Heel wat brandwondpatiënten zijn jonger dan 4 jaar: “Spoelen met ijskoud water is géén aanrader”
Iedereen met jonge (klein)kinderen kent het wel: zó trots dat die dreumes zijn of haar eerste wankele stapjes zet. Totdat de kleine plots een kopje op de salontafel omgooit. Heet water, van koffie of thee, is een van de belangrijkste oorzaken van brandwonden bij kleine kinderen. “Eén op de drie van onze patiënten is nog geen 4 jaar oud”, zegt brandwondenarts Ymke Lucas. Hoe kun je zulke ongevallen voorkomen? En wat doe je best als iemand een brandwonde heeft?
Cock RijneveenLaatste update:02-12-22, 16:49Bron:AD, Primo
Van de 400 patiënten die dr. Ymke Lucas en haar collega’s van het Brandwondencentrum in Rotterdam in een jaar tijd behandelen, is een derde nog erg jong: tussen de 0 en 4 jaar. Hete thee of koffie is in vele gevallen de oorzaak van onnodig leed en af en toe fysieke schade voor het leven. “Verbrandingen door heet water – van thee, koffie, noedels, ouderwets stomen met een doek – komen echt nog vaak voor. Vooral bij de kleintjes van één of twee jaar. Bij hen zien we verwondingen op hun borst of gezicht. Bij stomen zijn het meer de bovenbenen, omdat ze het kommetje met heet water omtrekken.”
Zelf heeft Ymke Lucas ook een peuter. De salontafel heeft ze de deur niet uitgedaan, maar ze is misschien wel wat alerter dan een ander en laat haar kind nooit achter zonder nadrukkelijk te hebben gewaarschuwd om niet in de buurt van hete dranken te komen. “Dus koken we op de achterste pitten van het fornuis en we zetten de gashaard niet aan als ons kind in de buurt is.”
De mate van verbranding varieert sterk. Een kop thee of een waterkoker, dat is al een heel verschil.
Brandwondenarts Ymke Lucas
Verschillende graden van verbranding
Bij de patiënten die bij haar binnenkomen, varieert de mate van verbranding heel erg, zegt Lucas. “Een kop thee of een waterkoker, dat verschilt natuurlijk wel.” In de meeste gevallen kan een kind nog dezelfde dag het brandwondencentrum verlaten en zijn de verwondingen door heet water na twee weken goed aan het genezen. Soms moet er geopereerd worden en is de opname langduriger.
Dat kan het geval zijn bij een huidtransplantatie. Voor brandwonden die door verhit vet zijn ontstaan, bijvoorbeeld. De artsen gebruiken daarvoor huid van een ander deel van het lichaam om de wond te herstellen. “Bij kleine kinderen halen we dat vaak van hun hoofd. Dan scheren we hun haar en nemen we een stukje van de hoofdhuid om de verwondingen op hun lichaam te laten genezen. Daar valt het het minst op. Het haar groeit zo weer aan.”
Op wat oudere leeftijd zien de dokters dat er ook vaak vuurwerk in het spel is, waarbij de populariteit van Tik Tok ook van invloed kan zijn. De afgelopen jaarwisseling zagen ze zo’n dertig kinderen die zich behoorlijk hadden verbrand aan (kinder)vuurwerk. Het Brandwondencentrum benadrukt nu ook dat kindervuurwerk minder onschuldig is dan wordt aangenomen.
Op gezette tijden keert ook een ‘TikTok-challenge’ terug. Dan wordt er gefilmd hoe bovenop vuurwerk wordt getrapt en hoe dat dan ontploft. “Dat zijn alleen maar jongens die dat doen, altijd met een brandwond aan hun voeten tot gevolg.”
Dit moet je doen als je je verbrandt
Als je een brandwonde onmiddellijk tien tot twintig minuten lang spoelt met lauw zachtstromend kraanwater, kan je erger leed voorkopen. Het weekblad Primo gaf een overzicht van hoe je best de eerste zorgen toedient bij brandwonden.
Schroeiende hitte doet het water uit onze cellen in een ijltempo verdampen waardoor die dreigen af te sterven. Is er geen kraanwater gebruik dan een natte doek, of desnoods slootwater. Maar gebruik geen ijskoud water of ijsblokjes: door de kou trekken bloedvaatjes samen, wat de genezing vertraagt en pijn doet toenemen.
Bij chemische wonden blijf je langer spoelen met water. Dan bel je ook best naar het Antigifcentrum. Loszittende kledij die mee verbrand is, moet je zo snel mogelijk weghalen. Wat aan de wonde kleeft, laat je beter zo. Vuil in de wonde mag je wel voorzichtig verwijderen.
Je kan deze inhoud niet bekijken
Deze inhoud bevat cookies van social media of andere externe platformen. Omdat je deze cookies uitgeschakeld hebt blijft deze inhoud verborgen. Aanvaard cookies van sociale media om de inhoud alsnog weer te geven.
Na die eerste spoeling kan je nagaan hoe ernstig de brandwonde is, door de grootte en de diepte ervan in te schatten. De meeste brandwonden kan je zelf behandelen als de wonde kleiner is dan een muntstuk van twee euro en het gezicht niet raakt. Is een brandwonde groter dan een muntstuk van twee euro, bevindt ze zich op het gezicht of is er blaarvorming, dan bedek je die en raadpleeg je een arts.
Wordt een brandwonde groter dan de hand van het slachtoffer, dan dek je die toe en ga je naar een spoeddienst of het dichtstbijzijnde brandwondencentrum. Afdekken kan in die gevallen het best met plasticfolie.
De diepte van een brandwonde schat je in door naar het uiterlijk te kijken. Is er enkel roodheid, dan gaat het om een eerstegraads brandwonde. Koelverbanden en hydraterende zalven kunnen hier de pijn verzachten. Een oppervlakkige tweedegraads brandwonde is ook rood en pijnlijk maar er ontstaan daarnaast blaren.
Je kan deze inhoud niet bekijken
Deze inhoud bevat cookies van social media of andere externe platformen. Omdat je deze cookies uitgeschakeld hebt blijft deze inhoud verborgen. Aanvaard cookies van sociale media om de inhoud alsnog weer te geven.
Bij een diepe tweedegraads brandwonde is de huid vlekkerig rozerood met witte plekken. Ook hier vormen er zich blaren, maar de wonde geeft nu verraderlijk weinig tot geen pijn. Bij tweedegraads brandwonden vormt hygiëne de prioriteit. Over het algemeen is het beter om niet in een blaar te prikken zodat de wonde nog gesloten blijft.
Wanneer een blaar gescheurd is, hebben we een vochtige open wonde: die moet ontsmet en afgedekt worden met een niet-klevend gaas. Het vroeger veel gebruikte Flammazine wordt tegenwoordig weggelaten, omdat het de genezing eerder vertraagt en het moeilijker maakt om de wonde op te volgen. Bij een gescheurde blaar mag een huidflapje voorzichtig weggeknipt worden, weliswaar met een proper schaartje.
Een derdegraads brandwonde is geelwit of bruin en voelt stug aan. De wonde doet geen pijn. De brandwonde is zo diep dat de zenuwuiteinden in de huid kapot zijn. Daardoor voelt men geen pijn meer. Als de huid nog erger verbrandt ontstaan er zwarte plekken: een verkoolde wonde. Bij een derdegraadsverbranding moet je steeds de zorg van een brandwondencentrum inroepen.
Je kan deze inhoud niet bekijken
Deze inhoud bevat cookies van social media of andere externe platformen. Omdat je deze cookies uitgeschakeld hebt blijft deze inhoud verborgen. Aanvaard cookies van sociale media om de inhoud alsnog weer te geven.
Water, water! Ook bij spatten in het oog door bijtende stoffen moet je snel en langdurig spoelen met lauw water gedurende minstens een halfuur, tot zelfs twee uur in geval van alkalische stoffen. Dat geldt voor alle producten, ook zwavelzuur of ongebluste kalk. Spoel weg van het niet-aangetaste oog. Hou de oogleden zo goed als mogelijk opengesperd. Verwijder indien mogelijk eventuele contactlenzen en spoel daarna. Ga na het spoelen onmiddellijk naar het ziekenhuis.
