De toan fan Jan Koops: "Amnesty"

Jan Koops © Omrop Fryslân
"In mien hiele leven heb ik mar ien keer in een dimmestraosie mitlopen, en dat was in 1981 op et museumplein in Amsterdam. Twie jaor laeter ha'k in Den Haag ok mitlopen zuld, mar omreden iene van de kiender ziek was, gong dat niet deur.
Die dimmestraosie in Amsterdam het diepe indrok op mi'j maekt. Et was een vredesdimmestraosie en et gong d'r dan ok hiel vredig an toe. Een half miljoen meensken bi'jmekeer, mar niks wodde vernield.
Rozen wodden in bitten van pelisiepeerden steuken en ludieke spandoeken zorgden veur wat humor bi'j al die eernst. Et spandoek dat de reden veur de dimmestraosie mooi saemenvatte was: Ik bin van nao de oorlog en dat moet zo blieven.
De toan fan Jan Koops
D'r weren meensken die et mar niks vunnen da'k henne gong; d'r zollen alliend mar nozems en kraekers op of kommen; langhaorig tuug dat niet warken wol. Ik voldee mar op ien punt an die beschrieving en dat was et lange haor mit een grote baord.
En zeker: et zullen veur een pat ok nozems en kraekers west hebben en ongetwiefeld weren d'r ok bi'j die niet warken wollen. Mar wat zol dat? Wi'j weren daor allemaole om de regering dudelik te maeken dawwe de kernwaopenwedoop ofkeurden. Daor ston en stao'k nog hieltied aachter.
Zo'k dus weer mitlopen as d'r bi'jkotten openi'j zoe'n dimmestraosie holen wodden zol? Nee! En dat het alles te maeken mit et slag volk dat tegenworig inhaokt op alderhaande dimmestraosies.
Zowat elk protest wodt kaapt deur meensken die vaeke niks mit et onderwarp hebben daor tegen protesteerd wodt, mar die een dikke vinger en een grote voeste maeken willen naor de regering.
En daorbi'j wo'n dimmestraosies bi'jtieden ok nog es zó orgeniseerd dat aandere meensken daor last van hebben. Of et now wegblokkades binnen tiedens de spits, of et blokkeren van distributiecentra van supermarken of et deurknippen van kommunikaosiekabels of et versteuren van een museum, ze kriegen flink wat andacht.
En dat kan dan wel veur een goeie zaeke wezen, mar mien sympathie bin ze daormit hielemaole kwiet.
Dat gelt bi'j mi'j zo langzemerhaand ok veur Amnesty International. Dat brocht een repot uut daorin beweerd wodt dat oonze overhied tevule ingriept bi'j dimmestraosies. En zi'j doelen d'r dan veural op dat d'r te vule reken holen wodden zol mit verkeersbelangen.
De onderzuukster van Amnesty zee dawwe blokkeerakties toestaonmoeten zollen, zels as die een bulte overlast veroorzaeken.
A'k een klompe an had hadde, dan was die now stokkend west. Breuken. Amnesty is dé orgenisaosie die opkomt veur de vri'jhied van mieningsutering; en da's een hiel goed ding. Daor heb ik in 1981, mit nog een half miljoen aandere meensken, zels ok gebruuk van maekt.
Mar moedwillig kiezen veur et blokkeren of vernielen van van alles en nog wat, dat is niet et uteren van jow miening, dat is et bruken van een vorm van passief geweld om jow zin deur te drieven.
Waoromme zol mien vri'jhied - om naor et wark te rieden of om mien winkelschappen weer vol te kriegen, of om es een dag lekker te genieten van een museum waoromme zol die vri'jhied minder zwaor wegen moeten as de vri'jhied om dieken te blokkeren en zoks wat?
"We strijden voor mensenrechten overal en voor iedereen" Et staot mit grote letters op de webstee van Amnesty. Now, die gele keerze is dan wel een mooi vreedzem symbool van heur, mar d'r zit wel stiekeldraod omhenne.
En dat stiekeldraod zal staon veur gevangenissen daor meensken onterechte in zet wodden. Mar ik vule mi'j juust deur Amnesty ok aachter stiekeldraod zet.
Heur bosschop naor mi'j is ommers: ie bin vri'j om te gaon en staon daor aj' zels willen, zolange d'r mar gien meensken binnen die jow tegenholen willen omreden ze heur miening uteren deur dieken te blokkeren en zoks wat. Want dié hebben dan veurrang.
Amnesty zigt een wegblokkade as een vreedzeme utering. Now ikke niet, want as ik daordeur in de file telane kom dan wodt juust mien vri'jheid beparkt.
De orgenisaosie mit de gele keerze krigt van mi'j een gele kaorte."