Het was een van de belangrijkste resultaten van de klimaattop in Glasgow: de Global Methane Pledge. Inmiddels hebben ruim 120 landen zich aangesloten bij deze internationale afspraak om de uitstoot van methaan met minstens 30 procent te laten dalen in 2030.
Dat is belangrijk, want methaan is een nog veel sterker broeikasgas dan CO2. Vooral op de korte termijn zorgt methaan voor veel opwarming: in de eerste twintig jaar is het effect wel tachtig keer zo krachtig als CO2. Door de uitstoot van methaan snel terug te dringen, kan de klimaatverandering ook op de korte termijn worden beperkt.
Vorig jaar is de hoeveelheid methaan in de lucht juist met een recordtempo gestegen. Vooral de winning van fossiele brandstoffen, de veehouderij en afvalstortplaatsen stoten veel methaan uit. Sinds Glasgow hebben verschillende landen al maatregelen genomen om daar iets aan te doen. Dat zegt methaanexpert Jonathan Banks bij de Amerikaanse milieuorganisatie Clean Air Task Force.
Hij somt een hele lijst op van plannen die landen hebben gemaakt: een methaantaks voor Amerikaanse olie- en gasbedrijven, verplichte uitstootreducties in Colombia en een actieplan in Nigeria. Allemaal zouden ze in de komende jaren flinke winst voor het klimaat moeten opleveren. "Het maken van beleid duurt helaas vaak langer dan we zouden willen", zegt Banks. "Maar we hebben al aardig wat goede stappen vooruit gezien."
Volg de klimaattop
Methaanafspraak is niet bindend
Toch is de methaanafspraak niet zaligmakend. Hij is niet bindend en bovendien hebben een aantal grote uitstoters, waaronder China en India, zich er niet bij aangesloten. Het is daarom belangrijk dat meer landen zich aansluiten bij de deal, zegt Banks. Maar de landen die al meedoen moeten ook duidelijkere afspraken maken.
Naar verluidt zijn ongeveer veertig landen van plan om op de klimaattop in Sharm-el-Sheikh nieuwe plannen te presenteren om hun methaanuitstoot te verlagen. Maar de internationale deal schrijft niet voor wat er in zo'n plan moet staan. Ook is niet afgesproken hoeveel elk land zijn uitstoot moet terugdringen. Dat mag iedereen zelf bepalen, als de gezamenlijke vermindering van de uitstoot maar boven de 30 procent uitkomt.
Er valt dus nog veel werk te verzetten om de deal tot een succes te maken. Banks: "Wat we in het eerste jaar hebben gezien is acceptabel. Maar in het komende jaar moeten we veel meer actie zien van individuele landen."
Olie- en gassector als eerst aan de beurt
Op de korte termijn richten veel landen zich vooral op de olie- en gassector. Als grote importeur gaat de Europese Unie samen met exportlanden een verklaring over de methaanuitstoot bij winning en transport van fossiele brandstoffen tekenen, zegt een bron bij de Europese Commissie.
"Het terugdringen van de methaanuitstoot wordt bemoeilijkt door het gebrek aan internationale standaarden", vertelt de bron. Dat terwijl het opvangen van methaan ook geld kan opleveren; het is in feite aardgas, dat nu voor veel geld kan worden verkocht. De verklaring die deze week wordt getekend moet een eerste stap worden naar een wereldwijde uitstootstandaard.
Satellieten brengen uitstoot in kaart
Er wordt in Sharm-el-Sheikh ook hard gewerkt aan manieren om in kaart te brengen hoeveel methaan landen eigenlijk uitstoten. Nu maken ze vaak schattingen die veel lager uitvallen dan de uitstoot die wordt gemeten door satellieten of andere instrumenten.
Bram Maasakkers werkt voor het Netherlands Institute for Space Research (SRON) aan zulke satellietmetingen. "We kunnen steeds meer zien vanuit de ruimte en dat zal de komende jaren ook verder toenemen", zegt hij.
Afgelopen week presenteerden Maasakkers en zijn collega's nog een wereldkaart waarop honderd grote vuilnisbelten te zien zijn die veel methaan uitstoten. Eén vuilnisbelt in de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires heeft de klimaatimpact van anderhalf miljoen auto's. Daar valt dus nog veel te winnen.
Moeilijk om snel te handelen
Sommige bronnen van methaanuitstoot zijn vrij makkelijk aan te pakken, zegt Maasakkers. Het gaat bijvoorbeeld om plekken waar gas uit olievelden wordt afgefakkeld, maar de fakkel niet aan staat. "Daar is het reduceren van de uitstoot zo makkelijk als het affakkelpunt weer aanzetten."
Toch is het vaak lastig om snel te handelen als satellieten een grote bron van uitstoot detecteren. "Als je ergens in de middle of nowhere een lek ziet, is het als Nederlandse wetenschapper best lastig om in contact te komen met wie verantwoordelijk is", zegt Maasakkers.
Een nieuw internationaal observatorium (IMEO) gaat methaanmetingen verzamelen. In Egypte presenteert het centrum een eerste versie van een dataplatform dat inzicht moet geven in bronnen van uitstoot, zodat deze snel kunnen worden aangepakt. Maasakkers: "Er wordt steeds meer gedaan met wat we vanuit de ruimte zien."