽ tiếp thu các ý kiến, chỉnh sửa theo tinh thần luật phải đi vào cuộc sống, đáp ứng việc phân bổ tần số hiệu quả, phục vụ phát triển công nghệ, hạ tầng số của đất nước.
Sơn Hà