De Groene Weide, Hoorn, Terschelling. Sinds een halve eeuw de thuishaven van Hessel van der Kooij. Op deze doordeweekse middag is het niet heel druk. Dat wordt komend weekend wel anders, als Hessel en dochter Tess voor het laatst het podium in de hoek zullen beklimmen.

Een moeder en haar twee jonge kinderen scharrelen rond bij dat podium. ,,Mama!”, roept Hessel, ,,als je op die witte knop drukt, komt de Brandaris omhoog.” En ja, een meer dan manshoog model stijgt ten hemel. De kleuters: ,,Vuurtoren! Vuurtoren!” Die verrijzenis is altijd een ding in zijn optreden, of zoals Hessel dat zelf noemt: ,,een flauwekulmoment. Erfenis van Ahoy.”

In maart 2020 zouden Hessel en dochter Tess daar optreden, bijna dertig jaar na zijn eerste triomftocht daar - zo ongeveer de eerste Nederlandse artiest die zo’n forse zaal vol kreeg. Jaren naartoe gewerkt, het zou hun afscheid worden van de grote concerten aan ‘de wal’. Maar een paar dagen voor die tijd: coronamaatregelen. Die er ook voor zorgden dat het reilen en zeilen in hun Groene Weide, waar ze normaal gesproken bijna avond aan avond optreden, bijna onmogelijk werd.

Ze stoppen ermee. Met optreden tenminste. Stress is een belangrijke factor: om het voorgaande, om genoeg personeel te vinden voor de pieken als ze spelen. Om alles. Het sloeg Tess zelfs op haar stem. ,,We zijn murw, murw, murw. Dit land zit in een psychose”, riep Hessel uit in deze krant. ,,Het was een opeenstapeling van ellende”, zegt hij nu. ,,Het gaat alweer iets beter.”

Vol gas eindigen

Die Groene Weide, die blijft wel open. Aan opvolging wordt gewerkt. En dat podium op de hoek? Gaat Hessel dat echt nooit meer beklimmen? ,,Ik denk dat ik het zeker weet, ja”, zegt hij. ,,Tenzij ik een traumatische aanval krijg. Nee, het is klaar.”

Volgend jaar april wordt Hessel van der Kooij 68. Hij krijgt al anderhalf jaar AOW, maar als zijn vrouw het niet had gezegd, had hij het niet eens gemerkt. Maar toch. ,,Ik ga niet als een fossiel eindigen. Phil Collins in een rolstoel op het podium! Ik herinner me die rolstoel, maar ik had hem liever voor ogen gehad in een waanzinnige drumsolo. Ik wil vol gas eindigen.”

Maar zelfs dan gaat er niet helemaal een streep onder de muziek van Hessel en dochter Tess. Hessel wil zijn oude werk nog ‘oppoetsen’, en Tess heeft de nodige nummers liggen die nog niet opgenomen zijn. ,,Dat gaan we wel doen. We hebben onze studio nog. Muzikaal leggen we het bijltje er niet bij neer. We treden gewoon niet meer op.”

Dat dochter Tess ook al dik een kwart eeuw geleden mee ging doen is, trouwens, de reden dat Hessel het nog zo lang heeft volgehouden. ,,Zonder haar, zonder de inspiratie van de jeugd, was ik er 15 jaar geleden al mee opgehouden.”

12.894 keer optreden, nooit minder

Hessel en de muziek. Sinds de eerste keer dat hij, op een kruk aan de bar, de gitaar pakte, heeft hij 12.894 keer opgetreden - ,,Het kunnen er nooit minder zijn geweest, misschien wel een paar honderd meer.” Hoogstwaarschijnlijk nog een wereldrecord ook.

Maar zijn muzikale carrière strekt verder dan die paar vierkante meter van het podium in de Groene Weide. Er waren de grote optredens in Thialf (Heerenveen), Ahoy (Rotterdam), Heineken Music Hall en Ziggodome (beide Amsterdam). De toer per helikopter langs de bevrijdingsfestivals - hij is er ooit mee begonnen. Zijn platen, zijn eigen liedjes.

,,Daar zitten echt wel pareltjes tussen”, verzekert hij. ,,En ook het scala van stijlen, dat gaat voor Nederlandse begrippen heel ver. Of je nu de achtste of de eerste cd van veel bands opzet, je hoort vaak steeds dezelfde plaat. Het stramien van de band. Ik heb alle stijlen gehad, van jazz tot country. Ik ben bezig met muziek, niet met een blauwdruk.”

Het publiek heeft hem ,,rijkelijk beloond”, daar niet van, maar de media? De muziekindustrie? Die bleven maar steken in het verhaal van ‘de zingende kroegbaas’, ,,en ik heb sinds 1979 niet meer achter de bar gestaan. Maar als muzikant ben je dan gezien.”

Maar hij had ook geen zin om op te komen draven in het circus. ,,De meiden van de platenmaatschappij hingen de vlag uit toen ze me konden plaatsen in De Honeymoon Quiz . Maar dat ging niet gebeuren. Ik zap weg als dat langskomt, dan ga ik er toch niet instaan? Dat is hypocriet.”

Slecht te managen

De platenmaatschappij had het toen wel gehad, en dat snapte Hessel ook wel. Hij maakte nog een paar albums in eigen beheer, maar dat hield ook op. ,,Geen tijd! Ik heb in de tussentijd nog even drie, vier boerderijen verbouwd. En die grote concerten, daar hadden we ook druk van, hè.”

En compleet voor de muziek gaan? ,,Dan had ik hier moeten stoppen”, hij wijst op de Groene Weide, ,,en daar had ik helemaal geen zin in. Ik wist ondertussen wel wat voor valkuilen er in Hilversum zitten. En ik ben absoluut slecht te managen voor buitenstaanders, zoveel zelfkennis heb ik ook wel.”

Het ging hem ook altijd om de interactie, om de sfeer. ,,De muziek is een middel om dat te creëren”, zegt hij. En dat lukt dan het beste onder zijn eigen voorwaarden. Of hier in zijn eigen kroeg, waar hij jarenlang 260 keer per jaar het podium beklom, of in de Groene Weide XL - daar kwamen zijn grote concerten eigenlijk altijd op neer, met hun Terschelling-sferen en nagebouwd kroeginterieur. ,,Dit was het platform waar ik me het best voelde. Ik kon doen en laten wat ik wilde, ik had met niemand wat te schaften.”

En dat laatste weekend, die laatste optredens, hoe gaat dat? ,,Geen idee”, zegt Hessel. ,,We gaan doen wat we altijd doen.” Druk wordt het wel dit weekeinde, met ook de Berenloop op het eiland. Dus staan er videoschermen op het terras van de Groene Weide en de boel wordt gestreamd.

,,Maar ik kan niet inschatten hoe ik er zelf sta. Het is best wel definitief, natuurlijk. Dus dat zal wel heftig worden.” Laatste nummer? Niet Terug naar Terschelling , ,,ben je helemaal bedonderd.” Nee, dat wordt The Final Scene , ook een eigen nummer, met een toepasselijke tekst ,, In my mind lingers on the success of those nights . Dat is het gewoon.”

Graftekst: ‘Ik heb genoten’

Op Vlieland staat een fragment van dat nummer op een grafsteen. Zijn eigen graftekst weet hij ook al. ,,’Ik heb genoten’. Meer niet. Ik heb alles beleefd wat ik wilde beleven, fantastische dingen gedaan, genoten van a tot z. Maar tuurlijk, ik kan ook nog 100 worden. Every road is made for me .”

Welke weg hij na volgende week ook kiest, hij heeft het ,,smoordruk”. Met de kroeg wil hij zich zo weinig mogelijk bemoeien. Die boerderijen waar hij het over had, verbouwd tot vakantiehuizen voor de verhuur, wil hij energieneutraal maken. Hij is ook nog eens de man achter Terschelling TV. ,,Dat wordt steeds leuker. Maar het kost alleen maar geld, en niet een beetje ook.” En dan is er nog de energiemotor waar hij aan werkt.

Een energiemotor?

,,Een perpetuüm mobile active . Ik ben er al 14 jaar over aan het nadenken, ik heb hem in 2014 al getekend. En gedeponeerd. En in januari, als ik mijn nieuwe knie heb, ga ik hem bouwen. Een motor die energie opwekt, in plaats van opslurpt.”

Maar dat kan toch helemaal niet!

,,Nee, dat zeg ik. Ik ben ook een idioot! Maar ik geloof dat het wel kan. Omdat ik het hiaat in de Wet van Newton denk te kennen. Je kunt het alleen ervaren als je ‘m echt maakt. Dus ik ga ‘m gewoon maken. Als het niet werkt heb ik een hoop geleerd, en een hoop lol gehad. En als het wel werkt, ja, dan ben ik wereldnieuws. Kijk, als mensen zeggen dat iets niet kan, dan zeg ik: nou, dat moeten we nog effe bekijken.”

Denken in wetmatigheden

Niet dat Hessel gehinderd wordt door technische kennis. Maar daarom juist, denkt hij, kan hij dingen zien waar anderen niet opkomen ,,Dat hebben we in de muziek ook al honderd maal beleefd. Dat wij iets wilden waarvan de muzikanten met hun conservatoriumopleiding zeiden: kan niet. Omdat ze alleen maar denken in wetmatigheden. Maar na een half uur zeiden ze dan: hee, kan wel. En mijn intuïtie zegt dat dit ook kan. De mensen zullen wel weer zeggen, die is echt gek. Maar daar hou ik van.”

Alles wat Hessel deed, ,,en Tess ook”, deed hij ook voor Terschelling. ,,Veel mensen hebben het dan over ‘eigenbelang’. Maar de gedachte was altijd: als het met Terschelling goed gaat, gaat het met ons ook goed. En als het met ons goed gaat, gaat het met Terschelling nog beter.”

Terschelling is verdeeld over hem, hij weet het. ,,Maar ik krijg heel veel lieve reacties van de eilanders, ook op ons besluit om te stoppen. Kijk, die verbinding is er altijd geweest. Bij onze grote concerten hadden we altijd honderden Terschellingers rondlopen, aan het werk. Om niet. Die echte eilanders, die hebben heel veel voor ons betekend. Daar kan ik echt emotioneel van worden.”

Genaaid en getekend door de belasting

Het is niet de enige keer dat Hessels ogen vochtig worden, tijdens ons gesprek. Dat gebeurt ook als we het over de zeldzame ‘hikjes’ hebben, van die halve eeuw in het vak. De belastingdienst, die hem een paar keer ,,genaaid” heeft. Vooral die keer rond 1980, zijn begintijd, heeft hem diep getekend.

,,Ik had natuurlijk geen opleiding, ik deed alles zoals ik dacht dat het moest. Alles netjes, maar toen kreeg ik een naheffing. Omdat zij dachten dat ik meer had omgezet. En dat was pertinent niet waar. Daar voelde ik me zo beroerd van! Echt ziek. Het ging om een ton, hè. In guldens. Als je alles integer gedaan hebt... Ik was onmachtig, zij hadden dat bedacht en ik kon niet aantonen dat het niet zo was.”

Weer die vochtige ogen, nu vergezeld van een verbeten blik. ,,Daar ben ik zo boos om geweest! Dan kan je drie jaar werken voor de kat zijn kut. Dat heeft me echt zeer gedaan. Mijn zelfrespect! Dat heeft me tot in mijn ziel geraakt.”

En niet alleen dat. ,,Het heeft mijn vertrouwen in de overheid tot nul doen reduceren.” Dat, plus een groot wantrouwen tegen de wetmatigheden en denkpatronen waar we het al eerder over hadden. Hij is lastig te plaatsen, in al die systemen. Dan hebben we nog niet eens over corona en aanhangende maatregelen. En laten we niet beginnen over boeren en vissers, ,,want wat er nu met die groepen gebeurt, dat vind ik echt onrecht.”

Met een glimlach achterom kijken

Maar toch. ,,Ik kan alleen maar met een glimlach achterom kijken. Ik heb genoten, en dat blijft.” En wat dat graf betreft, waar die drie woorden op komen te staan: dat komt te liggen op het kerkhof van Hoorn, even verderop, Maar niet lang.

,,Ik wil die plek niet voor de eeuwigheid innemen. Ik ben hier alleen maar om uit elkaar te flikkeren en mijn weg te vervolgen, in de cyclus. Via het grondwater. Binnen 3 maanden zit ik hier weer in de sloot, na 8, 9 jaar ben je gewoon weg. Dus na 15 jaar schudden ze mijn graf maar leeg, graszaad erover en dan heb ik weer een plekje vrijgemaakt voor een ander. Als ze me willen herinneren zetten ze maar een cd op. Kan altijd nog.”