"Mỹ đã nhận được thông báo chính thức từ chính phủ Quần đảo Solomon về tạm hoãn tất cả chuyến thăm của hải quân, chờ cập nhật thủ tục giao thức", phát ngôn viên của Đại sứ quán Mỹ ở Australia hôm 29/8 cho biết trong một tuyên bố.
Đại sứ quán nói thêm rằng các quan chức sẽ tiếp tục "theo dõi tình hình".
Phát ngôn viên chính phủ Quần đảo Solomon cho biết Thủ tướng Manasseh Sogavare sẽ đưa ra tuyên bố trong chiều 30/8. Bài phát biểu của ông được cho là chào mừng tàu bệnh viện Hải quân Mỹ Mercy đến hôm 29/8 để thực hiện nhiệm vụ kéo dài hai tuần.
Đại sứ quán Mỹ ở Australia nói rằng tàu bệnh viện "đã được thông quan ngoại giao trước khi lệnh cấm được thực hiện".
Lệnh đình chỉ được đưa ra sau khi tuần duyên Mỹ hôm 26/8 cho biết tàu tuần tra Oliver Henry không xin được giấy phép cập cảng tại thủ đô Honiara của Quần đảo Solomon và phải chuyển hướng đến Papua New Guinea. Con tàu đang làm nhiệm vụ tuần tra chống đánh bắt cá trái phép ở Nam Thái Bình Dương.
"Chính phủ Quần đảo Solomon không phản hồi yêu cầu cấp phép của chính phủ Mỹ để con tàu có thể cập cảng tiếp dầu và nhu yếu phẩm tại Honiara. Bộ Ngoại giao Mỹ đang giữ liên lạc với chính phủ Quần đảo Solomon và mong muốn các tàu sau này sẽ được cấp phép đầy đủ", phát ngôn viên Tuần duyên Mỹ Kristin Kam cho hay.
Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby cho biết chuyến thăm của Oliver Henry là "thông lệ" và con tàu đã chuyển hướng đến Papua New Guinea. Chính phủ Mỹ "thất vọng về quyết định này" nhưng mong đợi các tàu Mỹ sẽ được cấp phép cập cảng Solomon trong tương lai, ông Kirby nói thêm.
Trung Quốc và Quốc đảo Solomon hồi tháng 4 thông báo đã ký một hiệp ước an ninh nhưng không công bố chi tiết. Theo dự thảo hiệp ước bị rò rỉ hồi tháng 3, tàu hải quân Trung Quốc sẽ được phép thực hiện các hoạt động tiếp tế hậu cần, dừng chân và quá cảnh tại Quần đảo Solomon. Bắc Kinh cũng có thể triển khai "các lực lượng thích hợp" để bảo vệ nhân viên cùng dự án của nước này ở Quần đảo Solomon.
Mỹ và các đồng minh nhiều lần bày tỏ lo ngại hiệp ước có thể làm đảo lộn các thỏa thuận an ninh khu vực và tạo chỗ đứng quân sự cho Bắc Kinh ở Thái Bình Dương. Bắc Kinh bác bỏ cáo buộc, khẳng định hiệp ước với Quần đảo Solomon chỉ tập trung vào chính sách trong nước, đồng thời chỉ trích phương Tây can thiệp tới chủ quyền của quốc đảo.
Huyền Lê (Theo SCMP, AFP)