Praat met Bouke Fennema over de Berenloop en zijn ogen beginnen te glinsteren. Zijn stem wordt bijna zangerig. Het klinkt als een liefdesverklaring. De Britsumer ontkent dat niet. ,,Ja, je mag stellen dat ik verliefd ben op de Berenloop. Al kan ik het parcours onderhand dromen, saai is het geen enkele stap. Het is en blijft een marathon om van te dromen.’’

Fennema (60) weet waarover hij praat. Hij begint zondag aan zijn 25ste Berenloop. Drie keer volbracht hij de halve marathon, daarna waagde de loper van SV Friesland zich aan de hele. Inmiddels heeft Fennema, in binnen- en buitenland, 64 marathons tot een goed einde gebracht.

Geen trainingsbeest

Het einde is wat hem betreft nog lang niet in zicht. ,,Afkloppen, maar ik heb nooit last van blessures. Eigenlijk best wel verrassend, want ik ben geen trainingsbeest, al komt het misschien ook juist daardoor, haha. Trainen op schema’s? Doe ik niet aan. Doordeweeks trainen? Nee, gewoon elke zaterdag of zondag een leuke wedstrijd lopen. Het liefst een halve en twee, drie keer in het jaar een hele. Ik klooi maar wat aan en dat bevalt me prima. Dat kun je ook wel zien. Eigenlijk ben ik wat te zwaar, 90 kilo. Maar een biertje en een barbecue vind ik ook leuk.’’

Wat verklaart zijn liefde voor de Berenloop? ,,Het zal oubollig klinken, maar het is de strijd tegen de elementen die je nergens anders zo voelt als op Terschelling. Het is gezellig, je start met duizenden tegelijk, maar uiteindelijk moet je het helemaal alleen doen. Dat is natuurlijk in alle marathons het geval, maar tijdens de Berenloop voel je dat heel nadrukkelijk.’’

,,Harde wind, kou, slagregens: daar moet je je alleen doorheen zien te worstelen. En dan ineens ben je de duinen door en loop je langs de zee… Fenomenaal. Dan kun je marathons gelopen hebben in Rotterdam, Malaga, Boedapest en Berlijn, maar dat maakt de Berenloop uniek. Als kind vierde ik altijd vakantie op Ameland, maar ik ben door de Berenloop echt van Terschelling gaan houden.’’

‘Ik voelde me echt de winnaar!’

Fennema – hij heeft ook drie hele triatlons volbracht - blijkt op Skylge het beste uit zichzelf naar boven te halen. ,,Ja, ongelooflijk. Het parcours leent zich er niet voor, zegt men, maar mijn snelste drie marathons heb ik op Terschelling gelopen.’’ Zijn persoonlijk record dateert van 2008: 3.49,34. ,,Of dat mijn mooiste was, durf ik niet te zeggen, want die van vijf jaar later was ook onvergetelijk.’’

Dat betreft de officieuze Berenloop, want in 2013 schrapte de organisatie het complete wedstrijdprogramma wegens stormdreiging. ,,Ik heb echter mijn startnummer opgespeld en ben solo vertrokken’’, vertelt Fennema, financieel manager van beroep. ,,Mijn vrouw en kinderen deden de verzorging. Het begon met stralend mooi weer, maar daarna heb ik hagel, regen en onweer over me heen gekregen. Ik werd voortdurend in de gaten gehouden door agenten in hun politiewagen. Toen ik bijna in het donker door het bos liep, kwamen ze achter me rijden en hebben ze me bij geschenen. Bij de finish, stond mijn gezin met een stuk rood-wit lint waar ik doorheen moest lopen. Ik voelde me echt de winnaar!’’

Bevoorrecht mens

Het ging niet altijd van een leien dakje. ,,Een marathon kan wel eens vervelend zijn’’, stelt Fennema nuchter vast. ,,Vorig jaar had ik het zwaar. De familie was behoorlijk ongerust. Je mag er 5 uur over doen; ik hield 4 minuten over. Wat me de laatste 10 kilometer op de been hield, waren de gedachten aan de laatste 250 meter. Langs de kroegen, over de rode loper, het juichende publiek. Daar doe je het allemaal voor. Toen finishte ik met tranen in mijn ogen. Die krijg ik trouwens in elke marathon ook bij het startschot. Telkens weer besef ik dan hoe bevoorrecht ik ben.’’

Zijn generale repetitie voor de Berenloop is in elk geval op rolletjes verlopen. ,,Dat was in september de marathon van Berlijn. Die hebben mijn 30-jarige dochter Milouska en ik samen volbracht. Het was haar eerste. Een geweldige belevenis.’’

‘Vier seizoenen in één marathon’

Ook Saher Yousef praat bijna lyrisch over de Berenloop. ,,Het is de enige marathon waarin je de vier seizoenen kunt tegenkomen’’, aldus de geboren Irakees - sinds 1994 wonend in Heerenveen. ,,Ik heb het ervaren op Terschelling: in één wedstrijd storm, zon, hagel en lekker kalm weer. De reis naar het eiland maakt het unieke plaatje compleet.’’

Cios-docent Yousef (55) wist de marathon zes keer te winnen. Daarmee is hij recordhouder ,,Ik had jaarlijks twee belangrijke marathons: Rotterdam en de Berenloop.’’ In 2005 leek Yousef zichzelf te gaan overtreffen. ,,Het ging onvoorstelbaar lekker en hoewel velen denken dat het op Terschelling onmogelijk is, was ik op weg naar een persoonlijk record.’’

,,Helaas ging het mis omdat ik tempo kwijtraakte door groepen deelnemers aan de halve marathon. Die zorgden er ook voor dat een politiewagen vast kwam te staan. Door die auto kon ik geen kant uit. Ik kwam echt stil te staan. Uiteindelijk miste ik mijn record op 4 seconden… Dat deed toen wel even zeer.’’ Yousef won dat jaar in 2.32,30, de zevende tijd ooit in de Berenloop genoteerd.

Startschot na hersenbloeding

Het incident heeft de relatie niet bekoeld. ,,Nee. Ik ontken niet dat ik toen erg boos was, maar nu kijk ik er met een lach op terug. Er zijn veel ergere dingen’’, aldus Yousef. Zoals de hersenbloeding die hem twaalf jaar geleden trof. ,,Daar ben ik gelukkig volledig van hersteld. Wat ik daarna zeer op prijs stelde, is dat ik door de Berenloop-organisatie werd gevraagd om het startschot te lossen.’’

Yousef pakte het hardlopen na zijn herstel weer op; momenteel wordt hij gehinderd door een knieblessure. ,,Het verlangen naar hardlopen zal nooit verdwijnen.’’ Lachend: ,,En de herkenning ook niet. Onvoorstelbaar hoeveel mensen nog weten dat ik enkele Berenlopen heb gewonnen. Als ik vakantie vier op Terschelling word ik nog regelmatig herkend. Deze week nog kwam er een student bij me. Zijn ouders hadden hem verteld wat ik had gepresteerd. Ja, dat doet me wat. Ik ben er voor altijd trots op.’’

Ongekroonde koningin

Mariska Kramer-Postma geldt als de ongekroonde koningin van de Berenloop. Ze won de eerste marathon op 26 oktober 1997 (3.05,31) en kwam daarna nog eens negen keer als eerste over de finish. De tiende triomf, in 2014, kreeg een gouden rand omdat die gepaard ging met de aanscherping van het parcoursrecord: 2.49,34. De 48 jaar geleden in Twijzelerheide geboren Kramer-Postma won op Terschelling ook één keer de halve marathon.

,,De Berenloop stond nooit met vette letters in mijn agenda. Als het in mijn planning paste, deed ik mee. Maar als ik meedeed, voelde het speciaal’’, aldus de na een jarenlang verblijf in Amerika nu in Drachten woonachtige Kramer-Postma. Ze grijnst. ,,Eén keer besloot ik echt op het allerlaatste moment de oversteek te maken. Ik had gebeld of er nog een startnummer beschikbaar was en dat bleek het geval. Op de boot trof ik een atlete die hartstikke boos werd toen ze besefte dat ik toch zou meedoen. Ze zag haar kansen slinken…’’

Voor Kramer-Postma is de Berenloop voor altijd verbonden met Jan en Josefien Kooistra, de pijlers van de in 1980 opgerichte Sportvereniging Friesland. ,,Zij waren voor mij ‘papa en mama Terschelling’. Jan was altijd speaker. Zijn warmte en enthousiasme waren ongekend. Ik weet nog dat ik tijdens de finish van mijn eerste Berenloop spontaan bij hem in de armen sprong.’’

Volstrekte eenzaamheid

De massaliteit van de Berenloop bezorgde Kramer-Postma ‘behoorlijke jeuk’, maar daar zette ze zich altijd overheen. ,,Daarbij had ik natuurlijk het voordeel dat ik altijd vooraan mocht starten en de drukte voor was. Maar het bijzondere van de Berenloop was voor mij tegelijkertijd de volstrekte eenzaamheid waarin je terecht kon komen. Ik heb op Terschelling vaak het gevoel gehad dat ik de wedstrijd helemaal in m’n uppie liep. Als ik dan door de duinen liep en ineens de zee zag, gaf me dat elke keer een geweldig gevoel.’’

Kramer-Postma (voormalig Nederlands kampioene triatlon en duatlon) heeft de dierbare herinneringen opgeslagen in haar hoofd. ,,Aan het bewaren van bekers en medailles heb ik nooit gedaan. Nu ik geen wedstrijden meer loop, hoef ik ook niet zo nodig meer naar Terschelling. Ik ben niet zo van oude koeien uit de sloot halen. Ik ben niet meer wie ik was. Toen is toen, nu is nu.’’

Dat ze nog altijd houdster is van het parcoursrecord neemt ze voor kennisgeving aan. ,,2014? Hoog tijd dat het verbroken wordt.’’