Wordt jouw loon dit jaar geïndexeerd? Een overzicht voor werknemers in de privé en ambtenaars

Dat het leven het afgelopen jaar fors duurder werd, moeten we je niet meer vertellen. De inflatie in ons land bedroeg in december nog 10,4 procent, na het hoogtepunt in oktober van 12,3 procent.

Als werknemer en ambtenaar is België op dat vlak wel één van de beste landen om in te werken. Wanneer de prijzen van goederen en diensten boven een bepaalde drempel stijgen, de zogenaamde spilindex, worden de meeste lonen immers automatisch verhoogd. Zo wordt de koopkracht beschermd.

Omdat de inflatie zo fors steeg, leidde dat in 2022 tot een hele reeks loonindexeringen. Per statuut en sector gebeurt dat weliswaar op een andere manier.

Wil je meer verdienen? Deze gids leert welke factoren de hoogte van je loon bepalen.

Het overgrote deel van alle werknemers valt onder één of ander systeem van loonindexering. Zowel de manier waarop en het tijdstip verschillen per sector. De regels zijn vastgelegd in collectieve arbeidsovereenkomsten of cao’s. Voor de meerderheid van de werknemers is op basis daarvan een indexering verplicht.

In een beperkt aantal sectoren is er evenwel geen automatische loonindexatie. Dat is bijvoorbeeld het geval voor werknemers in paritair comité 335: zij die werken voor kinderbijslag- en sociale verzekeringsfondsen. In de praktijk indexeren de werkgevers ook in die sectoren zonder verplichte indexatie wel op eigen initiatief de lonen.

Onder welk paritair comité je valt, kan je aflezen op je loonbrief.

Twee groepen indexeringssystemen
Globaal genomen zijn er twee grote groepen indexeringssystemen, met variaties binnen elke groep. In het eerste systeem worden de lonen met een vast percentage opgetrokken, zodra een vooraf bepaald spilindexcijfer wordt overschreden. De lonen van zorgpersoneel uit paritair comité 330 verhogen bijvoorbeeld met 2 procent, net zoals die van de overheid. Het voorbije jaar werden die lonen al zes keer met 2 procent geïndexeerd.

In het tweede systeem worden de lonen met een vaste regelmaat verhoogd: maandelijks, zoals bij de gas- en elektriciteitsbedrijven, per kwartaal, bijvoorbeeld bij arbeiders in de bouw, of jaarlijks, zoals bij de horeca en de 500.000 bedienden in het paritair comité 200. Een indexering van het brutoloon heeft trouwens ook een impact op het vakantiegeld, de eindejaarspremie en andere voordelen.

Mag het iets meer dan 2 procent zijn? Zo vraag je een loonsopslag of extralegale voordelen aan je baas.

De ambtenarensalarissen (en de sociale uitkeringen) worden automatisch geïndexeerd, aan de hand van de zogenaamde spilindex. Bereikt of overstijgt de afgevlakte gezondheidsindex daarbij een bepaalde waarde, dan worden die salarissen en uitkeringen met 2 procent opgetrokken. Voor de ambtenarensalarissen gebeurt dat twee maanden na de overschrijding.

Het Federaal Planbureau verwacht dat de levensduurte in 2023 minder snel zal toenemen dan het voorbije jaar. De groeivoet van de gezondheidsindex, die dus gebruikt wordt bij de berekening van de indexering van lonen, zou in 2023 gemiddeld 5,7 procent bedragen. De vooruitzichten doen veronderstellen dat in april 2023 de spilindex nog een keer bereikt wordt. Dan gebeurt de automatische indexering nog eens met 2 procent. Daarna zou het volgens het Federaal Planbureau afgelopen zijn voor de rest van het jaar.

Komt er een indexatie aan voor jou? En hoeveel bedraagt die? Bereken het met de indexeringstool van Jobat.

Lees ook op Jobat.be:

Welke soorten bonussen zijn er? En hoeveel blijft er netto over van mijn bonus?

Onderhandelen over je loon: is dit nu - in tijden van crisis - moeilijker dan ooit?

Op een rij: dit zijn de 10 best betaalde jobs in België