Nieuwbouwprojecten in het Noorden liggen steeds langer en vaker stil. Gestegen bouwkosten en de hogere hypotheekrente zijn de belangrijkste oorzaken.

Dat bevestigen een makelaar, projectontwikkelaar en bouwer uit de provincie Groningen. Doordat bouwmaterialen fors duurder zijn en consumenten minder kunnen lenen, worden projecten uitgesteld. De tijd dat door massale interesse werd geloot, is voorbij.

Yvonne Nieboer is makelaar in Noordoost-Groningen. In gesprekken met kopers merkt ze dat dalende huizenprijzen van bestaande bouw voor onzekerheid zorgen. ,,Mensen vragen zich af: wat beur ik nog voor mijn eigen huis?’’, zegt de makelaar.

Voordat een nieuwbouwproject van start gaat, moet 80 à 90 procent van de huizen zijn verkocht. Kopers moeten een overeenkomst tekenen, waar vaak nog wel voorwaarden in staan waarmee ontwikkelaars het project kunnen afblazen of opschorten.

,,Dat is best lastig’’, zegt Nieboer. ,,Je vraagt kopers zich te conformeren aan iets dat nog niet helemaal zeker is.’’

Gestegen kosten

Projectontwikkelaar Dirk-Jan Metselaar is met KUUB verantwoordelijk voor de bouw van nieuwbouwproject Coulissen in Leek: levensloopbestendige woningen met een gemeenschappelijke tuin. Voordat de bouw van start gaat, moet eerst een flink percentage van de woningen zijn verkocht. Dat is gebruikelijk bij nieuwbouwprojecten. Geïnteresseerden tekenden zich een jaar geleden in op basis van geschatte bouwprijzen. Toen begon de oorlog in Oekraïne.

Het gevolg: fors gestegen kosten. En die waren al relatief hoog door de naweeën van corona. De ontwikkeling van het project gaat daarom langzamer dan verwacht. ,,We zitten nu met een andere aannemer aan tafel. Zijn prijs is wat lager’’, zegt Metselaar, die verwacht eind februari de markt op te kunnen.

Geïnteresseerden hebben niets getekend en zitten dus nergens aan vast. De projectontwikkelaar merkt dat sommigen twijfelen. Metselaar: ,,Die vragen zich af: verkoop ik mijn huidige woning nog wel? Al komt het met dit project wel goed, verwacht ik. Het gaat om huizen in een hoger segment voor 55-plussers en gezinnen. Die willen er wonen omdat ze bepaalde idealen hebben. Met starters is het een ander verhaal.’’

Tekort aan vrijwel alles

Adjunct directeur Arnoud Gils van ontwikkelaar en bouwbedrijf Van Wijnen ziet dat nieuwbouw van sociale huurwoningen onder druk staat. Staal, aluminium, hout en chips: aan vrijwel alles is tekort. Dat drijft de bouwprijs zo ver op, dat sociale woningbouw niet of nauwelijks uit kan, stelt Gils.

Bouwprojecten moeten soms opnieuw door de ambtelijke molen. ,,Want de kosten liggen nu véél hoger dan aanvankelijk met gemeenten is afgesproken’’, zegt Gils. ,,Dan stemt de gemeenteraad er opnieuw over en moet de architect naar kostenbesparingen kijken. Dat kost tijd.’’

Gils ziet bovendien dat projecten vertraging oplopen door juridische procedures die burgers beginnen. De vergunningen voor een project van Van Wijnen in Oost-Groningen zijn al 2,5 jaar binnen, maar één omwonende maakte bezwaar. Het dossier ligt inmiddels bij de Raad van State.

‘Zorg voor duidelijkheid’

,,Iedereen mag in Nederland ergens wat van vinden. Dat is op zich goed. Maar als het uiteindelijk toch door mag gaan, dan is het project misschien financieel niet meer haalbaar’’, zegt Gils.

Gils denkt dat lagere energielasten bij nieuwbouw van sociale huurwoningen een oplossing kunnen vormen. ,,Een huurder van een jarendertighuis met lage kale huur kan door hoge energiekosten ook op 1000 euro in totaal uitkomen. Met nieuwbouw is de kale huur hoger, maar zijn de energielasten laag. Daar zouden we op een of andere manier rekening mee kunnen houden.’’

Als je het kostenplaatje bekijkt, dan is nieuwbouw volgens Nieboer nog altijd aantrekkelijker dan bestaande bouw. ,,De huidige prijzen zijn best pittig. Maar je koopt een huis waaraan je bijna geen energielasten kwijt bent. En bovendien: vind maar eens een aannemer om bestaande bouw op te knappen. Daar heb je bij een nieuw huis geen zorgen over.’’