Vlaamse en Nederlandse zonne-energiebranche wil ‘sector of choice’ worden

Het tekort aan gouden handjes en knappe koppen voor de verkoop, de installatie en het onderhoud van zonneboilers, zonnepanelen, omvormers en thuisbatterijen neemt steeds extremere vormen aan. Alsof dat niet genoeg is, houdt de roep aan om de installatiekwaliteit verder te verhogen. Ook voor opleidingsinstituten is er daarmee in 2023 volop werk aan de winkel.

Hoge werkdruk en vertraagde projecten. Het is allang geen doemscenario meer voor de Vlaamse en Nederlandse zonne-energiesector, maar steeds vaker de realiteit. Ondernemers zien het aanhoudende personeelstekort inmiddels als een groter probleem dan de beperkte beschikbaarheid van producten en materialen. Het tekort aan gekwalificeerde arbeidskrachten is zowel in Nederland als Vlaanderen dan ook een slepende kwestie. Terwijl de Vlaamse en Nederlandse overheid er voortdurend alles aan doen om de installatiekwaliteit van hernieuwbare-energiesystemen te verbeteren – onder meer door het stellen van strengere eisen – hebben installatiebedrijven de grootste moeite om überhaupt voldoende vakmensen in dienst te nemen om de aanhoudende groei te faciliteren.

Handjes
Het tekort aan arbeidskrachten neemt aan beide kanten van de grens van de Lage Landen extreme vormen aan. Zo verkeert Nederland sinds eind 2021 voor het eerst in tientallen jaren in de situatie dat er meer vacatures dan werklozen zijn. In het najaar van 2022 telde het Nederlandse UWV maar liefst 48.000 openstaande vacatures bij bedrijven die actief zijn in de energietransitie.

Eind 2022 telde België op zijn beurt bijna 200.000 openstaande vacatures – waarvan twee derde in Vlaanderen – wat vrijwel een verdubbeling is ten opzichte van 2020 en het hoogste aantal sinds het Belgische nationale statistiekbureau Statbel gestart is met de registratie.

Geen snelle oplossing
Voor bedrijven in de zonne-energiesector is het goed om te beseffen dat er geen snelle oplossing is voor het personeelstekort. Het is een direct gevolg van de bevolkingssamenstelling: het aantal ouderen neemt toe en het aantal jongeren neemt af. Personeel uit het buitenland aantrekken of mensen omscholen kost tijd. Potentiële werknemers hebben vandaag de dag bovendien veel keuze en dus moeten ze door potentiële werkgevers verleid worden. Een opsteker voor de zonne-energiesector is dat veel medewerkers, zeker vanuit de jongere generatie, willen werken voor bedrijven die duurzaam ondernemen.

Zonne-energiebedrijven doen er slim aan om in de komende jaren de banden met het Nederlandse middelbaar beroepsonderwijs (mbo) en het Vlaamse technisch secundair onderwijs (tso) te versterken. Daar valt veel te halen, bijvoorbeeld door talent vroeg aan bedrijven te binden. Natuurlijk is het ideaal om personeel te vinden dat qua kennis, ervaring en competenties helemaal past bij het profiel. In de huidige arbeidsmarkt is dat alleen vrijwel onmogelijk en zullen werkgevers concessies moeten doen. Daarbij kunnen zij zich het beste focussen op competenties waardoor een veel groter deel van de arbeidsmarkt wordt bereikt. Kennis is namelijk relatief gemakkelijk en snel te leren en ervaring komt vanzelf.