Onderzoeksredactie licht tegels en graaft diep

De onderzoeksredactie van Dagblad van het Noorden en de Leeuwarder Courant, met vlnr: Eric Bloem, Michel Brandsma, Rebecca Kwakman, Jikke Zijlstra (chef), Rob Zijlstra, Bart Olmer, Rutger van der Meij en Jantina Russchen.

De onderzoeksredactie van Dagblad van het Noorden en de Leeuwarder Courant, met vlnr: Eric Bloem, Michel Brandsma, Rebecca Kwakman, Jikke Zijlstra (chef), Rob Zijlstra, Bart Olmer, Rutger van der Meij en Jantina Russchen. Foto: Corné Sparidaens

De Leeuwarder Courant en Dagblad van het Noorden hebben sinds dit voorjaar een gezamenlijke onderzoeksredactie, waar acht journalisten werken. Wat doen zij en wat merken de lezers ervan? We vragen het aan chef Jikke Zijlstra.

Waarom is er een aparte onderzoeksredactie?

,,We vinden het belangrijk onze lezers uit te leggen hoe het staat met belangrijke zaken in ons gebied. Houden politieke partijen en de overheid zich aan hun beloftes? Welke maatschappelijke veranderingen of ontwikkelingen zijn er, bijvoorbeeld binnen de zorg, het klimaat, het onderwijs, in de criminaliteit, bij de politie en justitie of de economie? En zijn er bedrijven, mensen of organisaties die frauderen?’’

Maar dat zoeken de verslagevers van de krant toch al uit?

,,Ja, ten dele. Onze regioverslaggevers schrijven over alles wat er in Drenthe, Groningen en Friesland gebeurt. Als ze een tip krijgen, bijvoorbeeld over een bepaalde misstand, hebben ze lang niet altijd de tijd om dat goed uit te zoeken. De onderzoeksjournalisten hebben die tijd wel. Als het even kan, werken ze samen met de regioverslaggever.’’

Waar hebben jullie tot nu toe al onderzoek naar gedaan?

,,We zochten uit waar zorgverzekeraars hun geld in beleggen. We ontdekten dat ze onder meer investeren in fastfoodketens als McDonald’s en Burger King; veel gezondheidsdeskundigen en ook Tweede Kamerleden zijn daar nogal verbaasd over. Inmiddels is een van de zorgverzekeraars gestopt met het beleggen van geld in vette happen.’’

,,We ontdekten dat kwetsbare illegalen in de Groninger horeca werken voor een schijntje. Ook dat leverde Kamervragen op. We onthulden dat nep-creditcards massaal worden aangeboden op het darkweb. En we schreven over het ‘gekmakende geluid’ van windmolens in Oost-Groningen, dat omwonenden letterlijk ziek maakt. Dat leidde ertoe dat GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver zich er persoonlijk mee bemoeit..’’

Vechten in Oekraïne

,,Ook brachten we in kaart hoeveel asielzoekers de afgelopen tien jaar in het Noorden werden opgevangen. Onze data-journalist maakte er een mooie kaart van, waarop je kunt zien hoe het in jouw gemeente zit. We schreven over een nieuwe soort drugs, die in de gevangenis in Ter Apel werd ontdekt, en die opmars doet in álle gevangenissen in Nederland.’’

,,Een ander onderzoek ging over de GGD’s in de drie noordelijke provincies. We wilden weten hoeveel geld ze hadden uitgegeven tijdens de coronacrisis, onder meer aan het huren van locaties om mensen te vaccineren en om prikkers in te huren.’’

,,Afgelopen voorjaar, toen Poetin net Oekraïne was binnengevallen, gingen we op zoek naar mensen uit het Noorden die mee wilden vechten. We spraken een man vlak voordat hij naar Oekraïne zou gaan met een vriend, en volgden hem onderweg. Hij is er niet lang gebleven, omdat het er gevaarlijker was dan hij had dacht.’’

Hoe werkt dat eigenlijk, onderzoek doen?

,,We willen nieuwe feiten vinden en al bekende feiten met elkaar in verband brengen. Daarvoor gaan we op zoek naar informatie en bewijzen, door met allerlei mensen te praten, zoals deskundigen, slachtoffers, klokkenluiders en ‘gewone’ burgers. Door jaarverslagen, rapporten en andere (geheime) documenten te lezen. Ons eigen netwerk te bevragen. We speuren ook vaak het internet af en kijken op social media om meer te weten over mensen of plaatsen. We houden enquêtes, en als een overheidsinstantie iets niet wil vertellen, doen we een verzoek om openbaarmaking, dat heet een woo-verzoek.’’

Hoe lang duurt een onderzoek meestal?

,,Soms een paar dagen, soms een maand, soms wel een half jaar.’’

Gaan we nog veel van jullie horen?

,,Ja, dat is een belofte’’.

En als we tips hebben en of zitten met brandende kwestie? Bij wie moeten we dan zijn?

Dan kan je ons mailen: onderzoeksredactie@mediahuisnoord.nl