‘Een Excel-bestand vol met het gehuil van geesten’: na het falen van crypto-platform FTX duikt hallucinante lectuur op

De kinderen zijn de kamer uitgestuurd, nu is het aan de volwassenen om de rommel op te ruimen. Zo kun je de situatie bij cryptobeurs FTX misschien nog het best omschrijven. Vorige week implodeerde het platform voor handel in crypto’s, waarna oprichter Sam Bankman-Fried plaatsmaakte voor John Ray III. Deze veteraan op het gebied van herstructureringen moet de afwikkeling van het bedrijf in goede banen leiden.

FTX had zich geprofileerd als een gedegen partij in een cryptowereld met veel cowboys. Dat imago bleek een fata morgana. Het platform leende miljarden aan klantentegoeden uit aan dochteronderneming Alameda, die daarmee risicovolle beleggingen deed. Na hardnekkige geruchten over een liquiditeitscrisis kwam een exodus van bezorgde klanten op gang, en die viel niet meer te stoppen.

Uitstel van betaling

FTX, tot voor kort nog gewaardeerd op 32 miljard dollar, deed daarom vorige week een beroep op ‘Chapter 11’, de Amerikaanse versie van uitstel van betaling, om tijdelijk verlost te worden van zijn betalingsverplichtingen. Daar hoort een document bij waarin de bestuurders van het bedrijf uitleggen waarom dat nodig is. ‘Nog nooit in mijn carrière heb ik zo’n compleet falen van bedrijfscontroles gezien, en zo’n totaal gebrek aan betrouwbare financiële informatie’, schrijft Ray daarin.

Het is hallucinante lectuur. Zo blijken er bij FTX amper documenten te vinden waarin vastligt hoe – en welke – beslissingen zijn genomen. ‘Bankman-Fried communiceerde vaak met software die zijn berichten na verloop van tijd automatisch verwijderde’, aldus de nieuwe ceo. ‘Hij moedigde zijn werknemers aan om hetzelfde te doen.’ Verder stelde Ray oneigenlijk gebruik van FTX-middelen vast ‘voor de aankoop van huizen en andere persoonlijke zaken voor werknemers en adviseurs’.

De balans die FTX in zijn doodsreutel naar potentiële geldschieters stuurde, was van belabberde kwaliteit, merkte Bloomberg-columnist Matt Levine op. ‘Het is een Excel-bestand vol met het gehuil van geesten en het gekrijs van gemartelde zielen. Als je te lang naar die spreadsheet kijkt, word je gek.’

Wervelstorm van fraudeschandalen

Ray staat voor de enorme uitdaging om de augiasstal van FTX uit te mesten. Hij is er de uitgelezen persoon voor, aangezien hij zijn strepen heeft verdiend met de afwikkeling van het Enron-debacle. Die Amerikaanse energiereus ging in 2001 ten onder in een wervelstorm van fraudeschandalen. De bedrijfswinsten waren jarenlang kunstmatig opgeblazen terwijl zich miljardenschulden opstapelden in dubieuze vennootschappen.

Een heel nuttige ervaring voor Ray, aangezien er rond FTX een netwerk hangt van zo’n 134 geaffilieerde ondernemingen. Gedupeerde klanten van FTX – dat kunnen er meer dan een miljoen zijn – moeten niet te veel hoop koesteren dat ze nog een aanzienlijk deel van hun geld terugzien. Het nieuwe management trof slechts740 miljoen dollar aan bezittingen aan.

Ondertussen laten de schokgolven die de ondergang van een van de grootste cryptobeurzen heeft veroorzaakt, zich nog altijd voelen. De helft van het kapitaal van cryptohedgefonds Galois Capital zou vastzitten in FTX, meldt de Financial Times. En volgens The Wall Street Journal zou cryptoplatform Blockfi overwegen om het faillissement aan te vragen; ook daar zijn de tegoeden bevroren.

‘We zijn nog altijd aan het leren wie is blootgesteld aan het ineengestorte FTX, en in welke mate, en wat de domino-effecten zijn, zegt Craig Erlam, marktstrateeg bij vermogensbeheerder Oanda. ‘Het zal in elk geval een tijd duren voor het vertrouwen in deze markt is hersteld. Ik denk dat niemand durft beweren dat het ergste achter de rug is.’

Genesis Global Capital

Genesis Global Capital kan weleens de volgende zijn die onderuitgaat. De cryptomakelaar meldde deze week dat door de opnameverzoeken van nerveuze klanten zijn liquiditeitspositie was overschreden. Daardoor kunnen klanten tijdelijk niet meer aan hun geld. Volgende week komt Genesis met een plan om het schip weer vlot te trekken. Dat wordt een volgend cruciaal moment. Genesis is een tegenpartij van veel crypto-instellingen, en kan daarom een belangrijke bron van verdere besmetting in de sector zijn.

Ondertussen groeit de oproep aan toezichthouders om uitwassen in de cryptowereld aan banden te leggen. Maar dat is precies wat ze níét moeten doen, vinden Stephen Cecchetti en Kim Schoenholtz. In een opiniestuk in de Financial Times schrijven de hoogleraren van respectievelijk Brandeis Business School en NYU Stern School of Business dat het ‘veel beter is om niets te doen, en crypto gewoon te laten opbranden’.

De cryptowereld te hulp schieten zou die een legitimiteit geven die ze niet verdient, vinden ze. ‘Het zou ook een officiële goedkeuring betekenen van een systeem dat op dit ogenblik geen bedreiging vormt voor de financiële stabiliteit, en leiden tot reddingen met belastinggeld als het onvermijdelijk weer fout gaat.’ Beter is om crypto ‘irrelevant’ te houden. ‘De beste manier om dat te bereiken, is door het te laten imploderen onder zijn onveilige en ondeugdelijke handelspraktijken.’