‘Een nachtmerrie die ons hele leven beheerst’: Antwerpse moeder ontdekt hoe zoon als ‘geldezel’ werd ingezet

“Ik vrees dat mijn zoon zo goed als zeker een deel zelf zal moeten ophoesten. Arto is een slachtoffer van cybercriminelen, maar er is zoveel gebeurd in zijn naam dat ik niet zie hoe we de rechter ooit kunnen aantonen dat hij er voor niets tussen zit.” Magda (*) — een alleenstaande moeder van 46 uit het Antwerpse — vertelt heel rustig een verhaal dat kan dienen als scenario voor een thriller, maar waarvan ze zelf het einde nog niet kent. “Twee jaar geleden kreeg mijn jongste zoon een berichtje op Snapchat van iemand die hij niet kende. Of hij snel geld wilde verdienen zonder er veel voor te moeten doen. Sneller kan je de aandacht van een 18-jarige niet opwekken dan met zo’n vraag.”

“Arto kreeg te horen dat hij 9.000 euro kreeg als hij z’n bankkaart en code even uitleende. Dan moet er een alarmbelletje rinkelen, natuurlijk, maar Arto is in zo’n situatie een makkelijkere prooi dan veel leeftijdsgenoten: hij heeft een laag IQ en ging jaren naar het buitengewoon onderwijs. Vanaf de eerste seconde — zo hoorde ik pas weken later toen het verhaal uitkwam — staarde hij zich blind op dat geld.”

“Dat geld was er ook effectief. Hij zag het op z’n rekening staan. Maar toen hij het wilde innen, bleek zijn bankrekening geblokkeerd en stond er niets meer op. Toen begon de ellende pas echt. Arto is verhaal gaan halen bij die gasten en dat bleken geen lieverdjes te zijn. Ze hebben ’m toen meegenomen en hem onder druk gezet om van alles te bestellen: een nieuwe bankkaart, simkaarten, kredietkaarten. Hij besefte dat het niet klopte en vertelde het verhaal toen aan de politie. De agenten hebben Arto toen thuisgebracht en dat was de eerste keer dat ik te horen kreeg wat er speelde.”

Revolver tegen hoofd

Het gezin diende klacht in, maar de situatie verergerde alleen. “Bijna dagelijks kregen we hier omslagen in de brievenbus met daarin simkaarten en kredietkaarten, meestal op naam van mijn zoon, maar geregeld ook op mijn naam. Hun bedoeling was wellicht om onze brievenbus te legen wanneer wij niet thuis waren. Als je dat beseft, dan krijg je wel het vieze gevoel dat je zelfs in je eigen huis in de gaten wordt gehouden. Er waren ook telefoonabonnementen op mijn naam waarvan ik rekeningen kreeg. Ik begon steeds meer tijd te stoppen in het bellen naar allerhande bedrijven om dat soort abonnementen — waar ik niks mee te maken had — ongedaan te maken.”

Maar daar bleef het niet bij. “In november vorig jaar ging Arto met een vriend op stap en een week later kreeg ik van de Federale Gerechtelijke Politie het bericht dat hij een tijdje ontvoerd was geweest en dat hij zelfs een revolver tegen zijn hoofd had gekregen. Blijkbaar had die bende hem van straat geplukt, onder dwang zijn paspoort afgenomen en hem nog meer zaken laten bestellen door ook fysiek langs te gaan in winkels. Toen hij tegenstribbelde, hadden ze gewoon hun geweer bovengehaald. Arto was er zwaar van aangedaan, maar hij had mij dat niet durven vertellen. De politie kwam erachter via camerabeelden. Ik werd er zo paranoïde van dat ik zelfs begon te twijfelen of de agenten in mijn woonkamer wel echt waren. ‘In welke film zijn wij hier in hemelsnaam aan het meespelen’, zo vroeg ik mij af.”

Geboeid afgevoerd

Via Instagram lieten de criminelen geregeld van zich horen. “In december vorig jaar kregen we zelfs doodsbedreigingen. Ze lieten ook verstaan dat ze duidelijk wisten wanneer we thuis waren. Ik heb meteen screenshots genomen en ben klacht gaan neerleggen. Ik kon alleen nog op automatische piloot functioneren. Bij het slapengaan schoof ik zelfs de kast voor mijn slaapkamerdeur.” Enkele maanden later stond de politie voor dag en dauw aan de deur bij Magda. “Ze hadden een bevel tot huiszoeking en haalden hier onze hele woning ondersteboven. Arto was even verbouwereerd als ik, maar hij werd geboeid afgevoerd. Ik begreep er niets meer van.”

“De politie was altijd heel begripvol geweest en leek mijn zoon als een slachtoffer te beschouwen, maar nu namen ze hem zonder boe of ba mee als verdachte in een phishingdossier. Bleek dat dit kustagenten waren die niets wisten van hun collega’s in Antwerpen, waar onze zaak liep. De huiszoeking kwam omdat er in zeven kustgemeenten gedupeerden geld afhandig gemaakt waren door phishers. Die bende had zich uitgegeven voor mijn zoon en zich voorgedaan alsof ze van de bank waren. Na een halve dag in de cel hebben ze Arto dan teruggebracht en hebben we een advocaat in de arm genomen.”

Bende uit Nederland

“Dat onderzoek heeft alles in een stroomversnelling gebracht. Nu blijkt dat Arto als geldezel gebruikt werd door een bende die zich tot in Nederland heeft vertakt. Op honderden plaatsen vinden de speurders zijn naam en de mijne terug. Dagelijks komen hier nog pakketjes aan die wij zogezegd besteld hebben. Als ik thuis ben, weiger ik ze in ontvangst te nemen. Bedrijven bij wie ze spullen bestellen op naam van Arto stuurden al deurwaarders op ons af. Een paar keer heb ik ook al pakjes gehouden en gewoon betaald omdat ik de fut niet had om er opnieuw tegenin te gaan. Zopas kreeg ik nog te horen dat een bankkaart op naam van Arto is gebruikt in een jeugdinstelling in Limburg. Een paar maanden geleden kregen we een brief in de bus waaruit bleek dat we in de Vlaamse Ardennen een vakantiehuis hadden afgehuurd, maar wij weten helemaal van niets.”

“Dit is een nachtmerrie die ons hele leven beheerst. Hoeveel van die kaarten op zijn naam zijn er in omloop? We hebben er het raden naar. Alles opgeteld loopt de schade al op tot meer dan 50.000 euro, maar het ergste is nog dat dit onze moeder-zoonrelatie verpest. Het zijn geen prettige jaren geweest. Arto heeft een fout gemaakt door zo naïef te zijn, maar de gevolgen zijn zo groot dat we ze nauwelijks nog kunnen dragen.”

(*) Magda en Arto kregen een andere naam. Hun identiteit is bekend bij de redactie.