Zowel werkgevers als vakbonden hebben de hakken in het zand staan bij onderhandelingen voor een nieuwe cao voor de kinderopvang vanaf 2023. 111.000 werknemers wachten hierop.
Kinderopvangwerkgevers willen in een eindbod ruim 10 procent extra bieden, maar dat is wel het percentage over twee jaar gespreid (2023 een verhoging en 2024 ook een verhoging) en ook deels opgebouwd met eindejaarsuitkeringen. Ook worden loonschalen aangepast, personeel stapt op een hoger niveau in en kan langer doorgroeien in salaris.
Vakbonden FNV en CNV willen een échte inflatiecorrectie (een loonsverhoging gelijk aan prijsstijgingen) en zetten daarom in op een salarisstijging van minimaal 12 procent in één jaar tijd. Anders gaat personeel er ondanks een loonsverhoging in koopkracht op achteruit.
De bonden willen maar afspraken maken voor één jaar, omdat het onzekere tijden zijn. Dat is voor werkgevers juist een argument om afspraken voor twee jaar voor te stellen. Tot aan 2025, als het kabinet via een grote stelselwijziging kinderopvang voor vrijwel alle ouders bijna gratis wil maken.
Werkgevers spreken in hun bericht ook nog eens de hoop uit op een hogere kinderopvangtoeslag. "Als het ministerie daar alsnog toe besluit, dan komt dat een-op-een in extra salarisverhogingen voor medewerkers", beloven zij.
Duizenden vacatures erbij in de kinderopvang
De noodzaak tot extra personeel in de kinderopvang is hoog, zegt ook ING in een brancherapport donderdagochtend. Het aantal vacatures is enorm hard gestegen. In het tweede kwartaal kwamen er 6800 vacatures bij, vier keer zoveel als in 2018. Daarmee neemt de krapte volgens ING twee keer zo snel toe als in andere sectoren.
Volgens de bank speelt salaris hierbij ook een rol. "Dat moet minimaal marktconform zijn." Maar dat is het niet helemaal. Onderwijsassistenten met hetzelfde opleidingsniveau als pedagogisch medewerkers in de opvang (mbo-3) verdienen volgens ING meer en krijgen ook meer vakantiedagen. Daardoor kan het voor jongeren interessanter zijn om voor het onderwijs te kiezen, waar ook veel mensen worden gezocht.
Ten opzichte van zorgfuncties met een vergelijkbare opleiding verdienen medewerkers in de kinderopvang juist wel meer.
Meerurenbonus om werknemers vaker in te zetten
Salaris is niet de enige oplossing voor het personeelsgebrek, stelt ING. Sectoreconoom Jan-Willem Spijkman oppert ook een meerurenbonus voor personeel dat extra uren gaat draaien. Nu werkt 80 procent van het personeel in deeltijd en volgens ING zijn er veel werknemers die meer uren willen werken. Maar toch wordt de extra beloning voor meer uren nog maar beperkt ingezet, constateert Spijkman.
Andere mogelijke oplossingen volgens de bank: zorgen dat het voor ouders aantrekkelijker is om kinderen op woensdag en vrijdag te brengen, meer samenwerking tussen kinderopvangorganisaties en werknemers beter ondersteunen.
"Kinderopvangorganisaties doen er al alles aan om personeel meer uren te laten werken. Dat stimuleren via een bonus is te simpel", zegt Rogier Vegter, bestuurslid van de Brancheorganisatie Kinderopvang. "Vaak willen de medewerkers wel meer uren, maar gaat dat niet in het rooster omdat de buitenschoolse opvang niet de hele dag open is. Of omdat ze wel meer uren, maar niet een dag extra inzetbaar zijn."
Vakbonden dreigen voorzichtig met stakingen
In de verklaringen van de vakbonden laten ze het woord stakingen al vallen. "Of we gaan staken, net als vorig jaar, is nog niet duidelijk", zegt FNV-bestuurder Deddy Dorenbos. "Dat is natuurlijk het laatste wat onze leden willen. Omdat juist ouders en kinderen daar de dupe van zijn."
Ook Vegter zegt dat een mogelijke staking 'erg triest' zou zijn voor ouders en kinderen. "En dat terwijl er een voorstel voor een bovengemiddelde loonsverhoging ligt."