Ανιές Βαρντά: Η γιαγιά της Νουβέλ Βαγκ

Η σκηνοθέτρια Ανιές Βαρντά (Agnès Varda) με τις ελληνικές ρίζες υπήρξε από τους πρωτοπόρους του γαλλικού «Νέου Κύματος» (Nouvelle Vague) στον κινηματογράφο. «Η γιαγιά της Νουβέλ Βαγκ», όπως την ονόμαζαν, επηρέασε με το έργο της γενιές και γενιές κινηματογραφιστών και θεωρείται μία παγκοσμίου βεληνεκούς προσωπικότητα στο χώρο της έβδομης τέχνης. Άφησε ως παρακαταθήκη ένα ονειρικό, ανθρωπιστικό, ριζοσπαστικό έργο, ταυτόχρονα καπριτσιόζικο και διασκεδαστικό.

Η Ανιές (Αρλέτ το πρώτο της όνομα) Βαρντά γεννήθηκε στις 30 Μαΐου 1928 στις Βρυξέλλες από πατέρα Βέλγο και μητέρα Γαλλίδα. Ο πατέρας της Εζέν Ζαν Βαρντά ήταν μηχανικός και καταγόταν από την οικογένεια Βάρδα, η οποία μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή είχε εγκατασταθεί στο Βέλγιο.

Δημιούργησε ένα πρωτότυπο έργο, συχνά πρωτοποριακό, στο σύνορο ανάμεσα στο ντοκιμαντέρ και τη μυθοπλασία, με ταινίες όπως οι «Κλειώ από τις 5 ως τις 7» (1962), «Μακριά από το Βιετνάμ» (συμμετοχή σε συλλογική ταινία του 1967), «Δίχως στέγη, δίχως νόμο» (1985), «Les Glaneurs et la Glaneuse» (2000), «Οι παραλίες της Ανιές» (2009) και «Πρόσωπα και Ιστορίες» (2017). Συχνά έστρεφε τον φακό της στην τύχη εκείνων που έχουν αφεθεί στο περιθώριο της κοινωνίας.

Το 1985 βραβεύτηκε με τον Χρυσό Λέοντα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας για την ταινία της «Δίχως στέγη, δίχως νόμο» και το 2009 με το Σεζάρ (γαλλικό Όσκαρ) καλύτερου ντοκιμαντέρ για τις «Παραλίες της Ανιές». Είχε λάβει ένα τιμητικό Σεζάρ το 2001, έναν τιμητικό Χρυσό Φοίνικα από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Κανών το 2015 κι ένα Όσκαρ το 2017 για το σύνολο του έργου της.

Τον Φεβρουάριο του 2019 παρουσίασε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου το τελευταίο της ντοκιμαντέρ «Η Βαρντά από την Ανιές». Σε αυτό το «ενδοσκοπικό» φιλμ, σε δύο μέρη, υπό τη μορφή ενός μαθήματος κινηματογράφου κι ενός απολογισμού μιας σταδιοδρομίας άνω των 60 χρόνων, μιλούσε για τις πηγές της έμπνευσής της και για τη δουλειά της, που από το 2000 ήταν περισσότερο τα ντοκιμαντέρ και οι πλαστικές τέχνες.

Η Ανιές Βαρντά πέθανε στις 29 Μαρτίου 2019, σε ηλικία 90 ετών. «Η Βαρντά έφυγε, αλλά η Ανιές θα είναι πάντα εδώ. Έξυπνη, ζωηρή, γλυκιά, πνευματώδης, χαμογελαστή, αστεία, απρόβλεπτη όπως το έργο της. Οι ταινίες της είναι ο θησαυρός μας. Ένας εθνικός θησαυρός: εκείνος του γαλλικού πνεύματος», έγραψε στο Twitter ο πρώην πρόεδρος του Φεστιβάλ των Κανών, Ζιλ Ζακόμπ.