Ik schreef er laatst al over: er is ook heimwee. En die is een beetje heviger nu, in de weken voorafgaand aan kerst. Want november en december in Denemarken, dat is, tja, een verhaal apart. Een verhaal dat me in de 8 jaar dat ik er woonde langzaam brainwashte, net zover tot ik dacht dat er niets mooiers is dan december in Denemarken.
Dat is wat gløgg blijkbaar met je doet.
Dit jaar is alles een beetje anders, maar ergens toch ook hetzelfde. We proberen -vooral voor de kinderen- mee te gaan in dingen als Sinterklaas, maar houden ook vast aan de gebruiken die we in de loop der jaren hadden opgebouwd.
Dat ziet er zo uit.
12 november: Sinterklaasintocht in ons dorp
De vijfjarige vindt ‘het echt wel een beetje spannend want ik heb Sinterklaas nog nooit gezien!’ (ze weet niet meer dat ze toen ze 2 was bij het sinterklaasfeest op de Nederlandse school was). De pieten zijn grotendeels zwart, het is druk, de muziek staat keihard, en de kinderen worden erg hebberig van al het snoepgoed. Ik ben wat overweldigd.
16 november: een dosis kersthygge
Ik ben drie dagen in Kopenhagen voor werk en dompel me helemaal onder in kerstsferen. Onze lievelingskerstmarkt op Højbro Plads is net open, en er is bratwurst. Ik doe de aankoop van de nisse van het jaar voor onze collectie, haal kerstsnoep voor in de julekalender, een nissemuts voor de obsessie van de jongste en rendiersokken voor de oudste. En niet te vergeten ‘god jul’ sokken voor mezelf. Ik ben helemaal content.
20 november: thuis eindelijk schoen zetten
Voor ons is schoenzetten nog geen dagelijkse kost, dus we vergeten het vaak. Pas na anderhalve week denken we eraan, vooral doordat de vijfjarige er op school veel mee bezig is. We stoppen de nissemuts en rudolfsokken in de schoen.
24 november: rommelpiet op school
Rommelpiet is op school! De kinderen in alle staten, want er is rommel en chaos en het is heerlijk magisch en precies zoals het met verhalen zou moeten zijn: spannend en het nodigt uit tot spelen. De meneer kijkt het wat verbaasd aan maar vindt het toch ook wel grappig.
25 november: Sinterklaas op de opvang
Sinterklaasfeest op de opvang en alles is uit de kast gehaald. Verklede (helaas zwarte) pieten, een echte sinterklaas (die de peuter echt wel een hand durft te geven!), en kadootjes voor alle kinderen. Ze komen blij thuis en hebben WEER LEKKER SNOEP.
29 november: ik vul de adventskalender
Ik heb even een melancholisch momentje en vul mijn eigen theekalenders van vorige jaren met kerstsnoepjes voor de kinderen. Ik bedenk hoe leuk het is dat we deze Deense/Duitse traditie van elke dag een vakje openmaken nu inbedden in onze eigen gezinstradities.
30 november: schoentje zetten bij Lidl
Langzaam komen we een beetje in de sintstemming (voor mij is het vooral de pepernoten, voor de kinderen de kadootjes), en denken we eraan om de geknutselde schoen van de vijfjarige naar Lidl te brengen.
1 december: eindelijk is de nisse aangekomen
Met stip mijn favoriete decembermoment: de nisse trekt op 1 december in – het begin van de adventstijd. Het spel, de nieuwsgierigheid, het anders-dan-anders: wat zouden de nisser hebben uitgespookt? Onderbroeken in de diepvries? Lego in de haverbus? Zout in de suikerpot? De peuter trekt alle laatjes van zijn adventskalender in 1x open, eet alle spekjes in 1x op en geeft de chocola met karamel aan zijn zus.
2 december: sinterklaas op school
Sinterklaas komt op school. Het maakt toch wel een beetje indruk op me: zo’n imposante, mythische man. Verhalen zijn wat ons bindt, en het verhaal achter Sint Nicolaas is toch een mooi verhaal. De vijfjarige is ervan overtuigd dat dit een ‘hulpsinterklaas is want hij had een bril op en dat is een hulpstuk’. Geen speld tussen te krijgen natuurlijk.
3 december: kerstfeestje door de vijfjarige
De vijfjarige heeft als hobby ‘feestjes’ en dat uit zich in een lang gekoesterde wens om zelf een kerstfeestje voor haar buurtvriendinnen te organiseren. Zelf boodschappen uitkiezen, programma bedenken, gastenlijst maken. Zo kwam het dat ik met 6 Nederlandse kinderen kerststukjes zat te maken.
4 december: de meneer had dit weekend zijn julefrokost
De meneer had zijn kerstdiner met collega’s in Kopenhagen, en komt terug met een koffer vol Deense kerstbiertjes. Ik kan mijn geluk niet op want er zit precies dat biertje bij dat mijn lievelings is.
5 december: niks
Een gewone schooldag, dus we doen niks, en ons familiesinterklaasfeest van gisteren ging ook al niet door want de vijfjarige en ik hadden buikgriep. Ik ruim de stapel pietendiploma’s op. Van de gymnastiek, de dansles, de zwemles, enzovoort enzovoort.
6 december: sinterklaas eruit, kerstboom erin
Een kerstboom halen deden we altijd op dezelfde plek, en het is gek dat we daarvoor nu een nieuwe plek moeten vinden. In het dorp verkoopt de voetbalvereniging ze, ontdekte ik. ‘Eindelijk kerst’, verzuchten de meneer en ik tegen elkaar. Sinterklaas vonden we wat, tja, overweldigend door de obsessie met kadootjes en verlanglijstjes. Zelfs op de opvang mocht de tweejarige een zak met kadootjes knippen en plakken – dit druist nogal tegen mijn hyggehart in, vooral in deze tijden van crisis-op-crisis en groeiende ongelijkheid, maar ik zeg er maar niet teveel over want ik wil niet die zeikerige remigrant zijn.
11 december: verlate sinterklaasviering
De vijfjarige weet inmiddels dat ‘sinterklaas gewoon papa of mama is’ (nadat ze het een keer vroeg kon ik het niet aan mezelf verkopen die leugen in stand te houden). Dat we het familiefeest een week later deden paste dus prima in haar logica.
12 december: gluhwein/gløggborrel met de buren
Onze gluhwein/gløggborrel was voorheen dé manier om goodwill te kweken als twee buitenlanders in een Kopenhaags volksbuurtje. We besluiten de traditie voort te zetten als twee soort-van buitenlanders in onze Dalfser bubbel. Alleen de (niet te hachelen) marsepeinsnoepjes raken niet op – en dat snap ik wel want ik had ze alleen meegenomen om te laten zien wat echt Deens kerstsnoep is.
13 december: risengrød koken voor de nisse
Ik moest haar een beetje op gang helpen, maar uiteindelijk wilde de vijfjarige me wel helpen risengrød te koken voor de nisse.
14 december: de nisse heeft de melk groen gekleurd
Beetje kleurstof in de melk en je ochtend is meteen een feestje. De peuter zag zijn ontbijt groen kleuren, keek wat verbaasd, knikte instemmend, concludeerde ‘dat heeft de nisse gedaan’ en begon te eten, terwijl hij zei ‘ooh la laaa’. Overigens noemt hij de kerstman nog steeds ‘julemand’ – iets dat ik van harte aanmoedig.
14 december: wat is een Nederlands kerstdiner eigenlijk?
Dit jaar hoeven we geen kerstdiner te verzorgen want we brengen alle kerstdagen bij de schoonfamilie in Duitsland door, maar ik vraag me (eigenlijk al 9 jaar) af wat een echt Nederlands kerstdiner eigenlijk is? Gourmetten? Rollade? Varkenshaas? Ik mis de voorspelbaarheid van precies weten wat december brengt, denk ik.
15 december: een Kopenhaagse gløgg
Ik ben weer in Kopenhagen voor werk, en spreek met vriendin A. en haar negenjarige dochter af op de kerstmarkt, voor gløgg en warme chocolademelk. ‘8 euro, veel te zoet, en gloeiend heet, gatverdamme kerst is gewoon stom’ was haar opgewekte oordeel. Love her.
16 december: mijn eigen kerstdiner
Ik plan mijn bezoekjes aan Kopenhagen strategisch, dus heb vanavond mijn eigen kerstdiner. Ik ben enigszins teleurgesteld dat het menu een moderne twist is op het traditionele Deense kerstmenu want ik keek erg uit naar de fiskefilet en risalamande. Helaas.
17 december: weer thuis
De nisse (‘dat is gewoon mama dat weet ik heus wel!’) is weer geweest en nam deze keer een tas vol Deense goodies mee: een tube makrel, Deense broodjes, een nieuwe flyverdragt (want het skipak van vorig jaar was 15 centimeter te kort en in de winter draag je nu eenmaal een skipak, laat dat duidelijk zijn), en chocolaatjes. LEKKER NOG MEER SNOEP!
18 december: kerstmarkt in Nordhorn
Een kerstmarkt, die hoort te bestaan uit van die houten huisjes en een kraampje met kerstmutsen en lelijke sokken en dan ernaast van die lebkuchen en bratwurst en gluhwein enzo. Voor de meneer (en voor mezelf) moesten we daarvoor naar de dichtsbijzijnde plaats in Duitsland. Aldus geschiedde.
19 december: de portie risengrød is op
Het maakt me trots dat de vijfjarige elke avond gretig een bakje rijstepap weglepelt en daarna braaf een bakje voor de nisse neerzet. Ik had niet durven hopen dat ze het zo zou omarmen. ‘Mama gaan we morgen nieuwe risengrød maken?’.
20 december: nisse protestmars
De volwassenen in dit huishouden worden steeds enthousiaster over het bedenken van nissestreken. Deze ochtend komen we beneden en treffen de familie nisse aan in een protestmars, want de risengrød was op en dat is niet best.
21 december: de grote decembermix
De peuter zingt ‘sinterklaas ging uit fietsen’ (niet kleine piet), ’til julebal i nisseland’ en ‘oh tannenbaum’ allemaal door elkaar en voor hem zijn pepernoten, juleskum en weihnachtschocolade zeer complementaire snacks.
22 december: kerstfeest op school
Eindelijk het kerstfeest van school. Het stelde niet teleur. De vijfjarige zit op een kleinschalige school en er was een kerstmarkt met kinderknutsels, inzameling voor de voedselbank, stamppot voor de ouders, en een kerstdiner in de klas. Wat ze meenam naar het kerstdiner? Æbleskiver. By far haar favoriete kerstsnacks.
23 december: kleine kerstavond (lille juleaften) in Duitsland
Er is 1 ding wél hetzelfde als altijd, dit jaar: we brengen kerstavond door bij de schoonfamilie in Duitsland. We pakken Nederlandse kaas in, grødris uit Denemarken om risalamande te kunnen maken, en na 7 uur in de auto proosten we ‘s avonds op het plaatselijke glühweinfest op kerst 2022. Anders, maar gemütlich.
24 december: kerst!
Aardappelsalade met haring. Gehaktballen. Krasloten. Kerst zoals kerst altijd is, in dit deel van Duitsland. Als een familievriend tijdens een borrel uit de bocht dreigt te vliegen met controversiële politieke statements, vraag ik de meneer in het Deens wat er in godsnaam met die gast aan de hand is. Het voelt een beetje als een superpower, dat we samen een taal beheersen die bijna niemand anders spreekt.
Anders, maar van ons
Het is geen Deense decembertijd. Ook geen Duitse. En evenmin een Nederlandse. Het is gewoon de onze, met salted caramel pepernoten, een adventskalender, nisser, gluhwein en gløgg. Een beetje rommelig, en een beetje van alles.
Mocht je nu meer Deense kersthygge willen: hier vind je alles van de afgelopen jaren bij elkaar verzameld.
Heerlijk om dit in mijn mailbox te vinden vandaag! Jullie ook een gezellige Kerst gewenst! Komt vast goed als ik dat zo lees!
Oh wat leuk weer om te lezen! Mooie mix maken jullie ervan 🍀
Wens jullie gezellige feestdagen en op naar een goed 2023 in NL, DK en DE….
Dank je wel voor deze heerlijke adventskalender. Ik vind het leuk hoe jullie alles er laten zijn. Fijne 2e kerstdag.