Nieuw op 1 januari: deze veranderingen hebben een impact op uw portefeuille

Door de aanpassing van de belastingschalen in de bedrijfsvoorheffing, zullen alle Belgen vanaf 1 januari hun nettoloon zien stijgen, zowel in de private als in de openbare sector. Volgens hr-dienstverlener SD Worx gaat het om minstens 50 euro netto per maand, of 600 euro netto per jaar. De stijging staat los van de automatische loonindexering, die voor een pak werknemers uit de privésector ook op 1 januari valt en het nettoloon dus nog meer zal doen stijgen.

Lees ook: Indexering van belastingschijven doet nettoloon stijgen, maar dat is niet genoeg volgens fiscaal expert: “Heel wat belastingverminderingen worden niet geïndexeerd” (+)

De lonen van meer dan een miljoen werknemers worden aangepast aan de stijgende inflatie. De grootste groep van werknemers die hun lonen zien stijgen op 1 januari - met 11,08 procent - valt onder het paritair comité 200. Ze zijn met een half miljoen. Onder meer IT’ers, maar ook werknemers van callcentra of bedienden in uitzendkantoren of in de grafische nijverheid behoren tot dat paritair comité.

Onder andere ook werknemers uit de voedingsnijverheid (10,96 procent), de handel in voedingswaren (11,08 procent), het goederenvervoer voor rekening van derden (10,96 procent), de bedienden van de internationale handel (11,19 procent), de horeca (10,964 procent), de verzekeringen (11,1905 procent) of het beheer van gebouwen en vastgoedmakelaars (11,08 procent), zien hun loon stijgen.

In 2023 zal een gemiddeld gezin met een gemiddeld verbruik op jaarbasis ongeveer 17 euro meer betalen voor de component drinkwater op de waterfactuur in vergelijking met 2022. Dat berekende de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). De lichte stijging is het gevolg van de nieuwe tarieven voor drinkwater die de WaterRegulator, die deel uitmaakt van de VMM, eind december goedkeurde.

Op Nieuwjaar wordt het startschot gegeven voor de geleidelijke afbouw van het fiscaal gunstregime voor bedrijfswagens. De benzine- en dieselkosten van plug-inhybrides die vanaf 1 januari 2023 gekocht, gehuurd of geleaset zijn, zijn nog maximaal voor 50 procent aftrekbaar. Het is de eerste stap in het plan van minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) om zo veel mogelijk elektrische auto’s op de baan krijgen.

Voor diesel en benzine wordt het fiscaal voordeel stapsgewijs afgebouwd. Vanaf 2026 geldt de aftrekbaarheid alleen nog voor emissieloze wagens. Voor bedrijfswagens die pas na 1 juli 2023 worden aangekocht, stijgt bovendien de CO2-solidariteitsbijdrage. Hoeveel die stijging inhoudt, hangt af van het brandstoftype en de CO2-uitstoot van de wagen.

Vanaf 1 januari doet het capaciteitstarief zijn intrede op de stroomfactuur van de Vlaamse gezinnen. Een deel van de factuur wordt voortaan bepaald door ons piekverbruik. Voor de meeste gezinnen zal dat niet zo heel veel veranderen, verzekert de Vlaamse energieregulator Vreg.

Concreet zal 7 procent van de factuur worden bepaald door het piekverbruik of hoe zwaar het stroomnet wordt belast. Het overgrote deel van de factuur blijft dus afhankelijk van het verbruik.

Voor wie een sociaal tarief heeft, verandert er helemal niks en is het capaciteitstarief niet van toepassing.

KIJK. Vanaf 1 januari geldt het capaciteitstarief

Lees ook: OVERZICHT. Vanaf vandaag geldt het capaciteitstarief: hoe vermijd je een piek in je energieverbruik? En wat als je nog een analoge meter hebt?

Proximus trekt op 1 januari de prijzen van een groot deel van zijn diensten op. Het gaat volgens het telecombedrijf om verhogingen met gemiddeld 4 à 6 procent. Bij concurrent Orange worden de prijzen op 15 januari verhoogd.

De vorige prijsverhoging bij Proximus dateert van 1 mei. Toen ging de prijs van de populaire Flex-bundels met 3 tot 4 euro per maand de hoogte in. Vanaf januari rekent Proximus nog eens 3 tot 4,5 euro per maand extra voor de meeste bundels. Proximus verwijst opnieuw naar de sterke inflatie. “Die brengt een aanzienlijke kostenstijging met zich mee, met name voor salarissen, energie en prijzen van technologische apparatuur”, zegt het bedrijf.

Telecomoperator Orange trekt vanaf 15 januari de prijzen op voor klanten met mobiele telefonie, televisie en internet. Anderzijds worden de mobiele datavolumes verdubbeld, zo meldt Orange Belgium. Voor klanten met een bundel (internet en/of tv) of verschillende mobiele abonnementen blijft de prijs van mobiele telefonie wel gelijk.

Ook postbedrijf bpost verhoogt vanaf 1 januari een aantal posttarieven fors. Het bedrijf verwijst naar stijgende kosten door de inflatie, loonindexeringen en dalende postvolumes.

Zo wordt de non-priorzegel 16,8 procent duurder, van 1,19 euro per stuk vandaag tot 1,39 euro vanaf 1 januari. Wie een vel van tien stuks koopt, betaalt 1,36 euro per non-priorzegel. Tegenover 2019, toen deze postzegel werd ingevoerd, steeg de prijs al met bijna de helft (+46 procent) .

Het priortarief stijgt begin volgend jaar met 14,8 procent, tot 2,17 euro per stuk. Nu kost een priorzegel 1,89 euro. Wie een vel met tien priorzegels koopt, betaalt 2,14 euro per stuk. Tegenover 2017 verdrievoudigde de prijs.

Ook de prijs om een pakje te verzenden, stijgt begin volgend jaar. Zo zal de Mini Colis Small-eenheidsprijs (max. 1 kilo) van 4,60 euro naar 5,60 euro gaan. Internationale zendingen worden tot 21 procent duurder.

“Met deze prijsaanpassing kunnen we elke burger een hoogwaardige universele postdienst blijven garanderen zonder subsidie van de Belgische staat”, zegt bpost.

Het notariaat wordt op 1 januari grondig hervormd. Door een combinatie van forfaitaire bedragen voor de aankoopakte en de kredietakte en een korting op de erelonen, zou een mediaanwoning van 232.500 euro meer dan 1.000 euro goedkoper moeten worden. Federaal minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) maakt zich sterk dat de aankoop van een woning op die manier in 98 procent van de gevallen voordeliger zal uitvallen. Die korting zal wel enkel gelden voor de aankoop van de eigen woning, waarin de koper ook zelf gaat wonen.

Lees ook: Wat verandert er vanaf 2023 bij de notaris? Onze geldexpert bekijkt 3 nieuwigheden: “Wie in 2023 een gezinswoning koopt, betaalt minder aan de notaris” (+)

Het fiscaal voordeel voor particulieren, zowel eigenaars als huurders, zakt op 1 januari 2023 van 45 naar 30 procent, op 1 januari 2024 naar 15 procent. Het bedrag waarvoor een belastingvermindering kan worden verleend is wel beperkt tot 1.500 euro per laadpaal en per belastingplichtige. Het laadstation moet bovendien “intelligent” zijn en mag enkel gebruik maken van groene stroom.

Ook bedrijven worden via een verhoogde investeringsaftrek gestimuleerd om laadpalen te plaatsen. Voor hen wordt het voordeel op 1 januari 2023 afgebouwd van 200 naar 150 procent. Hun laadinfrastructuur moet tijdens een deel van de dag ook toegankelijk zijn voor andere gebruikers.

De sociale tarieven voor elektriciteit en aardgas gaan op 1 januari omhoog. Het elektriciteitstarief stijgt gemiddeld met 7,8 procent en dat van aardgas met 9,7 procent. Dat blijkt uit gegevens van de federale energieregulator CREG. Het sociaal tarief enkelvoudig voor elektriciteit gaat naar 28,579 cent per kilowattuur inclusief btw. Het sociaal tarief voor aardgas zal 3,729 cent per kilowattuur bedragen, inclusief btw.

Lees ook: De sociale tarieven in kaart gebracht: waar hebt u recht op, en wat is uw voordeel? (+)

De premie voor wie zonnepanelen op een dak installeert in Vlaanderen, wordt in 2023 gehalveerd tot maximaal 750 euro. De premie wordt berekend op basis van het vermogen van de zonnepanelen zelf (en dus niet het vermogen van de omvormer). Ze bedraagt 150 euro per kilowattpiek (kWp) voor installaties tot maximaal 4 kWp en bijkomend 75 euro per kWp van 4 tot 6 kWp. Dat komt overeen met maximaal 750 euro. De premie is bovendien begrensd tot 40 procent van de investeringskosten inclusief btw, vermeld op de facturen.

In 2024 zal de premie normaal gezien nog eens halveren, vanaf 2025 zal ze verdwijnen. Het is de datum van de keuring van de installatie die telt voor de premie. Zij moet worden aangevraagd bij netbeheerder Fluvius.

Lees ook: Bouwen, kopen of renoveren in 2023? Hou rekening met deze nieuwe regels

En dan zijn er nog een aantal veranderingen die u niet in uw portefeuille zal voelen, maar wel eveneens vanaf 1 januari in voege treden:

Vanaf 1 januari geldt er aan algemeen rookverbod in alle 550 treinstations in België. Dat verbod geldt ook in open lucht: roken en vapen mag dus ook niet meer op het perron.

Het volledige rookverbod is de laatste stap in het rookvrij maken van het spoorwegdomein. Sinds 2004 mag er niet meer gerookt worden in de trein, en later kwam er ook een rookverbod in de stations en op overdekte perrons.

Concreet zullen alle asbakken van de perrons worden verwijderd en zullen er verbodsborden worden opgehangen. Wie het verbod overtreedt, riskeert een boete van minstens 50 euro.

Vanaf 1 januari 2023 mogen pony’s, paarden of paardachtigen niet langer gebruikt worden op kermissen, jaarmarkten en aanverwante evenementen. Dat besliste minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA). Om een einde te maken aan deze achterhaalde praktijk werkte Weyts in 2020 een uitdoofbeleid uit. Kermisponyhouders kregen een overgangsperiode tot en met 31 december 2022 en er werd een compensatieregeling voorzien waarbij het welzijn van de dieren gegarandeerd zal worden.

Bedrijven met relatief veel langdurige werknemers kunnen vanaf 1 januari een financiële sanctie krijgen. De langdurig zieken zelf verliezen 2,5 procent van hun uitkering als ze na lang aandringen blijven weigeren om mee te werken aan het re-integratieproces. De nieuwe maatregelen maken deel uit van het ‘Terug naar Werk’-plan van federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit).

De wet roept een mechanisme in het leven om zowel langdurig zieke werknemers als hun werkgevers financieel te sanctioneren, zij het na een hele cascade aan verwittigingen.

Wie vanaf 1 januari 2023 een huis of appartement koopt, krijgt vijf jaar de tijd om de woning EPC-label D te doen behalen. Een energieprestatiecertificaat, of EPC, geeft weer hoe energiezuinig een gebouw is.

Vanaf 2023 start het plan om gebouwen gefaseerd op te werken naar het beste label, A. En er is nog werk aan de winkel: de gemiddelde woning in België heeft momenteel een energielabel D. Daarom worden nieuwe eigenaars van woningen met label E of F verplicht om te renoveren. De termijn van vijf jaar gaat in met het verlijden van de akte. Haalt u het renovatiedoel van minimaal label D niet tijdig, dan riskeert u een boete van 500 tot 200.000 euro.

Voor geboortes die vanaf 1 januari 2023 plaatsvinden, wordt het geboorteverlof voor vaders en meemoeders opgetrokken van vijftien naar twintig dagen. Het recht op geboorteverlof, dat vroeger het vaderschapsverlof genoemd werd, geldt voor de werknemer, die niet de moeder is die van het kind bevallen is, maar die wel een wettelijke afstammingsband met het kind heeft: dat is dus de vader of de meemoeder van het kind. In grote lijnen is het geboorteverlof van toepassing op werknemers uit de privésector, contractuele personeelsleden in overheidsdienst en zelfstandigen.

Elke werknemer heeft, ongeacht zijn arbeidsregime, recht om in de vier maanden vanaf de dag van de bevalling twintig dagen afwezig te zijn van het werk. Tijdens de eerste drie dagen van het geboorteverlof behoudt de werknemer zijn volledige loon ten laste van zijn werkgever. Daarna wordt een uitkering toegekend door de ziekenfondsen: het bedrag van die uitkering is vastgesteld op 82 procent van het gederfde brutoloon. Bij de geboorte van een tweeling of een meerling wordt het geboorteverlof maar één keer toegekend.

Het tarief voor een consultatie bij de huisarts en bepaalde specialisten wordt vanaf 1 januari 2023 opgetrokken tot 30 euro. Dat zijn de artsen en ziekenfondsen overeengekomen. Het gaat enerzijds om de doorrekening van de indexering, maar ook deels om een opwaardering van de laagste consultatiehonoraria, waaronder dat voor huisartsen. Voor de patiënt verandert er echter niets. Het remgeld blijft onveranderd op 4 euro voor patiënten met een globaal medisch dossier, 6 euro voor patiënten zonder en 1 euro voor patiënten met een voorkeurstarief. Ook bij specialisten blijft het remgeld hetzelfde: 12 euro voor niet-voorkeurstarieven en 3 euro voor patiënten met een voorkeurstarief.