Unizo: “Bijna derde van kmo's zit door reserves, huidige indexering van lonen is acuut probleem”

Unizo, de Franstalige tegenhanger UCM, en bedrijfsinformatieleverancier Graydon Creditsaf stelden een nieuw kmo-rapport samen. Volgens de 'klassieke' parameters zou ruim 90 procent van de Vlaamse kmo's (eenmanszaken tot en met 49 werknemers) in gezonde of zeer gezonde financiële gezondheid verkeren eind 2021. "2021 was voor zeer veel bedrijven eigenlijk een goed jaar” na coronajaar 2020, aldus Eric Van den Broele van Graydon.

Maar Graydon haalt er in het licht van de oorlog in Oekraïne en alle gevolgen van dien ook de capaciteit van bedrijven om schokken op te vangen bij, de 'schokbestendigheidsscore'. Opeenvolgende crisissen hebben in dat verband de reserves vaak uitgeput, klinkt het. Corona woog op de omzet van bedrijven, terwijl de huidige crisis weegt op de kosten.

Zo blijkt dat 63 procent van de Vlaamse kmo's onvoldoende schokbestendig is, terwijl de overgrote meerderheid eind 2021 financieel gezond was. Voor bijna de helft van die groep, 29,2 procent of net geen derde, is de situatie alarmerend. Die groep van ruim 200.000 bedrijven heeft volgens Unizo en Graydon nood aan kapitaal omdat de middelen ontoereikend zijn door de gespierde toename van de loon- en energiekosten. Ze moeten zich wenden tot kapitaalinjecties, leningen, prijsverhogingen, besparingen, ... Bovendien moet de impact van de duurdere grondstoffenprijzen nog ingecalculeerd worden, aldus Graydon.

De problemen nemen toe naarmate een kmo meer personeel heeft. Bij de zelfstandigen zonder personeel zit 23,5 procent door de financiële reserves, bij de werkgevers is dat al 45 procent (tot 9 werknemers) of hoger.

Unizo stelt daarom opnieuw de automatische loonindexering aan de kaak. Volgens topman Danny Van Assche heeft 60 procent van de private sector de voorbije maanden de lonen stelselmatig geïndexeerd en moet de overige 40 procent loonindexeringen van 10 tot 11 procent doorvoeren in januari. "De cijfers van Graydon Creditsafe geven heel duidelijk aan dat voor drie op de tien bedrijven dit een acuut probleem vormt, dat de reserves op zijn en dat er geen extra schok opgevangen kan worden, ondanks de steunmaatregelen.”

Daarom mogen er voor Unizo na de indexeringen van deze maand, geen automatische loonindexeringen doorgevoerd worden in de rest van 2023. In 2024 moet de loonindexering vervolgens minstens deels het onderwerp zijn van het interprofessioneel loonoverleg met de vakbonden.

Dat lijkt alvast heel weinig waarschijnlijk in de huidige politieke context. De loonnormwet bepaalt dat bonden en werkgevers onderhandelen over de marge voor opslag, bovenop de automatische indexering. De huidige regeling wordt door de bonden al steevast afgedaan als "sjoemelsoftware", bijvoorbeeld omdat er ditmaal geen marge voor opslag was.

Op de wat langere termijn wil Unizo de prijs van aardgas en stookolie uit de index halen, naar analogie met de jaren 90, toen de regering Dehaene motorbrandstoffen, alcohol en tabak uit de indexkorf weerde. Indien een aanpassing van de indexering uitblijft, wil Unizo de vermindering van de werkgeversbijdragen met 7,07 procent, een crisismaatregel, doortrekken naar ook de tweede helft van jaar.

Tot slot wil de belangenvertegenwoordiger van de Vlaamse kmo's dat de overheden ervoor zorgen dat kmo's kunnen investeren in energiebesparende maatregelen.