Herbarium Frisicum 40 jier: "Een opvanghuis voor collecties, een echte schatkamer"

De alderearste drûge plant fan Karst Meijer © Omrop Fryslân, Klazina Hofstee
In opfanghûs foar botanysk erfgoed. Sa neamt oprjochter Karst Meijer syn Herbarium Frisicum. Mear as 150.000 drûge planten binne opslein yn dit grutste priveeherbarium fan Europa, dat no fjirtich jier bestiet.
It begûn allegear mei in skieppeklokje. It earste plantsje dat in doe noch jonge Karst Meijer drûge. It waard it begjin fan it Herbarium Frisicum. Fjirtich jier letter is it in skatkeamer fan in grut ferskaat oan herbaria.
Dat earste plantsje fûn er op 15 septimber 1980 by Noardwâlde. Alles wurdt registrearre, want dat is wichtich. "Het is pas waardevol als het goed gedocumenteerd is", seit Meijer. "Dus als je weet waar en in welk jaar - het liefst ook welke maand - iets is gevonden. Een herbarium is eigenlijk een tijdsdocument dat aangeeft wanneer en waar een plant gegroeid heeft."
Meijer krijt ek wolris materiaal fan minsken, mar dan sûnder fynplak of datum. "Dan zijn er helaas nog twee mogelijkheden. Er een mooie collage van maken en aan de wand hangen, of flikker het de kliko in. Je moet het niet de toekomst in brengen, want je kunt er niets mee."
Het is belangrijk dat iemand je een stimulans geeft. Daar krijg je de rest van je leven zóveel energie van.
Karst Meijer
Meijer syn leafde foar it fak begûn ein jierren '70 op skoalle. "In de eerste klas moesten we iets maken op biologiegebied", wit er noch. "Anderen deden iets met insecten, maar ik begon toen al een herbarium aan te leggen. Maandenlang heb ik alles bijgehouden en vastgelegd."
Syn dosint wie ûnder de yndruk, doe't er it ynlevere. "Ik kreeg een 11 als cijfer. Zo zie je maar hoe belangrijk het is dat iemand je een stimulans geeft. Daar krijg je de rest van je leven zóveel energie van. Ik ben die leraar nog steeds dankbaar."
Sûnt dy tiid is er dermei dwaande. "Het voordeel is dat je met een herbarium het hele jaar een plant kunt bestuderen en vergelijken met andere soorten. Dat is ook de belangrijkste reden dat ik ermee ben begonnen: de honger naar kennis. Die kan ik alleen stillen door het hele jaar met planten bezig te zijn."
Drûge planten © Omrop Fryslân, Klazina Hofstee
Elts herbarium hat in eigen ferhaal. Sa is der in unyk herbarium makke troch ûnderdûkers yn de Twadde Wrâldoarloch. "Dat is het meest ontroerende wat we hier hebben", fynt Meijer. "Het is gemaakt door mensen die drie jaar ondergedoken hebben gezeten en plantjes hebben verzameld. Via-via heb ik dat gekregen."
Meijer hat in soad tiid stutsen yn it achterheljen troch wa't it krekt makke is, mar dat is net slagge. "Het moet iemand zijn geweest die kennis van zaken had, want het ziet er heel degelijk en professioneel uit."

Net ferdwine litte

Sa binne der mear emosjonele ferhalen. Yn Wolvegea stiet ek in kolleksje fan de Radbouduniversiteit dy't hast ferlern gie. Dat giet om de wrâldkolleksje fan solanaceae, nachtskeaplanten.
"Meer dan 4500 verschillende soorten tomaten en paprika's bijvoorbeeld. De raad van bestuur van de universiteit had besloten dat het weg moest. De conservator stond bijna te huilen, want dan zou het verdwijnen in een of ander depot. Ik zei: dat gaat niet gebeuren, dan maar naar Wolvega."

Huverich foar tassen

Meijer krijt allerhanne kolleksjes yn syn herbarium en dêr sitte dus faak emosjonele ferhalen by. Hy wit der noch ien: "Er kwam hier een vrouw met een tas. Nu ben ik altijd een beetje huiverig voor tassen, want er is een keer een muis meegekomen in zo'n tas. Die heeft het herbarium onveilig gemaakt."
Dêrom moast de tas kontrolearre wurde. Dêr siet fan alles yn dêr't Meijer tige wiis mei wie. "Het was het herbarium van haar vader. Deze vrouw was al achterin de 80, dus kun je nagaan: die verzameling kwam uit begin 1900. Ze kon die collectie niet weggooien, dus heeft ze het hier gebracht. Toen ze vertrok begon ze te huilen en zei ze: 'ach, nu neem ik pas echt afscheid van m'n vader.'"

Opfanghûs foar kolleksjes en libbensferhalen

Dat docht Meijer ek wol wat. "Het zijn persoonlijke geschiedenislessen. Je krijgt daarmee een inkijkje in het privéleven van mensen. Dat maakt het zo mooi."
Doe't Meijer fjirtich jier lyn begûn, hie er noait tocht dat it sa grut wurde soe. "Dat was mijn uitgangspunt ook niet. Het kwam op mijn pad. En mensen willen niet dat herbaria weggegooid worden, ze weten me te vinden. Wij zijn een soort opvanghuis geworden voor collecties. Als wij het niet doen, dan verdwijnt het allemaal."
Wat de takomst bringt, wit er net. Mar Meijer is grutsk op syn libbenswurk. "Het is een echte schatkamer, ik ben nog steeds blij dat ik ermee begonnen ben. Het is zo belangrijk om dit te behouden voor de toekomst. Niet alleen de planten, maar ook alle levensverhalen van mensen. Die gaan niet verloren."
Harkje hjir nei de reportaazje oer it Herbarium Frisicum
Buro de Vries siket it út! Moaie dokumintêres, nijsgjirrige gasten en ferrassende petearen. Buro de Vries giet gemoedlik de djipte yn. Mei in soad omtinken foar natuer, kultuer en skiednis.
De doarren fan it Buro binne sneins iepen fan 11.00 oant 13.00 oere. Sneintejûn om 21.00 oere wurdt it programma werhelle.