Ontslag nemen om vervolgens hetzelfde beroep te blijven uitoefenen, maar dan als zelfstandige. Iedereen kent wel iemand die die stap waagde en het nieuws trots deelde op LinkedIn. Gerdine Annaars, jongerenadviseur bij de Kamer van Koophandel (KVK), ziet dat ook studenten steeds vaker als freelancer aan de slag gaan en geïnteresseerd zijn in het ondernemerschap na hun studie.
Het aantal zelfstandig ondernemers dat ingeschreven staat bij de KVK groeit al jaren. Inmiddels zijn dat er zo'n 1.982.445 (gemeten op 1 augustus 2022). Uit opgevraagde cijfers blijkt dat er in 2022 zo'n 61.005 starters bij kwamen. Meer dan de helft van die starters (37.946 mensen) zijn 34 jaar of jonger. Een belangrijke kanttekening bij die cijfers is dat veel (jonge) zelfstandigen daarnaast nog studeren of in loondienst zijn.
Volg GeneratieNU
Waarom gaan jongeren freelancen?
Maarten Keune, hoogleraar Sociale Zekerheid en Arbeidsverhoudingen aan de Universiteit van Amsterdam, begrijpt wel dat veel jonge mensen een gokje wagen als zelfstandig ondernemer. "Er is een enorme krapte op de arbeidsmarkt, waardoor je het relatief makkelijk kunt uitproberen. Als het niet lukt of bevalt, liggen de banen voor het oprapen."
De hoogleraar verwacht dat die krapte in ieder geval tot volgend jaar aanhoudt. "De vergrijzing is een structurele factor. Er zijn steeds minder mensen beschikbaar voor werk, terwijl er veel werk is." Maar hij waarschuwt ook: "Een nieuwe coronagolf en oorlogen zijn niet voorspelbaar. De krapte ontstond onverwacht en kan net zo goed weer verdwijnen."
Ga niet af op verhalen die suggereren dat iedereen succesvol kan zijn.
Jongerenadviseur Annaars ziet uiteenlopende redenen voor de interesse in het ondernemerschap bij jongeren. "De een wil meer afwisseling in werkzaamheden, de ander wil zelf bepalen waar en wanneer hij werkt. En weer een ander wil meer geld verdienen." Volgens de adviseur worden jongeren vaak over de drempel getrokken door succesverhalen die ze op sociale media zien.
Keune denkt dat de kans bestaat dat jongeren te positief naar het ondernemerschap kijken. "Ga niet af op verhalen die suggereren dat iedereen succesvol kan zijn", waarschuwt de hoogleraar. "De groep die er rijk van wordt, is maar klein. Een heel groot percentage van de zzp'ers doet het redelijk, maar ook een behoorlijke groep heeft het moeilijk."
Waar moet je over nadenken als je zzp'er wil worden?
Als je als zelfstandige aan de slag wil gaan, moet je ook goed nadenken over de nadelen. Keune: "Er komt veel bij kijken, zoals administratie, acquisitie, verzekeringen en pensioenopbouw. Ook vinden sommige mensen het eenzaam, omdat ze geen collega's hebben."
De hoogleraar daagt jongeren uit om na te denken over wat vrijheid voor ze betekent. "Voor sommigen geeft een vaste baan meer vrijheid, omdat je in je vrije tijd ook echt vrij bent en minder verantwoordelijkheden hebt."
Freelancen is voor sommigen fantastisch, maar het past niet bij iedereen.
Keune wijst erop dat je in praktisch alle sectoren werkdruk ervaart en dat meer vrijheid en flexibiliteit binnen een baan steeds normaler worden. "Freelancen is voor sommigen fantastisch, maar het past niet bij iedereen. Niet voor niets kiest het overgrote deel van de (jonge) mensen voor een baan in loondienst."
Kortom: de krapte op de arbeidsmarkt zorgt ervoor dat je het ondernemerschap makkelijk kunt uitproberen. Als het niet bevalt, liggen de banen voorlopig voor het oprapen. Maar vergeet niet dat deze situatie zo weer kan veranderen. Denk eerst goed na of zelfstandig ondernemen echt bij je past en check of je een goede buffer hebt.
NUjij: Uitgelichte reacties