Deel dit artikel
-

‘Memes hebben macht’

De macht van memes reikt verder dan beelden: ze hebben ook effect op politiek en hoe we met elkaar omgaan. Over die verregaande invloed van memes, en vooral de positieve kansen die dit biedt, gaat de nieuwste Critical Meme Reader.

Deze bundel met de laatste wetenschappelijke inzichten over memes is samengesteld door onderzoekers Chloë Arkenbout en Laurence Scherz van het HvA-lectoraat Institute of Network Cultures (INC) en wordt vandaag gepresenteerd tijdens een conferentie in SPUI25, Amsterdam.

Memes staan vooral bekend als grappige plaatjes op het internet, maar hun macht reikt veel verder dan de virtuele wereld, zegt meme-onderzoeker Chloë Arkenbout van het HvA-lectoraat Institute of Network Cultures. Memes zijn gemaakt om te delen, en verspreiden zich als een virus, waardoor ook politici er inmiddels regelmatig gebruik van maken in hun campagnes. Ook zien wetenschappers al langer het fenomeen ‘memetische oorlogsvoering’, waarbij activisten, organisaties, partijen en regeringen via memes hun ideeën verspreiden.

Wetenschappelijke aandacht is eerder vooral uitgegaan naar de schaduwkanten van die verregaande politieke invloed van memes. Zo heeft de inzet van memes door alt-right een rol gespeeld in de aanloop naar de Capitool-bestorming; met als bekend voorbeeld ‘Pepe the Frog’.

In de nieuwe Critical Meme Reader gaat de aandacht van media-onderzoekers dit keer meer uit naar de hoopvolle kant. Want juist vanwege hun deelkracht en viraliteit kunnen memes ook benut worden voor progressieve doelen. Chloë Arkenbout: ‘Je ziet bijvoorbeeld hoe Oekraïne momenteel een groot publiek bereikt met haar strijdbare memes. Memes zijn toegankelijker dan real-life demonstraties; en bieden daarom de mogelijkheid om bij te dragen aan een rechtvaardigere wereld.’

Een voorbeeld uit de nieuwe reader zijn de ‘cuteness memes’ die in China opkwamen tijdens de covidpandemie. De Chinese regering gebruikte beelden van bulldozers en heftrucks om te tonen hoe zij een ziekenhuis bouwde. Deze heftrucks kregen vervolgens dankzij memes van de bevolking ‘nicknames’ en werden zo een manier om kritiek te leveren op het repressieve beleid.

Een ander veelzeggend voorbeeld, uit de eerste reader, is dat demonstranten in Hongkong zich Pepe the Frog hebben toegeëigend, en die meme een nieuwe betekenis van hoop hebben gegeven in tijden van verzet.

Deel dit bericht

Plaats een reactie

Uw e-mailadres wordt niet op de site getoond