In relatief korte tijd steeg de aanschafprijs voor nieuwe tractoren met zomaar 20 procent. Met een gemiddeld aankoopbedrag van rond de 200.000 euro ben je dan als landbouwer al snel zo’n 40.000 euro duurder uit. ,,Ik sit al 35 yn it fak, mar dit haw ik sa noch noait earder meimakke’’, zegt Martien Visser van het gelijknamige mechanisatiebedrijf uit Joure.

Uit de cijfers van brancheorganisatie Fedecom blijkt dat de verkoop vorig jaar licht is ingezakt. In de eerste drie kwartalen van 2022 werden 1.968 nieuwe trekkers verkocht, een daling van 4 procent ten opzichte van een jaar eerder. De prijsstijgingen worden als grote boosdoener gezien.

Daar is een hele rits van oorzaken voor aan te wijzen. Nadat containerreus Ever Given in 2021 in het Suezkanaal vastliep, ontstond er een ernstig tekort aan uiteenlopende goederen. Daarna verlamde corona ook nog eens de productie in met name Aziatische fabrieken, waarna de oorlog in Oekraïne de wereldhandel verstoorde.

Half afgebouwde tractoren

Nog altijd kampt de markt met buitengewoon lange leveringstijden. Visser weet dat de Fendt-fabriek in Zuid-Duitsland soms honderden half-afgebouwde tractoren heeft staan wachten op onderdelen. Dat kost ook geld, aldus de Jouster.

Het kan maanden tot zelfs wel een jaar duren voordat een koper zijn nieuwe aanwinst ook daadwerkelijk in ontvangst kan nemen. ,,En sa’n trekker moat eins fuortendaliks beskikber wêze’’, merkt Johan Meinderts van Meinderts Mechanisatie in Wergea. ,,In boer kin net sûnder, seker net yn de drokke tiid.’’

Dus is de keuze voor tweedehands tegenwoordig gemakkelijker gemaakt. Daarmee is de melkveehouder de particuliere autobezitter achterna gegaan. Volgens online-autoplatform AutoScout24 piekt de gemiddelde prijs voor een occasion zelfs al boven de 25.000 euro. De markt voor jonge gebruikte tractoren vertoont een soortgelijk beeld.

Dealers hebben moeite om hun handelsvoorraad op peil te houden. Vroeger kochten ze veel in Duitsland in. Nu komen de Duitsers hier de markt afschuimen. Meer vraag leidt automatisch tot hogere vraagprijzen. En om het kringetje rond te maken: als boeren geen nieuwe tractoren kopen, ruilen ze ook geen oude in.

Extreem

,,Dit is wol reedlik ekstreem’’, zo noemt Meinderts het hedendaagse marktsentiment. ,,Ik tink dat er ek in boel emoasje yn sit.’’ Verkoper Tjebbe Hettema van Mechanisatie D. Kuipers in Witmarsum: ,,It is in keunst om goeie brûkte trekkers te finen en in sport om se te ferkeapjen.’’

Martien Visser is, om zijn klanten geen nee te hoeven verkopen, nieuwe trekkers vooruit gaan bestellen, maar ook daar gaat de nodige tijd overheen. ,,Wy ha hjir no krekt in pear nije Fendts stean, dy ha wy al yn maaie besteld’’, aldus de dealer uit Joure. Zijn Massey Ferguson-collega uit Witmarsum merkt wel dat de tractormarkt er in sommige landen heel anders uitziet.

Vanwege de stikstofcrisis hebben Nederlandse boeren de neiging hun hand op de knip te houden, verduidelijkt Wietze van der Zee van Mechanisatie D. Kuipers, terwijl Franse akkerbouwers juist aan het investeren zijn geslagen. Die Fransen hebben meer geld in handen gekregen nu de graanprijzen dankzij de Oekraïne-oorlog naar een tophoogte zijn gestegen.

En die historisch hoge melkprijs in Nederland dan? Die winsten worden niet zozeer besteed aan rijdend materieel, veronderstelt Hettema ,,It binne mear fan dy lytse wynmûntsjes en dat soarte fan dingen, tink ik. Dat is no echt in hype.’’

Evert van Benthem

De prijsinflatie heeft D. Kuipers zelfs Canadese afnemers bezorgd. Voormalig Elfstedenwinnaar Evert van Benthem, woonachtig in Canada, kwam naar Witmarsum voor de aanschaf van twee jonge gebruikte Massey Fergusons. ,,En syn buorman woe der ek ien, dus wy ha der úteinlik trije nei Kanada eksportearre’’, vertelt Van der Zee.

Op foto’s oogt het drietal hagelnieuw. Dat heeft met de strenge Canadese invoerregels te maken, legt Van der Zee uit. Hij kent een voorbeeld waarbij de douane voor een spatje modder op de trekhaak onverbiddelijk de grens sloot. De importtrekkers moeten dus zeer grondig worden gereinigd. Zelfs de brandstoftanks gaan eruit, een klus van een week.

De mechanisatiebedrijven hebben meer besognes. Fabrikanten en importeurs hebben tussentijds hun tarieven verhoogd, ook bij tractoren die al door de dealer aan een klant zijn verkocht.

Overmacht

,,Se beroppe har op ‘overmacht’’’, zegt Martien Visser. ,,En dat meie se neffens de leveringsfoarwaarden ek dwaan.’’ Onder de huidige marktomstandigheden beschikt de leverancier over de beste kaarten. ,,Dan kinst wol sizze, ik doch it net, mar dat is foar sa’n leveransier gjin inkel probleem. Dy ferkeapet it gewoan oan in oar.’’

Ondanks de ongewone marktomstandigheden is de branche niet ontevreden. ,,Wy ha dochs wol in goed jier draaid’’, zegt Meinderts. Hij gaat ervan uit dat de grootste gekte er dit jaar wel vanaf zal gaan. ,,De wâl keart it skip. Der komt in momint, dan is it ferskil tussen nij en gebrûk sa lyts wurden, dan sitte wy wer op normaal.’’