Dit is de beste manier om iemand te troosten die verdrietig is

Wanneer een vriend, partner, familielid of collega van streek is, hebt u zich waarschijnlijk weleens afgevraagd hoe u die persoon het best kunt opbeuren. Laten uitpraten? Een chocoladereep aanbieden? Ruimte geven om eens goed te huilen? De ideale aanpak hangt af van de persoon en de context, zeggen deskundigen. Uit een beperkt maar groeiend aantal onderzoeken blijkt wel dat een gesprek aanknopen een van de krachtigste manieren is om iemands gevoelens te sussen.

Woorden spelen een belangrijke rol in het vormen van emoties omdat mensen zo’n sociale soort zijn. Onze hersenen zijn nauwkeurig afgestemd op informatie die ze van anderen krijgen en ze “gebruiken die voortdurend als feedback om ons gedrag en onze reacties te veranderen”, zegt Razia Sahi, doctoraatsstudent psychologie aan de universiteit van Californië in Los Angeles. Zij bestudeert hoe sociale interacties de emoties van mensen beïnvloeden. “Anderen geven veel om wat we denken.”

De woorden die we gebruiken om anderen te troosten zijn belangrijk: sommige vormen van verbale steun blijken meer te helpen dan andere. In een kleine studie gepubliceerd op 8 december ontdekten Sahi en haar collega’s bijvoorbeeld dat mensen bevestiging – zinnen zoals ‘Ik begrijp waarom je je zo voelt’ of ‘Dat klinkt heel moeilijk’ – als bijzonder troostrijk beschouwen.

Ook andere vormen van feedback, zoals iemand helpen inzien dat het beter zal gaan of iemand aanmoedigen om de situatie vanuit een nieuw perspectief te bekijken, kunnen volgens het onderzoek helpen. Soms zijn dat soort reacties op de lange termijn zelfs nuttiger dan zinnen van bevestiging. “Verschillende strategieën voorzien in verschillende behoeften”, zegt Karen Niven, professor organisatiepsychologie aan de Sheffield University Management School in Groot-Brittannië. Zij bestudeert hoe mensen de emoties van hun omgeving beïnvloeden.

Bevestig hun emoties

Een terugkerende bevinding is dat mensen zich meestal slechter gaan voelen als je zegt dat ze zich niet zo slecht moeten voelen. In een baanbrekende studie uit 2012 luisterden onderzoekers naar 228 telefoongesprekken tussen boze klanten en vertegenwoordigers van de klantenservice die vragen en klachten over medische rekeningen behandelen. Als de vertegenwoordigers tegen de boze klanten zeiden dat ze moesten “kalmeren” of “ontspannen”, werden de klanten meestal nog bozer.

Dit soort strategieën werkt averechts omdat ze impliceren dat de gevoelens van de persoon “misschien ongepast zijn, of dat hun emotie misschien intenser is dan de situatie vereist”, aldus Sahi. Het stuurt onbedoeld de boodschap dat ze overdreven reageren, wat hen paradoxaal genoeg alleen maar emotioneler maakt. “Er is geen bewijs in studies dat dit goed werkt”, zegt Niven.

In hun nieuwe studie rond twee experimenten vroegen Sahi en haar collega’s aan 318 mensen door welke feedback van anderen zij zich het meest getroost zouden voelen na een conflict met iemand die ze kennen (bijvoorbeeld een ruzie met een vriend of huisgenoot, of gevoelens van verraad). Bevestiging was de duidelijke winnaar. De deelnemers zeiden dat ze bevestigende opmerkingen als ‘Ik kan me voorstellen dat dat moeilijk was’ troostrijker vonden dan andere soorten feedback die probeerden iemands denken over het probleem te veranderen, zoals ‘Probeer beide kanten van de situatie te zien’ of ‘Probeer te denken dat het glas halfvol is in plaats van halfleeg’.

“Als mensen naar je luisteren en zeggen dat ze je begrijpen, voel je je vertrouwd, verzorgd en verbonden”, zegt Sahi. “En je verbonden voelen met andere mensen is extreem belangrijk voor ons.” Omdat onze voorouders meer kans hadden te overleven als ze lid waren van een groep, is het verlangen om door anderen geaccepteerd te worden “een overlevingsinstinct dat in ons verankerd zit”, legt ze uit.

Help een strategie uitstippelen (als ze daarvoor openstaan)

Hoewel bevestigende woorden mensen op het moment zelf een beter gevoel kunnen geven, helpen ze niet noodzakelijk om het probleem op te lossen of om negatieve emoties op de lange termijn weg te werken, zegt Niven. Dus als ze ervoor openstaan, kan praten over hoe ze een bepaalde hindernis of conflict kunnen overwinnen een vriend of collega het gevoel geven dat ze controle hebben over hun situatie, aldus Niven. Dit kan helpen hun emoties te verlichten en mogelijk zelfs het probleem volledig op te lossen.

Toch staat niet iedereen open voor die aanpak, zegt Sahi. Luister dus eerst naar hoe iemand tegen de situatie aankijkt, zegt ze. Onderzoekers hebben ontdekt dat mensen aanwijzingen geven over wat ze willen door de woorden die ze gebruiken. Als ze zich concentreren op hun emoties door iets te zeggen als ‘Ik heb het gevoel dat ze niet om me geven’, zijn ze waarschijnlijk alleen op zoek naar bevestiging. Als ze daarentegen zeggen dat ze zich anders zouden willen voelen of dat ze willen weten hoe ze een probleem kunnen oplossen, dan “nodigen ze je uit om hen te helpen”, legt Sahi uit.

Als ze het oplossen van problemen verwelkomen, doe dat dan voorzichtig

Als je denkt dat de ander ervoor openstaat om zich te laten helpen bij het uitstippelen van een strategie, kun je nog altijd beginnen met het valideren van hun gevoelens, zegt Niven. Vertel dat je begrijpt waarom ze zich zo voelen, of dat jij op dezelfde manier zou hebben gereageerd. Studies hebben uitgewezen dat mensen ontvankelijker zijn voor advies nadat ze zich emotioneel gesteund voelen dan als ze helemaal geen bevestiging hebben gekregen.

Begin met een probleemoplossende strategie. De deelnemers aan de studie van Sahi vonden een aanpak van ‘tijdelijke distantiëring’ het nuttigst. Dat houdt in dat ze mensen helpen begrijpen dat de zaken na verloop van tijd waarschijnlijk verbeteren, hoewel ze nu misschien slecht zijn. Mensen gaven de voorkeur aan deze aanpak boven strategieën om hen optimistischer te maken (zoals formuleringen als ‘een glas dat halfvol is’) of suggesties om de situatie proberen te zien vanuit het perspectief van iemand anders. Het is onduidelijk waarom deze aanpak de voorkeur had. Misschien omdat het niet confronterend of ontkrachtend aanvoelde, zegt Niven, die niet bij dit onderzoek betrokken was.

Het kan ook helpen om in acht te nemen hoe de persoon in kwestie jou in het verleden heeft gesteund, zegt Sahi. Uit haar onderzoek blijkt dat mensen die de neiging hebben anderen probleemoplossend advies te geven, die vorm van advies ook liever krijgen als ze zelf overstuur zijn.

Voor sommige problemen is echter een ernstiger interventie nodig. Misschien is een vriend in ontkenning over een gewelddadige relatie en wil je die de ernst van de situatie helpen inzien. Als je iemands perspectief in twijfel wilt trekken, leg dan eerst uit dat je feedback voortkomt uit hoeveel je om die persoon geeft, zegt Jamil Zaki, sociaal psycholoog aan Stanford University. “Zeg: ‘Ik wil echt dat je je voldaan voelt. Ik wil dat je je gesterkt voelt. En ik denk dat deze specifieke situatie waarin je je bevindt misschien ingaat tegen dat doel’.”

Onthoud dat het de gedachte is die telt

Hoewel het moeilijk kan zijn te weten hoe je iemand het best kunt helpen, benadrukt Zaki dat we erop moeten vertrouwen dat onze pogingen worden gewaardeerd. Zelfs als we niet weten wat we doen.

In een studie gepubliceerd in 2022 ontdekten onderzoekers dat mensen meestal onderschatten hoe nuttig pogingen om anderen te helpen zijn, misschien omdat ze bang waren dat hun advies niet perfect was. De onderzoekers ontdekten dat mensen steun waarderen, zelfs als die niet precies op hun behoeften is afgestemd.

Met andere woorden, het belangrijkste is niet dat je het juiste zegt, maar dat je aanwezig bent en probeert te helpen. “We kunnen een verschil maken voor andere mensen met relatief weinig inspanning”, zegt Zaki. “Soms is gewoon aanwezig zijn alles wat je moet doen.”

_{© The New York Times}