Rechtszaak over Vlaams capaciteitstarief op 25 januari van start: verdeeldheid in Vlaams Parlement

Sam Van Rooy (Vlaams Belang) wees er in het Vlaams Parlement op dat de rechtszaak van Demir aan steun verliest en vroeg om een stand van zaken. ‘Afgelopen zomer trok u naar de rechtbank, misschien een beetje laat, maar toch. Maar intussen is het capaciteitstarief wel in werking getreden. Uw coalitiepartners cd&v en Open Vld willen eigenlijk dat u uw verzet tegen het nieuwe tarief stopzet.’  

Kroketten
Jos D’Haese (PVDA) nam het Vlaams Parlement mee naar Kerstmis 2023. ‘Het capaciteitstarief is ingegaan op 1 januari en bijna een jaar van kracht. We hebben ons leren aanpassen: niet te veel elektrische toestellen tegelijk inschakelen, want dan moet je meer betalen. Kerst 2023, het huis is koud als de gasten aankomen, want de kalkoen stond in de oven en dus moest de elektrische verwarming af. De kalkoen is klaar, dan kan de friteuse aan om de kroketten te bakken. Iedereen aan tafel, kalkoen koud, maar gelukkig kan de verwarming weer aan. Het wordt dan toch wat gezelliger, tenzij iemand een extra portie kroketten wil, want dan moet de verwarming weer af en de friteuse weer aan. Enfin, u begrijpt het gegeven. Als de gasten weg zijn, is het kiezen tussen de vaatwasser of de wasmachine draaien, want tezamen betaal je meer. Als je daar helemaal door bent, is het te hopen dat dochterlief niet haar haar is beginnen te föhnen, want dan is het allemaal voor niets geweest en betaalt u een hoge maandpiek in de maand december.’

Torenhoog
‘Minister, het mag belachelijk klinken, maar met het capaciteitstarief worden de netkosten niet meer bepaald door het verbruik, maar door de hoogste piek in die maand op een kwartier tijd’, vervolgt D’Haese. ‘Wie thuiskomt van het werk en drie zware elektrische toestellen – een haardroger is nu niet echt zwaar – tegelijk aanzet, moet meer betalen. Meer zelfs, wie weinig gebruikt, moet sowieso meer betalen! Die persoon kan niets doen om zijn factuur gelijk te houden of te doen dalen. Dat komt dan nog eens allemaal bovenop onze nu al torenhoge factuur. Waar zijn we mee bezig? Dit is echt de absurditeit van die volledige liberalisering van de energiesector.

Middelvinger
Minister Demir herhaalde nog maar eens geen voorstander te zijn van het principe van het capaciteitstarief en hoe dat door de Vlaamse energieregulator VREG is uitgewerkt. ‘Ik heb langs alle kanten geprobeerd om die onafhankelijke regulator te overtuigen. Ik heb zelfs gezegd dat we in de grootste energiecrisis sinds de Tweede Wereldoorlog zitten en vroeg hen of ze “op hun kop gevallen waren”, nu ze een dergelijk onrechtvaardig en incorrect capaciteitstarief willen invoeren. Ze hebben eigenlijk hun middelvinger opgestoken en zijn verdergegaan. Ik blijf er dus bij dat ik het geen goed idee vind.’

Eerste pleitzitting
Demir meldde verder dat op woensdag 25 januari 2023 de eerste pleitzitting van de door haar aangespannen rechtszaak is. ‘Ik zal mij de komende weken en maanden ook focussen op deze rechtszaak, omdat het belangrijk is. We gaan het wel niet retroactief doen om de chaos – zoals sommigen hier in het parlement zeggen – te vermijden. Wij willen geen chaos. Maar op 25 januari start de rechtszaak. En daar wordt dan ook de verdere behandelingskalender vastgelegd bij het Hof van Beroep.’

Pure discriminatie
Demir stelt te hopen dat er een goed resultaat komt. ‘Maar eigenlijk hoop ik nog meer dat de VREG haar gezond verstand terugvindt, dat op dit moment zoek is. Ik roep dan ook zowel de VREG als al haar bestuurders op, want ik heb ook brieven geschreven naar de bestuurders om te zeggen dat dit echt niet het moment is om dit in te voeren. Bovendien is het ook discriminatoir. Want u moet weten dat 33 procent van de mensen een digitale meter heeft, al de rest niet. Dit is dus pure discriminatie. En het is op basis van die rechtsgrond en andere rechtsgronden dat wij de zaak hebben ingezet. Wij zullen ons de komende weken en maanden goed focussen op die zaak, en ook de belangen van al die Vlamingen die het systeem terecht onrechtvaardig en incorrect vinden en waarover de VREG heeft gezegd dat ze geen aanpassingen gaan aanbrengen, ten volle verdedigen voor de rechtbank.’

Doorstart
Robrecht Bothuyne (cd&v) pleitte tijdens het debat in het Vlaams Parlement ten slotte voor een alternatief. ‘Wat ons betreft, moet er zo snel mogelijk werk worden gemaakt van een doorstart, van een nieuw tarief dat rekening houdt met de opmerkingen die zowel de minister als dit parlement heeft gemaakt. Daarom vragen we de minister om samen met de VREG die doorstart te maken. Laat ons er nu voor zorgen dat er zo snel mogelijk het nodige studiewerk gebeurt, zodat er een nieuw tarief op tafel kan komen dat een echte oplossing kan betekenen voor de Vlaamse energiegebruikers.’

Niet zo slecht
Willem-Frederik Schiltz (Open Vld) betoogde dat het capaciteitstarief nog niet zo slecht is. De essentie is op welke manier wij – regering, parlement en regulator – een tarifering vinden van energie die mensen beloont om energie zo ecologisch mogelijk te gebruiken. De tarifering moet belonen, niet bestraffen. In het voorstel van tarief dat de VREG heeft neergelegd, is er een klein derde, iets meer dan 20 procent van de mensen, dat een heel klein beetje tot 100 euro meer zal bijbetalen. Maar twee derde van de mensen zal er voordeel aan hebben. Dus is mijn vraag, los van de juridische discussie, op welke manier wij dat derde van de bevolking kunnen stimuleren, flankeren, helpen, zodat ook zij baat hebben bij de energietransitie. Het systeem van een capaciteitstarief is helemaal niet zo gek. Als we niets doen, zullen we miljarden moeten betalen voor ons elektriciteitsnet, bovenop de prijs die we vandaag al moeten betalen.’