Sáng cuối tháng 4, Phạm Thị Nhân, 30 tuổi, ở xã Duy Trinh, huyện Duy Xuyên, dậy sớm đưa con gái 3 tuổi đến lớp học, sau đó đến trang trại chăn nuôi rộng 3.000 m2 nằm cạnh cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi.
Trang trại gồm ba dãy nhà nuôi gà, một nhà sinh hoạt và một kho đựng thức ăn, dụng cụ. Tiếng gà kêu râm ran. Nhân cùng bố mở cửa cho chúng ăn rồi dọn vệ sinh chuồng trại. Làm xong việc ở chuồng gà đẻ trứng, Nhân chuyển qua dãy nhà nuôi gà chuẩn bị sinh sản. Đến chiều, Nhân nhặt trứng gà và đóng gói để sáng mai đưa đi tiêu thụ.
Sinh ra trong gia đình nông dân có hai người con, năm 2014 Nhân tốt nghiệp ngành Tài chính Ngân hàng (Đại học Ngân hàng TP HCM) và làm cán bộ tín dụng ở một ngân hàng, thu nhập bình quân 12 triệu đồng. Sau đó Nhân vừa học vừa làm lấy bằng thạc sĩ kinh tế.
Đầu năm 2018, Nhân kết hôn với anh Nguyễn Văn Hảo, ở xã Quế Mỹ, huyện Quế Sơn, là kỹ sư viễn thông, có công ty riêng ở TP HCM. Cuối năm đó, Nhân mang thai 8 tháng nên về quê sinh con, dự định con cứng cáp sẽ quay lại thành phố tiếp tục công việc.
Bất ngờ Nhân bị tai biến, phải nằm viện hơn một tháng. Con gái chào đời khỏe mạnh, nhưng Nhân bị di chứng, khuôn mặt méo mó, sức khỏe giảm sút. Anh Hảo tạm dừng công việc ở TP HCM về quê chăm sóc vợ con.
Giữa 2019, bệnh tình dần phục hồi nên Nhân muốn tìm kiếm một việc làm như trước đây, song nhận thấy không còn khả năng. Thị lực kém, ngồi bàn làm việc nhiều giờ là Nhân chóng mặt, đau đầu.
Nhiều lúc bi quan khi sức khỏe yếu, không thể theo đuổi công việc yêu thích, nhưng nghĩ đến con, Nhân lại động viên mình cố gắng tìm kế mưu sinh. Tình cờ biết được một người dân địa phương bán trang trại rộng 1.000 m2 có sẵn chuồng nuôi lợn với giá 300 triệu đồng, Nhân bàn với chồng vay mượn mua lại để phát triển chăn nuôi, khởi nghiệp ở quê nhà.
Nghe con trình bày ý tưởng này, bố mẹ Nhân gạt đi, buông lời trách móc "đầu tư cho con ăn học để kiếm việc làm ở thành phố, đằng này lại quay về làm nông dân". Nghe chị giải thích về tình hình sức khỏe, bố mẹ dần ủng hộ.
Không có kiến thức về chăn nuôi, Nhân vừa học, vừa làm và rút kinh nghiệm. Từ chuồng trại cũ, Nhân tiếp tục vay mượn 600 triệu đồng xây dựng hạ tầng và 500 triệu đồng mua 200 con lợn giống loại nặng hơn 15 kg nuôi.
Sau 3 tháng, lợn sắp xuất chuồng thì mắc bệnh viêm phổi dính sườn không thể cứu chữa. Lứa lợn này chị bán tháo thu về gần hòa vốn giống, chấp nhận mất tiền, điện nước, thức ăn. "Không có bài học nào là miễn phí, mỗi bài học em nhận được đều phải trả giá bằng tiền", Nhân nói.
Cùng thời điểm này, có một trang trại nằm cạnh từng nuôi gà công nghiệp muốn chuyển nhượng. Vợ chồng Nhân thuê lại để nuôi gà ác lấy trứng. Chị phân tích, gà ác được nuôi nhiều ở miền Nam, sức khỏe tốt, ăn ít, chi phí đầu tư không lớn bằng gà công nghiệp. Thịt, trứng gà ác có độ dinh dưỡng cao hơn gà công nghiệp. Địa phương chưa ai nuôi gà ác, trên thị trường không có sản phẩm này.
Khi Nhân mua 3.000 con gà ác về nuôi, người dân xung quanh rất ngạc nhiên vì thời tiết miền Nam khác hẳn Quảng Nam. Mùa lạnh, nhiệt độ có thể xuống 17 độ; mùa nóng 39 độ C, trong khi gà ác thích hợp 29-33 độ C. Gà ác nuôi khoảng 4 tháng bắt đầu đẻ, đến 6 tháng đẻ đều và sau một năm loại thải bán gà thịt.
Để nhiệt độ chuồng trại thích hợp với gà ác, anh Hảo tự nghiên cứu thiết kế hệ thống máy làm mát bằng hơi nước; hệ thống sưởi tự động cho chuồng trại. Mỗi khi trời nắng nóng, máy tự động làm mát, trời lạnh thì máy bật chế độ sưởi ấm nên gà phát triển tốt. Chuồng trại khép kín được trang bị đệm lót sinh học, hệ thống uống nước tự động...
Đến nay, vợ chồng chị Nhân đã đầu tư khoảng 2 tỷ đồng cho trang trại. Với 3.000 con gà bình quân mỗi ngày đẻ 1.200 trứng, giá bán 2.800-3.000 đồng/quả, trừ chi phí thức ăn 1,7 triệu đồng, chị thu gần 1,5 triệu đồng. "Mức thu nhập này chưa cao nên em dự định nuôi trên 10.000 con thì mới có lãi", Nhân nói, tự tin lối rẽ bất ngờ sang chăn nuôi có thể giúp chị gây dựng sự nghiệp ở quê nhà.
Trứng gà ác được bán ở huyện Đại Lộc, Duy Xuyên và thị xã Điện Bàn. Nhân đang mở rộng thị trường tiêu thụ ra Đà Nẵng, Quảng Ngãi.
Bà Trương Thị Hạnh, Phó ban nông nghiệp xã Duy Trinh, cho biết trang trại gà ác của chị Nhân là mô hình đầu tiên ở xã theo hướng sản xuất sạch. Tại đây, Nhân đã ứng dụng công nghệ để làm mát, sưởi ấm đem lại hiệu quả kinh tế. "Nhân từng bị tai biến, sức khỏe không tốt, nhưng năng động, chịu khó. Trứng của trang trại được chứng nhận sản phẩm OCOP ba sao của tỉnh", bà nói.