Er gebeuren vaker ongelukken met drugslabs. Hoe kan dat?

Bij een explosie in een drugslab aan de Polderweg in Haule viel in de late avond van 31 mei Frieslands eerste drugslabdode.

Bij een explosie in een drugslab aan de Polderweg in Haule viel in de late avond van 31 mei Frieslands eerste drugslabdode. Foto: Rens Hooyenga

Er gebeuren vaker ongelukken met drugslabs, constateert Willem Woelders, landelijke portefeuillehouder drugs bij de politie in een terugblik op het afgelopen jaar. Het fabriekje in Haule is daar een voorbeeld van. Daar vielen in juli een dode en een zwaargewonde na een explosie.

Volgens Woelders is deze ontwikkeling toe te schrijven aan het toenemende aantal invallen en aanhoudingen. En die zijn weer het gevolg van het ontcijferen van cryptotelefoondiensten als EncroChat, Sky en ANOM. Het lezen van deze berichten leidde de politie naar de mensen achter de labs.

,,Leiders zijn opgepakt, maar ook de mensen die labs runnen, zoals ketelbouwers en koks. Ons vermoeden is dat in hun plaats onervaren mensen zijn gekomen. Daardoor zien we nu meer incidenten, zoals branden en explosies. Met alle gevolgen voor de omgeving’’, zegt Woelders.

De Polderweg in Haule werd in de late avond van 31 mei opgeschrikt door een harde knal, gevolgd door een rookpluim. Die bleken afkomstig vanuit een schuur achter een woonboerderij.

De overbuurman zag een 21-jarige man uit Eindhoven naar buiten rennen. De verkoolde man riep dat zijn maat nog in de schuur lag. Deze man, een 53-jarige Eindhovenaar, was door de klap naar buiten geslingerd en overleden.

Woningbrand door chemische reactie

Twee maanden eerder, op 30 maart, ontstond er een woningbrand aan De Skieding in Drachtstercompagnie. Het vuur bleek een chemische reactie. Er werden tientallen vaten met drugsafval aangetroffen. Twee mannen uit Den Haag, van 34 en 40 jaar, zijn aangehouden.

Op 25 augustus kwam er een lab in Vrouwbuurt aan het licht. In een afgelegen schuur aan de Middelweg Oost, waarin ooit een kippenmesterij en een eierhandel gevestigd zaten, lag 10.000 liter drugsafval.

Op 16 december en 19 december werden er drugsfabriekjes ontdekt in respectievelijk Joure en Drachten. Vanwege illegale activiteiten in het pand aan de Handelswei in Joure pakte de politie een 45-jarige man uit Rotterdam op. Een Mexicaan en een Colombiaan werden op heterdaad betrapt toen ze aan het werk waren in het lab aan De Hemmen in Drachten.

Hiermee komt het totaal aan opgerolde drugslabs op vijf. In 2021 waren het er drie, in 2020 twee, in 2019 ook drie, in 2018 een en in 2017 twee. De politie zet sinds twee jaar steviger in op dergelijke fabriekjes. De prioriteit werd toen verlegd van wietkwekerijen naar drugslabs. In maart 2020 is het hennepteam na vijf jaar actief te zijn geweest opgeheven.

Twee ‘Friese’ doden in 2022

Friesland telde in 2022 twee moorden. Op 6 maart werd de Amerikaanse NHL-studente Mieke Oort (21) uit Leeuwarden omgebracht door een voormalige Tinderdate.

Deze 27-jarige man werd eind november veroordeeld tot een celstraf van vijftien jaar en tbs met dwangverpleging. Hij gaf aan te hebben gehandeld uit jaloezie en frustratie.

De 50-jarige André Tromp uit Leeuwarden werd op 10 juli in de Haddingestraat in Groningen vermoord. Een 24-jarige verdachte straatdealer uit Groningen verklaarde zich bedreigd te voelen door de groep van zo’n vijftien Leeuwarders, waarvan Tromp deel uitmaakte.

Er diende een aantal grote rechtszaken. Voor de behandeling van de drugs-, wapenhandel- en witwaszaak Vidawaren werden 25 zittingsdagen uitgetrokken. De kopstukken werden veroordeeld tot celstraffen van 7 jaar. Dankzij de ‘Vidarverklikker’ waren ze er gloeiend bij.

Deze man, een inmiddels 67-jarige crimineel uit Leeuwarden, werkte als criminele burgerinfiltrant voor de politie en kreeg de opdracht te achterhalen of de Hell’s Angels in Harlingen in drugs handelden. Volgens de advocaten van de verdachten was de inzet niet rechtmatig, de rechtbank oordeelde dat wel aan de strenge regels voor de inzet van een mol was voldaan. Een aantal veroordeelden heeft hoger beroep aangekondigd.

Moordzaak Van Seggeren

Verder kwam de zaak Van Seggeren uit 2017 weer aan de orde. De weduwe van de vermoorde Tjeerd van Seggeren (37) uit Kollumerzwaag was in cassatie gegaan bij de Hoge Raad tegen het vonnis van het hof: twintig jaar cel voor het medeplegen van moord.

Nadat ‘s lands hoogste rechtsorgaan de zaak twee keer had aangehouden, oordeelde de Hoge Raad in september dat de veroordeling van de weduwe wegens het medeplegen van de moord op haar man in stand blijft.

Begin oktober stond de rechtbank een week lang in het teken van drie Wolvegaster drugsbroers. Zeventien verdachten moesten voorkomen. De broers werden in november veroordeeld tot celstraffen van 8, 6 en 4 jaar voor het runnen van een criminele organisatie die zich bezighield met drugshandel en witwassen. Ook twaalf handlangers kregen een gevangenisstraf opgelegd.

De twee broers uit Heerenveen en Wolvega die gelinkt werden aan de moord op Ida Klijnstra uit De Blesse in 2008 werden vorige week vrijgesproken. Hun vader wordt als hoofddader gezien. Hij pleegde vijf dagen na de moord zelfmoord toen de politie bij hem thuis in Franeker op de stoep stond.