‘Nederland kan ervan leren hoe Nieuw-Zeeland met inclusie omgaat’
Ministeries
Nederland en Nieuw-Zeeland lijken in veel opzichten op elkaar – kleine landen met een grote landbouwsector en een liberale cultuur – maar er zijn ook grote verschillen. We kunnen veel van elkaar opsteken, zegt de Nederlandse ambassadeur in Wellington, Ard van der Vorst. ‘Ik wil hier graag leren hoe de verschillende groepen met elkaar omgaan, door met hen in gesprek te gaan en te luisteren.’
Wat viel je op bij je kennismaking met Nieuw-Zeeland?
‘Wat bijna iedereen hier als eerste ervaart: de overweldigende natuur en de vriendelijkheid van de mensen. Mijn man en ik voelen ons hier ontzettend welkom. Op het tweede gezicht vallen me dingen op die ik niet wist. Achter de pracht van de natuur schuilt een grote uitdaging om deze te behouden. Klimaatverandering en milieuvervuiling hebben impact op de samenleving en biodiversiteit. De uitstoot van broeikasgassen is relatief hoog. Het is schrikbarend om te zien hoe de biodiversiteit onder druk staat. Tegelijkertijd heeft Nieuw-Zeeland de uitdaging om de belangrijkste inkomensbron, de landbouwsector, te behouden.’
Waarom wilde je hier ambassadeur worden?
‘Nieuw-Zeeland is in verschillende opzichten een boeiend land. En een deel van mijn familie woont hier, als onderdeel van een gemeenschap van 150.000 mensen met Nederlandse wortels. Toen de meesten na de Tweede Wereldoorlog naar Nieuw-Zeeland kwamen, was het beleid om nieuwkomers snel te laten assimileren. Dat betekende goed en snel Engels leren, en de Nederlandse immigranten werden bewust verspreid over het land.’
‘Ik vertegenwoordig hier de Nederlandse overheid en heb allerlei politieke contacten, maar mijn mailbox bevat ook uitnodigingen voor bijvoorbeeld een vijftigjarige bruiloft of een honderdste verjaardag van Nederlandse migranten. Ik voel me hier naast ambassadeur soms een beetje een burgemeester van deze enerverende gemeenschap. Heel leuk.’
Nederland en Nieuw-Zeeland zijn natuurlijke partners, met het voordeel dat we, door de alfabetische volgorde, bij internationale bijeenkomsten naast elkaar zitten.
Twee weken geleden kondigde de Nieuw-Zeelandse premier Ardern haar vertrek aan. Is haar vertrek een verlies?
‘Met het vertrek van Ardern is een groot pleitbezorger voor Nieuw-Zeeland, én een inspirerend voorbeeld voor vrouwen in leiderschap, vertrokken. Met compassie en kracht heeft ze zich ingezet voor de Māori gemeenschap, waarbij autonomie, medezeggenschap en gelijkheid de belangrijke thema’s zijn.’
Op welke thema’s werken Nederland en Nieuw-Zeeland samen?
‘Het is goed om te noemen dat we in internationaal verband elkaar uitstekend weten te vinden. We zijn natuurlijke partners, met het voordeel dat we, door de alfabetische volgorde, bij de internationale bijeenkomsten naast elkaar zitten. Nederland en Nieuw-Zeeland trekken samen op en hebben vergelijkbare standpunten op het gebied van mensenrechten, emancipatie van vrouwen en rechten voor LHBTI+. Er is veel samenwerking op het gebied van landbouw en innovatie.’
‘Klimaat is een ander groot onderwerp waar we ons samen mee bezighouden. Premier Rutte ondertekende met premier Ardern in 2019 een verklaring om samen op te trekken voor klimaatactie . Op de afgelopen klimaattoppen, zoals de COP26 in Glasgow en COP27 in Sharm Al-Sjeik, wisten Nederland en Nieuw-Zeeland elkaar te vinden en gemeenschappelijk op te treden .’
‘Ook werkt ons bedrijfsleven nauw samen op het gebied van klimaat en technologie. Een concreet resultaat is de eerste elektrische sleepboot die sinds een paar maanden in de haven van Auckland ligt en door een Nederlands bedrijf is gebouwd.’
‘Op cultureel gebied zijn er ook bijzondere banden. Zo heeft Nederland, als enige land op het noordelijk halfrond, een waka (een traditionele Māori-kano) in bruikleen. In 2010 werd de waka op een permanentere basis uitgeleend aan het Museum Volkenkunde in Leiden. De boot heet waka taua Te Hono ki Aotearoa oftewel the link to New Zealand.’
‘Roeiers van de vereniging Njord leren van Māori hoe ze hiermee moeten varen en onderhouden. Het lijkt praktisch gezien een kleine uitwisseling, maar heel betekenisvol. Voor de Māori is het soort waka waarin je vaart hun identiteit. In februari 2023 komt er weer een grote groep roeiers uit Nederland hierheen.’
Wat zijn voor jou belangrijke onderwerpen om je de komende jaren mee bezig te houden?
‘Ik ben behalve ambassadeur in Nieuw-Zeeland ook de Nederlandse ambassadeur voor de eilanden in een groot gedeelte van de Stille Oceaan, zoals Fiji, Samoa, Tuvalu, Tonga, Kiribati en Cook Islands. Tevens verlenen we consulaire ondersteuning - zoals bij de aanvraag van reisdocumenten en visa - voor de eilandengroepen van Frans-Polynesië en Nieuw-Caledonië in de Stille Oceaan. Recent heb ik een aantal van deze eilanden bezocht.’
‘De gevolgen van de klimaatverandering zijn op deze eilanden goed te zien. Voor de zeventigduizend inwoners van Tonga is het stijgende water en veranderende weerspatronen iets waar ze dagelijks mee te maken hebben. Afgezien van klimaatverandering, zijn de eilanden vanwege hun ligging over algemeen meer kwetsbaar voor natuurrampen. Begin 2022 had Tonga te maken met een vulkaanuitbarsting en tsunami.’
‘Wat betekent dit allemaal voor zo’n samenleving? Hoe gaat men hiermee om? We willen hier graag van leren. Tegelijk willen ze van ons weten wat Nederlandse bedrijven te bieden hebben aan ideeën om hiermee om te gaan, zoals drijvende boerderijen (‘floating farms’). Misschien dat een zandmotor voor de kust, een typisch Nederlandse kustverdedigingsinnovatie, iets kan betekenen in de strijd tegen het water.’
In maart 2023 organiseert Nederland samen met Tadzjikistan een waterconferentie in New York, onder meer om te praten over de problemen als gevolg van de stijgende waterspiegel. ‘We willen praten over praktische oplossingen die mogelijk en betaalbaar zijn voor deze eilanden.’
Hoe dan ook krijgt ook Nederland steeds meer met de gevolgen van de klimaatverandering te maken. Dan is het goed om van de ervaringen op de eilanden in de Stille Oceaan te leren.
Wat hoop je over een paar jaar bereikt te hebben als Nederlandse ambassadeur?
‘In aanvulling op het werk dat we als ambassade al doen met Nieuw-Zeeland op het gebied van klimaat, mensenrechten en handel hoop ik met het ambassadeteam de kennis en expertise over de Stille Oceaan, en dus vooral de eilandengroepen, te vergroten. Graag wil ik de verhalen horen en vertellen van de eilanden, over de gevolgen van de klimaatverandering op hun levens. Hoe dan ook krijgt ook Nederland steeds meer met deze gevolgen te maken en dan is het goed om hiervan te leren. De lokale ervaringen, initiatieven en creativiteit kunnen van nut zijn voor zowel Aruba, Curaçao, Sint Maarten als Caribisch Nederland. Ik hoop dat ik hier instrumenteel in kan zijn.’
‘Tot slot wil ik in Nieuw-Zeeland graag leren hoe de verschillende bevolkingsgroepen met elkaar omgaan en versterken. Het land heeft een Angelsaksische cultuur. De Māori-cultuur krijgt de laatste jaren gelukkig meer ruimte. En Nieuw-Zeeland is een land van migranten, met een grote Europese, Chinese en Zuid-Aziatische minderheid.’
‘Hoe verhouden deze groepen zich tot elkaar? Hoe versterken ze elkaar, hoe gaan ze om met discriminatie en uitsluiting en hoe voeren ze het gesprek hierover? Het zijn verhalen waar ik graag naar wil luisteren en leren hoe dat van nut kan zijn voor onze eigen inclusieve dialoog .’