De toan fan Jan Koops: "Energieplefon"

Jan Koops © Omrop Fryslân
"Oflopen weke kregen wi'j bericht over et ni'je veurschot van oonze energieleverancier. Blikskaeters, doch ik doe, daor hewwe niet veur keuzen doewe dit huus kochten.
Prachtig huus, heur, daor niet van, mar wel mit plefons van dik vier meter hoge. Ik daenke d'r over en zette de inboedel letterlik op 'e kop: et baankstel, stoelen en taofels kommen an et plefon te hangen. Daor trekt de waarmte ommers henne.
Of d'r bi'j et ni'je veurschot ok reken holen is mit et zonuumde energieplefon, dat ston d'r niet bi'j. En dat is mar goed ok, want et is de vraoge of dat wel deurgaon kan.
De toan fan Jan Koops
Neffens Twiede Kaemerlid Pieter Omtzigt zol et now veurstelde energieplefon niet meugen, omreden et ingaot tegen artikel iene van de grondwet, dat haandelt over diskrimmenaosie. Neffens Omtzigt is et energieplefon veur 90% van de dik acht miljoen huusholings gien prebleem; dat bin allemaole standerdsitewaosies mit een eigen ansluting op gas en elektrisch. Mar die aandere tien percent vaalt buten de boot. Omtzigt nuumt as veurbield huusholings die in flats wonen mit blokverwaarming en die dus gien eigen meter hebben.
Et twiede veurbield gong over monementaole huzen daor verduurzeming niet mag of haost onmeugelik is. En laot oons now krek in zoe'n Rieksmonement wonen. De leste weken bin'k al wat in de weer west mit tochtstrips om de deuren en eupenslaonde raemen henne, mar dan nóg holen wi'j de koolde niet goed butendeure. Dikkere kleren of meer laogen kleraosie over mekeer henne, et maekt dawwe de verwaarming minder hoge zetten kunnen. En daorbi'j: wi'j hebben ok nog een pelletkachel, dat die vangt ok al een diel op. Mar ja, a'j dan lezen wat de priezen van de pellets doen, dan gaot je ok de grieze over de graowe. Aj' een Rieksmonement hebben dan moej' daor goed op passen.
Mar, daenk ik dan, wie past d'r eins op de eigeners van die monementen? Now, in dit geval dus Pieter Omtzigt. Hi'j wet as ienpitter op alderhaande belangrieke onderwarpen et ni'js te haelen, en blift, ok now hi'j niet meer diel uutmaekt van een regeringsperti'j, een luus in de pelze van et kammenet. Mar die pelze is ál verrekte ongevulig; et bin allemaole dikhuden.
Now hebben ze bedocht dat dat energieplefon niet in een wet vaastelegd wodt, mar in een zonuumde ministeriële regeling. En zoe'n regeling huuft niet deur de Twiede Kaemer en kan dus niet deur die Kaemer anpast wodden.
Now is dit niet de eerste keer dat zaeken regeld wodden mit een zoe'n regeling, mar et gaot bi'j et energieplefon om een bedrag van omdebi'j elf miljard euro. Elf miljard! En daor wodt de Kamer buten holen!
D66 gong de verkiezings in mit heur pregramme "Laat iedereen vrij maar niemand vallen." Now, daor komt dus niks van terechte. Tien precent vaalt buten de boot. En ok "Kiezen voor wat echt telt", daor de ChristenUnie mit et laand in gong, gaot niet op. Meensken die de wintermaonden in Spanje of Portugal mit vekaansie kunnen kriegen liekegoed twie keer 190 as meensken die nooit mit vekaansie kunnen of die deur oolderdom of ziekte et huus de hiele winter waarm stoken moeten.
Et "Nu doorpakken" van et CDA bekt dan wel lekker, mar aj' verkeerde keuzes maeken, pak dan liever niét deur! En as leste de VVD mit heur "Samen aan de slag". Kiek, dat saemen, dat zol d'r veur zorgen moeten dat meensken heur mít veraantwoordelik vulen veur de keuzes die maekt wodden. Mar aj' dan as kammenet een ministeriële regeling loslaoten op een besluut daor meer as elf miljard in ommegaot, dan kuj' dat 'samen' beter uut jow verkiezingspregramme weghaelen.
"Omzien naar elkaar en vooruitkijken naar de toekomst", mit dat motto zette et kammenet destieds uut aende. Now, dat ommedaenken hebben veur mekeer: et liekt d'r op dat ze daorbi'j alliend mar doelen op de kammenetsleden onderling. Ik hebbe niet et gevuul dat ze ommedaenken hebben veur mi'j.
Mar krimmeren over oons ni'je energieveurschot? Och, op 24 uren rieden gaon Oekraïners deur de bominslaegen op energiekneuppunten een ieskoolde winter integen! Mi'j heuren jim dus niet klaegen."