Achttien jonge schrijvers uit Vlaanderen en Nederland brengen negentiende-eeuwse artefacten uit het Rijksmuseum tot leven. Ze schreven een verhaal vanuit de vraag: wat zie je als je naar deze objecten kijkt met oog voor naderend onheil? Met Sarah de Koning kijken we naar de witte verf op Portret van Alida Christina Assink van Jan Adam Kruseman. ‘Een vrouw is gewend trage doden/ in het lichaam te dragen.’

Jan Adam Kruseman, Portret van Alida Christina Assink, 1833 © Collectie Rijksmuseum, Amsterdam

lead makes the mind give away, mrs hamilton

de dood trad in toen je nog leefde
dat is het mooie van een wolkende dood
die je ziet komen de mist op een heiige ochtend
traag en met witte vinger
melville beschreef zo’n loodwit
more disturbing than even the bloodiness of red
maar hier is het kantklos marmerglans blankvacht
hier is het blad als de witbeet
van een bij in het doek
alice hamilton waarschuwde
this is a subject tainted with feminine sentimentality
dus ik zoek naar de harde feiten en schrijf: in de fabrieken
waren de vrouwen die loodvergiftiging opliepen
more likely to be sterile
more likely to have miscarriages and stillbirths
hamilton zei als ze levende kinderen baarden
gingen die vaker dood
maar een vrouw is gewend trage doden
in het lichaam te dragen en geesten in haar mond
er is geen vrouw die niet de stem van een vorige
op de tong draagt er is geen stem die niet gevorkt is
wat zie je? meeuwzwerm stapelwolk winterhard
en wat is de groeiwijze van bezwijken?
generational contamination
traag blijven zitten in de blauwgerande tanden
van een geaderde dracht langzaam bewegen
onder het gewicht en de weeën die natrappen
kalm stilte op een steen leggen en slaan
tot het mals is geduldig zijn
long environmental persistence vertonen gif
is het wapen van een vrouw
draag het in de boezem hier zijn geen tekens voor
geen omen voor het bloeden geen symptoom
beeld je in een bleek landschap te zien waar alles
poreus is stel je wortels voor die melk opzuigen
denk hoe die melk door gangen kruipt en denk aan het garen
in een doek probeer dit beeld hardvochtig te maken
als dit niet lukt schreeuw luider en denk
dan bruidskap jasmijnknop denk parelmoer denk berkbos